روزنامه واشنگتن پست شنبه پنجم نوامبر/ ۱۴ آبان به نقل از منابع آگاه گزارش داد دولت جو بایدن، رئیس جمهوری دموکرات ایالات متحده آمریکا بهطور خصوصی رهبران اوکراین را تشویق کرده که برای مذاکره با روسیه آماده باشند و از موضع پیشینشان که بر مبنای آن شرط شرکت در مذاکرات صلح را برکناری ولادیمیر پوتین از قدرت اعلام کرده بودند، صرف نظر کنند.
این روزنامه به نقل از منابع ناشناس نوشت درخواست مقامهای ایالات متحده با هدف اعمال فشار و کشاندن اوکراین به پای میز مذاکره مطرح نشده، بلکه واشنگتن بهصورت حسابشده میخواهد کییف را به درنظرگرفتن منافع کشورهای حامی خود و حمایت از آنها ترغیب کند. کشورهایی که گفته میشود رایدهندگانشان نگران دامنزدن به جنگ اوکراین و کشیدهشدن آن به سالهای آینده هستند.
طبق این گزارش مقامهای دولت بایدن که به صورت علنی قول میدهند «تا هر زمانی که جنگ طول بکشد» از کییف با ارسال مبالغ هنگفت حمایت کنند، در خفا تلاش میکنند مناقشهای را که در هشت ماه گذشته تلفات بزرگی بر اقتصاد جهان وارد کرده و نگرانیها درباره جنگ هستهای را افزایش داده، حل و فصل شود.
دولت جو بایدن هماکنون تحت فشار داخلی قرار دارد. نظرسنجیها نشان میدهد که حمایت جمهوریخواهان از ادامه تأمین مالی ارتش اوکراین در سطح فعلی، کاهش پیدا کرده است. این کمکها از زمان جنگ سرد تا کنون بیسابقه بوده است.
در ایالات متحده، تورم فزاینده، که تا حدی به جنگ اوکراین برمیگردد جایگاه بایدن و حزبش را در آستانه انتخابات میاندورهای ۸ نوامبر، تهدید کرده و سؤالات جدیدی را در مورد آینده کمکهای امنیتی واشنگتن به کییف که به ۱۸,۲ میلیارد دلار رسیده، ایجاد کرده است. طبق نظرسنجی اخیر والاستریت ژورنال که در ۳ نوامبر منتشر شد، ۴۸ درصد از جمهوری خواهان اقدامهای ایالات متحده برای حمایت از اوکراین را «بیش از حد» توصیف کردهاند. این رقم در ماه مارس تنها ۶ درصد بود.
بر پایه گزارش واشنگتن پست، مقامهای ایالات متحده به مقامهای اوکراین گفتهاند در این ارزیابی که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه در مورد مذاکرات جدی نیست، با آنها همنظرند اما ممنوعیت گفتوگو میان رئيسان جمهوری اوکراین و روسیه باعث نگرانی در بخشهایی از اروپا، آفریقا و آمریکای لاتین شده است. مناطقی که اثر جنگ بر هزینههای مواد غذایی و سوخت در آنجا بهشدت احساس میشود.
آفریقای جنوبی اخیراً به محکومیت الحاق مناطقی از اوکراین به روسیه رای نداد و گفت که جهان باید در عوض بر تسهیل آتش بس و راه حل سیاسی تمرکز کند. لوئیز ایناسیو لولا داسیلوا، رئیس جمهور منتخب برزیل هم گفته بر این باور است که زلنسکی به اندازه پوتین مسئول جنگ است.
جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید روز جمعه در سفر به کییف گفت که ایالات متحده از صلح عادلانه و پایدار برای اوکراین حمایت می کند و تأکید کرد که حمایت ایالات متحده بدون توجه به سیاست داخلی ادامه خواهد داشت. او وعده داد حمایت واشنگتن از اوکراین پس از انتخابات میاندورهای کنگره در سهشنبه آینده «تزلزل ناپذیر و تزلزلناپذیر» باقی خواهد ماند و افزود از وجود منابع لازم [برای کمک به اوکراین] اطمینان خاطر حاصل میکند و از «هر دو طرف» برای تحقق آن رأی مثبت میگیرد.
ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهوری اوکراین که در حال حاضر عملیات بازپسگیری مناطق اشغالشده را رهبری میکند، در هفتههای پس از حمله پوتین در ۲۴ فوریه، پیشنهاداتی را برای صلح از طریق مذاکره ارائه کرد؛ از جمله بیطرفی اوکراین و بازگرداندن مناطق تحت اشغال روسیه. مقامهای اوکراینی اما با پیشروی روسیه مواضع خود را سختتر کردند. تا آنجا که در اواخر سپتامبر و پس از الحاق چهار منطقه دیگر اوکراین در شرق و جنوب توسط پوتین، زلنسکی فرمانی را صادر و مذاکره با رئيس جمهوری روسیه را «غیر ممکن» اعلام کرد. او در یک سخنرانی ویدئویی گفت: «ما با رئیس جمهور جدید مذاکره خواهیم کرد.»
میخائیلو پودولیاک، مشاور زلنسکی روز جمعه این موضع را حفظ کرد و گفت:
«اگر روسیه پیروز شود، دوره ای از هرج و مرج را خواهیم داشت: شکوفایی استبداد، جنگ، نسلکشی، رقابت هستهای». هر گونه امتیاز به پوتین امروز یک معامله با شیطان است و شما از هزینه چنین کاری راضی نخواهید بود.»
او همچنین به اظهارات روز جمعه زلنسکی اشاره کرد که گفت:
«ما برای صلح، برای صلحی عادلانه و منصفانه که فرمول آن را بارها بیان کردهایم، آماده ایم.»
روسیه که در شرایط کنونی بخشهایی از مناطق اشغالی خود را از دست داده پیشنهاد مذاکره را مطرح کرده است. اما کرملین تاکنون موضع دیگری جز تأکید بر تسلیمشدن اوکراین در مذاکرات اتخاذ نکرده است.
واشنگتن پست به نقل از یک مقام کاخ سفید که نامش فاش نشده نوشت: «خستگی اوکراین برای برخی از متحدان ما امری واقعی است.»
سخنگوی وزارت خارجه دولت بایدن در واکنش به گزارش واشنگتن پست گفت:
«ما قبلاً گفتهایم و باز هم خواهیم گفت: مهم عمل است نه حرف. اگر روسیه آماده مذاکره است، باید بمبها و موشکهای خود را متوقف کند و نیروهایش را از اوکراین خارج کند.»
زلنسکی هم در سخنرانی شبانه خود خطاب به مردم اوکراین در روز جمعه گفت: «جهان موقعیت ما را میداند، این احترام به منشور سازمان ملل، احترام به تمامیت ارضی ما و احترام به مردم ما است.»
علیرغم امتناع رهبران اوکراین از گفتوگو با پوتین و قول آنها برای مبارزه برای بازپس گیری کل اوکراین، مقامات ایالات متحده می گویند که آنها معتقدند که زلنسکی احتمالاً مذاکرات را تأیید میکند و در نهایت امتیازاتی را می پذیرد. آنها بر این باورند که کییف در تلاش است تا قبل از شروع زمستان، یعنی زمانی که ممکن است دریچهای برای دیپلماسی وجود داشته باشد، تا آنجا که میتواند در میدان جنگ دستاوردهای نظامی کسب کند.
اما اینکه آیا پیشرویهای اوکراین در نهایت به شبهجزیره استراتژیک کریمه خواهد رسید و واکنش مسکو چه خواهد بود در پرده ابهام قرار دارد.
روسیه مدتهاست در کریمه پایگاه دریایی تشکیل داده و بسیاری از نظامیان بازنشسته خود را در این شبهجزیره اسکان داده است.