در پانزدهمین روز از اعتراضات سراسری به قتل مهسا (ژینا) امینی، سازماندهیهای تشکل‌های دانشجویی برای تجمع و تظاهرات در راستای فراخوان دانشجویان بیش از ۱۰۰ دانشگاه برای اعتصاب و نرفتن به کلاس‌ها، به اعتراضات در داخل خیابان‌های شهرها جان تازه دمید.
معترضان شهرهای زیادی دوباره روز به خیابان آمدند و تا شب هم ماندند از جمله در تهران، کرج، شیراز، کرمان اصفهان، شاهین‌شهر، رشت، و بابل. بسیاری از شهرهای کردنشین از جمله سنندج، مهاباد، بوکان، سقز وکرمانشاه هم تجمع برگزار کردند.
شهرهایی که دانشجوها تجمع در صحن دانشگاه برگزار کرده بودند، جرأت بیشتری پیدا کردند که به خیابان بیایند – چه در روز و چه در شب.
سازماندهیهای تشکل‌های دانشجویی داخل ایران هم‌زمان شد با سازماندهیهای خانواده‌های دادخواه که عزیزان‌شان را جمهوری اسلامی کشته است که در بیش از ۱۵۰ شهر در کشورهای مختلف تظاهرات و تجمع برگزار کردند.
از پر شمار ترین آنها تظاهرات تورنتو سازماندهی‌شده توسط خانواده‌های دادخواه جان‌باختگان پرواز ۷۵۲ اوکراین بود. خانواده‌ها در صف اول تظاهرات تورنتو به همراه سخنگویشان، حامد اسماعیلیون حضور داشتند. اسماعیلیون
به نقل از پلیس تورنتو نوشت: «طبق گزارش پلیس بیش از ۵۰ هزار نفر در تورنتو راهپیمایی کردند.» او گفت جمهوری اسلامی به آخر خط رسیده است.
تهران خروشان فریاد زد: مرگ بر دیکتاتور
تقریباً تمام دانشگاه‌های تهران روز نهم مهر، تجمع برگزار کردند. اعتراضات از پشت نرده‌های، دانشگاه تهران، امیرکبیر، تربیت مدرس، الزهرا، و دانشگاه‌های آزاد به خیابان‌ها آمد. تهرانی‌ها که دوشب گذشته را در حکومت‌نظامی نیروهای سرکوب گذرانده بودند، این بار در روز روشن به خیابان آمدند. آنها تا شب ماندند و در تجمع‌های شبانه شعار دادند: «اگه باهم یکی نشیم، یکی‌یکی کشته می‌شیم».
محله‌های مجاور و کنار دانشگاه تهران بلافاصله پس از تجمع دانشجویان شلوغ شد، خیابان انقلاب، جمهوری، بزرگمهر، جمال‌زاده، نصرت، اشرفی اصفهانی، فلسطین، کارگر، بولوار کشاورز، حجاب، و تا منوچهری و لاله‌زار. بالای شهر هم آمد: تجریش، پونک، زعفرانیه و سعادت‌آباد. آنچه در روزهای گذشته اعتراضات چرخشی محله‌محور بود، در روز نهم مهر اعتراضات محله‌های بسیار در تهران شد:
حضور زنان در تظاهرات و تجمع‌های تهران پرشمار بود. روسری‌های رقصان روی دست‌ها اکنون نماد مقاوتی است که همه می‌شناسند. زنانی در صف در میان خیابان ولیعصر راه می‌رفتند و در یک خط منظم، روسری‌هایشان را در هوا می‌چرخاندند. تجمع‌ها تهران پیش از اینکه نیروهای گارد ویژه و لباس شخصی‌ها درگیر شوند، کاملاً مسالمت‌آمیز بود.
در اقدامی نمادین معترضان تابلوی خیابان انقلاب-جمهوری را از جا کندند – در همان حال کندن تابلو شعار دادند: «مرگ بر خامنه‌ای». شعاری که بیشتر از همه شنیده شد، «زن، زندگی آزادی» و «مرگ بر دیکتاتور» بود. تهرانی‌ها در محله‌های مختلف این شعارها را دادند:
امسال سال خونه، سید علی سرنگونه
توو خونه تون نشستین، منتظر چی هستین
مجتبی بمیری، رهبری رو نبینی
ما همه مهسا هستیم، بجنگ تا بجنگیم
توپ تانک فشفشه؛ آخوند باید گم به شه
ایرانی باغیرت حمایت حمایت
گارد ویژه در خیابان‌های نزدیک به خانه رهبر جمهوری اسلامی چیزی که نهاد «بیت رهبری» خوانده می‌شود، به معترضان خشونت بیشتری می‌کرد. گاز اشک‌آور، شلیک ساچمه و گلوله در خیابان کارگر، جمهوری، جمال‌زاده، بیشتر بود و هرچه اعتراضات ادامه‌دار شد بیشتر هم شد. صدای تیر و شعار آنقدر بود که اگر سیدعلی خامنه‌ای پنجره خانه خود را باز کند بشنود.
در خیابان جمهوری معترضان توانستند با کندن نرده‌های میان خیابان بخشی از خیابان را مسدود کنند. در بخش‌های از بزرگمهر و جمال‌زاده، خیابان را با آتش زدن سطل آشغال مسدود کردند. در یکی از این خیابان‌ها بود که زنی به روی سطل آشغال رفت و فریاد زد: «جمهوری اسلامی، نمی‌خوایم، نمی‌خوایم»:
متروهای تهران هم در روز نهم مهر و تا شب پر از معترض بود. نیروهای سرکوب هم حریف خیل جمعیت که بسیاری از آنها زنان بودند، نبودند. متروی انقلاب و تئاتر شهر از همه شلوغ‌تر بود. در مقطعی حتی در داخل پاساژهای زیرزمینی هم گاز اشک‌آور زدند. شعار اصلی متروها «زن، زندگی، آزادی» بود. گویی که اعتراضات تک‌نفره «دختران خیابان انقلاب» از سکوهای برق به جمعیت پرشمار زنان بر سکوهای متروها رسید:
بسیاری از مغازه‌ها در سطح شهر تهران کرکره‌ها را پایین کشیدند. در یک ویدئو که از داخل اتوبوس ضبط‌شده، تعطیلی مغازه‌ها مشخص است اما مشخص نیست که به خاطر پیوستن به اعتصاب است یا به خاطر شلوغی‌ها. کسبه یکی پس از دیگری کرکره‌ها را پایین می‌کشند. کسی در اتوبوس از مغازه‌ها فیلم می‌گیرد. زنی در اتوبوس به مادرش گزارش وضعیت می‌دهد:
«مامان خیلی خطرناک است. همه مغازه‌ها دارند کرکره‌هایشان را می‌کشند پایین. مامان دارند تیر می‌زنند. آشغالی را آتش زدند. مامان دارند مردم را می‌گیرند… مامان چی کار کنم؟»
بیشترین تیراندازی‌ها به معترضان تهرانی در حوالی خیابان‌های انقلاب، جمهوری، کارگر، و جمال‌زاده گزارش شده است. هنوز مشخص نیست چند نفر زخمی و چند نفر کشته شده‌اند.
در پونک هم ویدیوهای منتشرشده از تجمع دانشگاه آزاد نشان می‌دهد که معترضان در خیابان‌ها هم جمع شدند. شلیک مستقیم به معترضان در پونک هم گزارش شده است.
اراک غوغا کرد؛ در اصفهان به دانشجویان شلیک مستقیم کردند
تأثیر تجمع‌های سازماندهی‌شده در دانشگاه‌ها بر فضای اعتراضی شهرهای دانشگاهی دیگر – به جز تهران – هم مشهود بود.
مشهد، اصفهان، تبریز، رشت، بابل و شیراز از جمله شهرهایی بودند که نیروهای سرکوب تجمع‌های دانشگاهی‌شان را هم برنتابیدند. با افزایش خشونت به دانشجویان، اعتراضات به سطح خیابان کشیده شد.
دانشجویان دانشگاه نوشیروانی بابل، یکی از شهرهایی که خونین‌ترین سرکوب‌ها را به خود دیده، تجمع و تحصن برگزار کردند. همین مقاومت دانشگاه جان تازه‌ای به مردم شهر داد که باز به خیابان آمدند و علیه حکومت شعار دادند. زنان در تجمع بابل پرشمار فریاد می‌زنند: «زن، زندگی، آزادی، مرگ بر دیکتاتور».
در تبریز دانشجویان از دانشگاه به داخل خیابان آمدند و راهپیمایی کردند. آنها علیه حکومت شعار سر دادند و گزارش‌هایی هم از تعطیلی برخی از مغازه‌ها در تبریز منتشر شد:
در مشهد، تجمع‌ها در محله‌های هفت تیر و صیاد شیرازی شکل گرفت. در یکی از مذهبی‌ترین شهرهای ایران، معترضان شعار دادند: «توپ، تانک، فشفشه آخوند باید گم به شه». در مشهد، هرچه شب‌تر شد، خشونت بیشتر شد. تصاویر منتشرشده در شبکه‌های اجتماعی، موتور یگان ویژه نیروی انتظامی مشهد را در حال سوختن نشان می‌دهد. شعار مرگ بر دیکتاتور در تجمع‌های پرشمار مشهد بسیار شنیده شد و در هفت تیر، نیروهای سرکوب به سمت معترضان تیراندازی کردند.
در اصفهان، تجمع و تظاهرات از دانشگاه به خیابان‌ها شهر کشیده شد. صحنه‌های خشونت نیروهای سرکوب در اصفهان در روز نهم مهر، بسیار ثبت شد. آنها به داخل محوطه دانشگاه اصفهان، گاز اشک‌آور به پرتاب کردند.
ویدیویی گارد ویژه را در حال تعقیب دانشجویان در کوچه‌های اطراف دانشگاه نشان می‌دهد. زنی پشت دوربین و در حال فرار است. در زمینه آنها که در حال فراراند فریاد هم می‌زنند «مرگ بر دیکتاتور»، «مرگ بر خامنه‌ای». صدای تیر می‌آید. زنی دوربین به‌دست پریشان می‌آید که تاریخ روز را بگوید: «امروز ۹.. » و دیگر نمی‌تواند صحبتش را کامل کند.
در خیابان‌های شهر اصفهان به سمت معترضان با اسلحه جنگی شلیک کردند. یک ویدئو لحظه شلیک مستقیم یک نیروی سرکوب را با اسلحه در خیابان چهارباغ اصفهان ضبط کرده است. این نیرو که لباس مرتب اداری با جلیقه ضدگلوله پوشیده است، پشت درختی سنگر گرفته و با اسلحه جنگی معترضان را نشانه می‌گیرد و شلیک می‌کند:
شاهین‌شهر اصفهان هم شامگاه صحنه حضور پرشمار و غالب زنان بود. آنها در خیابان آتش روشن کرده بودند و شعار می‌دادند: «مجتبی بمیری، رهبری رو نبینی». در یکی از ویدئوها زنی که راوی پشت دوربین در ثبت ویدئوی معترضان می‌گوید: «اینها همان خس و خاشاک احمدی‌نژادند.»
در اراک هیچ شب به شلوغی شامگاه نهم مهر نبود. تجمع‌های اراک پرشمار و در محله‌های مختلف بود. در یک ویدئو مردان شعار دادند: «امسال سال خونه» و زنان پاسخ دادند: «سیدعلی سرنگونه». در اراک یک ویدئو شلیک به‌سوی معترضان و زخمی شدن یک معترض را ثبت کرده است.
اراکی باغیرت؛ حمایت حمایت:
تظاهرات و تجمع‌های بندرعباس هم در شامگاه نهم دی پرشمار بودند. زنان در بندرعباس حضور گسترده دارند و فریاد می‌زنند: «زن، زندگی آزادی».
در دانشگاه گیلان دانشجویان تجمع برگزار کردند. رشت هم حال و هوای اعتراضی‌اش از روز نهم مهر جان گرفت. زنان در محله‌های مختلف روسری‌ها را رقصان به هوا بردند. در یک ویدئو که در روز ثبت شده حمله به معترضان را با گاز اشک‌آور کاسبی ثبت کرده است. خود او هم میان ویدئو از اثر گاز اشک‌آور بر بدنش شکایت می‌کند. شعار غالب در تجمع‌های شبانه رشت، مرگ بر دیکتاتور، است.
تجمع‌ها در دانشگاه‌های شیراز با وجود حمله‌های متعدد نیروهای سرکوب به دانشگاه و بازداشت برخی از دانشجویان ادامه دارد. خشونت‌های مأموران به مردم در سطح شهر هم افزایش یافته است. مردم با نیروهای سرکوب مقابله می‌کنند. در میدان نمازی شهر شیراز کسی از سوختن موتور نیروهای سرکوب فیلم گرفته است. راوی می‌گوید: «موتور این عوضی را آتش زدند». مأموران حکومتی سعی در خاموش کردن موتور دارند.
دامنه اعتراضات به خرم‌آباد و شهرکرد هم کشیده شده است. در هر دو شهر زنان حضور پرشمار دارند. صدای تیراندازی هم در آسمان شب هر دو شهر شنیده می‌شود.
در گوهردشت کرج هر شب زنجیره‌های انسانی شعار دهی و روسری هوا کنی تشکیل می‌شود. کرج خیال ندارد با وجود اینکه کشته و زخمی داده و بسیاری هم بازداشت شده‌اند، میدان اعتراض را خالی کند.
اعتراضات و اعتصاب‌ها در شهرهای کردنشین
در شهرهای کردنشین− در کردستان، آذربایجان غربی، ایلام و کرمانشاه − کسبه در روز نهم مهر به فراخوان احزاب سیاسی کُرد به اعتصاب پاسخ مثبت دادند.
روز بازارها تعطیل شدند و شامگاه تجمع‌ها و اعتراضات آغاز شدند. با اینکه اتصال شهرهای معترض کردنشین به شبکه جهانی اینترنت محدود و کند شده، تصاویر و ویدئوهای زیادی از تجمع‌های شهرهای کردنشین در شامگاه نهم مهر منتشر شد.
اعتراضاتی که شامگاه هشت مهر در سقز، زادگاه مهسا امینی آغاز شده بود در شب نهم مهر بیشتر هم شد. در ویدئوهای سقز، صدای معترضان شنیده می‌شود که با وجود تیراندازی همچنان در خیابان مانده‌اند و شعار می‌دهند. در صحنه‌ای دیده می‌شود که آتش روشن کرده‌اند. معمولاً آتش را برای خنثی کردن اثر گاز اشک‌آور روشن می‌کنند.
در یکی از ویدئوهای سقز صدای انفجار و تیراندازی می‌آید و معترضان شعار می‌دهند: «نترسید نترسید ما همه باهم هستیم». صدای زنان در سقز غالب است.
در آسمان شب بوکان طنین شعار «ژن، ژیان، ئازادی» با صدای شلیک گلوله می‌آید. معترضان در بوکان با وجود اینکه صدای شلیک گلوله ممتد می‌آید، پرشمارند.
دهگلان میدان جنگ شده است. نیروهای سرکوب به سمت معترضان تیراندازی می‌کنند. معترضان به آنها سنگ می‌زنند. کف خیابان‌های دهگلان پر از سنگ است.
در ایلام لشگر سرکوب‌شان را همه جا ریخته‌اند. موتور نیروهای سرکوبگر در حضور معترضان رژه می‌روند.
سنندج ۱۵ شب است که یکسره در خیابان است. ویدئوهای سنندج پرشمار بودند و در بیشتر آنها زنان حضور داشتند. صدای تیر کماکان می‌آمد. صدای معترضان شنیده می‌شود که «مرگ بر خامنه‌ای» می‌گویند. این شعار مردم مهاباد هم هست که مدت‌هاست به دلیل محدودسازی اینترنت از آنها ویدیویی منتشر نشده است.
در مهاباد و مریوان و سنندج به سمت معترضان شلیک کردند. دستکم یک نفر در مریوان کشته شده است. ویدیویی منتشر شده که سوگواری و تجمع خانواده مختار احمدی را نشان می‌دهد که با شلیک نیروهای سرکوب کشته شده است. کولبر نیوز نوشته است که در مریوان در تاریخ ۹ مهر، دو نفر از معترضان کشته شدند.
کرمانشاه این بار در روز هم بیرون آمد. دانشگاه‌های کرمانشاه در سازماندهی تجمع‌ها در روز نهم مهر موفق بودند و از همان‌جا خیابان‌های شهر هم شلوغ می‌شود. معترضان کرمانشاهی شب هم بیرون می‌آیند و شعار می‌دهند: «توپ، تانک، فشفشه، آخوند باید گم بشه».
فراخوان اعتصاب احزاب کرد در واکنش به بسته امنیتی جمهوری اسلامی بود که اعتراضات شهرهای کردنشین به قتل مهسا (ژینا) امینی را به احزاب کرد نسبت داد. این فراخوان همچنین در واکنش اعتراضی به حمله تقابلی و نظامی جمهوری اسلامی به مقر این احزاب در اقلیم کردستان بود.
از صبح نهم مهر تصاویری در شبکه‌ها منتشر شد که نشان می‌داد کاسبان از جمله در سنندج، مریوان، دهگلان، سقز، بوکان، بانه و روانسر بازار را تعطیل کردند. در استان آذربایجان غربی نیز علاوه بر تعطیلی بخش‌هایی از بازار در ارومیه، در سردشت، بوکان، اشنویه مغازه‌ها کرکره‌ها را پایین کشیدند.
درگیری با نیروهای حکومتی در زاهدان ادامه دارد
همدردی و همراهی با مردم زاهدان که روز هشت مهر در آنجا حکومت کشتار خونین کرد، در شعارهای دانشگاه‌ها مشهود بود. دانشجویان مشهدی شعار دادند: «مشهد زاهدان جانم فدای ایران». دانشجویان دانشگاه هنر تهران شعار دادند: «از زاهدان تا تهران، خونین تمام ایران».
ویدئوهایی از سیستان و بلوچستان، که هنوز اینترنتش قطع است منتشر شده که نشان می‌دهد که درگیری‌ها در شهر زاهدان همچنان ادامه دارد. یک ویدئو از فلکه کوزه (خیابان کوثر) آخرین ساعات شنبه ۹ مهر گرفته شده که در آن صدای تیراندازی می‌آید.
خبرگزاری حکومتی تسنیم نوشت در درگیری‌های زاهدان در شامگاه نهم مهر، یک نفر نیروی حکومتی کشته و سه نفر زخمی شدند.
کمپین فعالین بلوچ می‌گوید، در حمله هشتم مهر به معترضان دستکم ۵۸ کشته و بیش از ۲۷۰ زخمی شدند. رسانه‌های حکومتی، تعداد کشتگان را ۱۹ تن و شمار مجروحان را ۲۰ نفر اعلام کردند. در این درگیری‌ها فرمانده سپاه سیستان و بلوچستان و معاون او هم کشته شدند.
واکنش حکومت: جلسه‌بازی و اعلام نکردن علت مرگ مهسا امینی
حکومت که با دو قشون‌کشی بدنه حامی‌اش، ارعاب و دستگیری معترضان و دانشجویان، زخمی کردن و کشتن معترضان در خیابان‌ها نتوانست آتش اعتراضات را بخوابند، اکنون رو به جلسه‌بازی مسئولان آورده است.
نهم مهر تسنیم نوشت که روسای قوای مجریه، مقننه و قضائیه باهم جلسه داشتند در مورد «ضرورت شناخت» اعتراضات باهم حرف زدند و آن را به گردن «توطئه‌های ایران‌ستیزان و دشمنان انقلاب اسلامی» انداختند. قرار است برای شناخت بیشتر اعتراضات نخبگان‌شان را به‌کارگیرند.
احمد وحیدی، وزیر کشور، روز یکشنبه، دهم مهر قرار است در در جلسه غیرعلنی مجلس در خصوص اعتراضات شرکت کند که بخشی از آن مربوط به کشتار زاهدان است.
پزشکی قانونی گفته است که ممکن است علت مرگ مهسا امینی را اعلام نکند. به گزارش رادیو فردا، صالح‌نیک‌بخت، وکیل خانواده مهسا امینی پس از جلسه در پزشکی قانونی تهران گفت که این نهاد قانونی گفته است که ممکن است علت مرگ مهسا امینی مشخص نشود. او گفت که مهسا امینی در سال ۱۳۸۶ تحت عمل جراحی توده‌ای در مغز در منطقه بالای چشم در بیمارستان میلاد قرارگرفته اما این عمل جراحی تأثیری بر زندگی عادی مهسا امینی نداشته است.
زن، زندگی، آزادی
حسین ریاضی / 03 October 2022