در پی کشتار مردم سیستان و بلوچستان در جریان خیزش مردمی جاری در ایران و انتقادهای تند عبدالحمید اسماعیل‌زهی (مولوی عبدالحمید) امام جمعه اهل سنت زاهدان از حکومت، هیئتی از سوی علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی روز گذشته یکشنبه ۲۲ آبان به زاهدان سفر کرد و با عبدالحمید اسماعیل زهی دیدار و گفت‌وگو کرد.

یکشنبه شب، خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) جزئیاتی از این دیدار منتشر کرد. براساس این گزارش عبدالحمید اسماعیل‌زهی با اشاره به «جمعه خونین زاهدان» در ۸ مهرماه، به هیئت اعزامی گفته است کسی به پاسگاه نیروهای انتظامی حمله مسلحانه نکرده و مردم تنها پس از «تیراندازی به‌صورت مسلسل» از سوی مأموران با سنگ به پاسگاه حمله کردند. او گفت مستنداتی نیز در باره این رویداد وجود دارد.

امام جمعه سنی زاهدان در این‌باره افزود:

«آن چیزی که مورد یقین است این بوده که این مردم نه قصد تصرف پاسگاه را داشته و نه مسلح بوده‌اند و با دست خالی نمی‌توان پاسگاهی را که خود دارای مامور، سلاح و امکانات است تصرف کرد. (…) اگر مردم سلاح داشتند حداقل چند نفر از پاسگاه را می‌کشتند در حالی که یک نفر از مأموران به قتل نرسیده است.»

به روایت شورای تأمین سیستان و بلوچستان در «جمعه خونین زاهدان» ۳۵ نفر کشته شدند، اما فعالان بلوچ حدود ۱۰۰ نفر از قربانیان را شناسایی کرده‌اند. سپاه پاسداران گروه جیش‌العدل را مسئول حمله و تیراندازی معرفی کرد، اما این گروه ادعاهای سپاه را رد کرد. عبدالحمید اسماعیل زهی ۲۹ مهر علی خامنه‌ای را مسئول کشته شدن معترضان دانست.

مولوی اسماعیل‌زهی در دیدار با هیئت حکومتی به کشتار خاش نیز اشاره کرد و گفت:

«مردم را دلداری دادیم که مسئولان رسیدگی می‌کنند و این رسیدگی طول کشید.»

او افزود:

«در شاهچراغ حادثه‌ای اتفاق افتاد و خیلی‌ها تسلیت گفتند اما حادثه‌ای به این بزرگی در زاهدان و خاش صورت گرفت اما هیچ کدام از مسئولان بلند پایه تسلیت نگفتند.»

در تیراندازی جمعه ۱۳ آبان نیروهای امنیتی به جمعیت معترض در شهر خاش دست‌کم ۱۶ نفر کشته و ده‌ها نفر زخمی شدند. امام جمعه اهل سنت زاهدان سه روز بعد از این کشتار ادعای مقام‌ها و رسانه‌های حکومتی مبنی بر حمله مسلحانه به فرمانداری خاش را «دروغ محض» خواند.

به‌گزارش ایسنا در دیدار هیئت حکومتی با مولوی اسماعیل‌زهی، حجت‌الاسلام‌ محمدجواد حاج‌علی‌اکبری رئیس شورای سیاست‌گذاری امامان جمعه کشور گفته است خامنه‌ای «احساس خوب و تعلق خاطر» به سیستان و بلوچستان دارد و خواسته او این بود که «بر اساس آن‌چه از واقعیت‌ها به‌دست می‌آید عمل شود که بررسی‌ها صورت گرفت و حاصل آن در شورای عالی امنیت ملی جمع‌بندی و تصمیماتی اتخاذ گردید».

امروز دوشنبه ۲۳ آبان نیز آیت‌الله مصطفی محامی نماینده خامنه‌ای در سیستان و بلوچستان گفت مواردی در شورای عالی امنیت ملی در مورد رویدادهای زاهدان تصویب شد و به اطلاع رهبر جمهوری اسلامی رسید که او نیز آن تأیید کرد.

براساس گزارش ایسنا، حاج‌علی‌اکبری به مولوی اسماعیل‌زهی گفته است:

«بر اساس نظر صریح مقام معظم رهبری افرادی که بی‌گناه مورد اصابت قرار گرفته‌اند از نگاه ایشان شهید و کسانی که بی‌گناه مجروح شده‌اند جانباز و در بنیاد شهید دارای پرونده خواهند شد.»

او در همین حال تأکید کرد:

«در این میان با افراد یا کسانی که به امنیت خدشه وارد کرده و جرمی مرتکب شده‌اند مماشات نخواهد شد و باید مجازات و محاکمه شوند.»

حاج‌علی‌اکبری با طعنه به امام جمعه زاهدان افزود:

«انتظار از بزرگترها همین است که در چنین مواقعی آتش فتنه را خاموش کنند به‌خصوص در استانی همچون سیستان و بلوچستان که مردمانش با روحیه کرامت، احترام ریش سفیدان خود را دارند و جلوی فتنه‌گری‌های دشمن را می‌گیرند. (…) باید در برابر گرگ‌هایی که به دنبال آسیب به ما هستند هوشیار عمل کرده و بر اساس مصلحت استان و کشور پیش برویم.»

اسماعیل‌زهی که بالاترین مقام مذهبی سنی‌ها در ایران به‌شمار می‌رود، در تمامی سال‌ها روابط پرفراز و نشیبی با جناح‌های مختلف جمهوری اسلامی داشته است. او در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ از ابراهیم رئیسی حمایت کرد در حالی که در دوره‌های قبل از نامزدهای اصلاح‌طلبان پشتیبانی کرده بود.

این مقام مذهبی در هفته‌های گذشته پس از کشتار معترضان در زاهدان و خاش، با انتقاد از خشونت علیه معترضان خواستار برگزاری رفراندوم در جمهوری اسلامی شده، اما در باره مطالبات زنان سکوت کرده بود.

پس از کشتار مردم زاهدان و خاش مقامات نظامی سپاه و حکومت جمهوری اسلامی و نمایندگان مجلس شورای اسلامی، افزون بر تهدید عبدالحمید اسماعیل‌زهی و اتهام زنی به او معترضان و کشته‌شدگان بلوچ را تجزیه‌طلب و وابسته به گروه‌های مسلح معرفی کردند.

طبق گزارش سازمان عفو ‌بین‌الملل در جریان اعتراضات اخیر در سیستان و‌ بلوچستان در اثر تیراندازی مستقیم نیروهای نظامی با گلوله جنگی بیش از ۱۰۰ نفر کشته و صدها تن دیگر مجروح شدند که در بین کشته‌شدگان دست‌کم ۱۶ کودک زیر ۱۸ سال وجود دارد.

سازمان حقوق بشر ایران نیز می‌گوید بیشترین آمار کشته‌شدگان در استان‌های ایران با ۱۲۳ نفر کشته، متعلق به سیستان و بلوچستان است. براساس گزارش این سازمان از آغاز خیزش مردمی «زن، زندگی، آزادی» در ایران تاکنون دست‌کم ۳۲۶ نفر، از جمله ۴۳ کودک و ۲۵ زن کشته شده‌اند.

عفو بین‌الملل نیز گفته بود که معترضان اقلیت ستمدیده بلوچ بار سنگین سرکوب شدید تظاهرات توسط نیروهای امنیتی را متحمل شده‌اند.