محمد بن عبدالرحمن، وزیر خارجه قطر در گفتوگو با شبکه الجزیره گفت:
«با آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا درخصوص مذاکرات هستهای ایران و افق رسیدن به توافق رایزنی کردم. ما خواستار بازگشت تمام طرفها به توافق هستهای هستیم زیرا منجر به ایجاد صلح و امنیت در منطقه میشود.»
عبدالرحمان در ادامه این گفتوگو یادآوری کرد که با وجود تنشها بین آژانس بینالمللی انرژی اتمی و جمهوری اسلامی ایران بر سر سه مکان هستهای اعلام نشده و دسترسی به تصاویر دوربینهای نظارتی در تأسیسات اتمی ایران مذاکرات وین ساقط نشده است:
«مذاکرات وین ساقط و متلاشی نشده است و تماسهای ما با ایران جایگزین مذاکرات نیست بلکه در راستای کمک به آن است. ما بر این باوریم که توافق هستهای افقهای همکاری و گفتوگوهای منطقهای گستردهتر با ایران را ایجاد میکند.»
وزیر خارجه قطر هدف از این رایزنیها را ایجاد زمینه مشترک برای بازگشت به مذاکرات وین نامید.
نگرانی آژانس از دسترسی ایران به منابع قابل توجه اورانیوم غنیشده
نشست شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی که یکی از موضوعات در دستور کار آن ایران است، ظهر دوشنبه ۶ ژوئن/۱۶ خرداد در وین مقر این نهاد آغاز شد. فرانسه، بریتانیا، آلمان و ایالات متحده پیشنویس قطعنامهای را آماده کردهاند تا از شورای حکام آژانس بخواهند جمهوری اسلامی به دلیل پاسخ ندادن به پرسشهایی درباره آثار اورانیوم در تأسیسات هستهای اعلامنشده مؤاخذه شود.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در نشست شورای حکام گفت ایران به آژانس درباره «سه مکان اعلام نشده» خود توضیح نداده است:
«ایران توضیحاتی ارائه نکرده است که از نظر فنی در رابطه با یافتههای آژانس در سه مکان اعلام نشده در ایران باورپذیر باشد. همچنین ایران مکان یا مکانهای فعلی مواد هستهای یا تجهیزات آلوده به مواد هستهای را که در سال ۲۰۱۸ از تورقوزآباد منتقل شده است، به آژانس اطلاع نداده است.»
گروسی تأکید کرد که دسترسی ایران به منابع قابل توجه اورانیوم غنیشده بسیار نزدیک است. مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی گفت:
«مثل گذشته و برای اینکه آژانس در موقعیتی باشد که در خصوص صلح آمیز بودن برنامه هستهای ایران تضمین دهد، همچنان آماده است تا بدون تأخیر مجدداً با ایران برای حل این مسائل وارد گفتوگو شود.»
او اما تأکید کرد که روند این همکاری نباید بیپایان باشد.
گروسی تأکید کرد که قطعنامه احتمالی پیش روی شورای حکام آژانس نیز باید به ایران یادآوری کند که نیاز به همکاری بیشتر است.
سازمان انرژی اتمی ایران: غنیسازی ۹۰ درصد وابسته به مقامهای مربوطه است
در همان حال محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران روز دوشنبه در مصاحبه با الجزیره ادعا کرد که پاسخهایی که جمهوری اسلامی تاکنون درباره پرسشهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی ارائه داده، دقیق بوده است.
اسلامی آژانس را متهم کرد که «اراده سیاسی جدی» در نزد گروسی برای قانع شدن از توضیحات ایران وجود ندارد، بلکه ترجیح میدهد به «گزارشهای اطلاعاتی دشمنان جمهوری اسلامی و در رأس آنها اسرائیل» استناد کند. محمد اسلامی افزود:
«قطعنامهای که برخی در تلاش برای مطرح کردن آن در شورای حکام آژانس بینالمللی انرژی اتمی هستند، وضعیت جدیدی را ایجاد نخواهد کرد و آژانس بینالمللی انرژی اتمی باید نفوذ سیاسی در درون خود را متوقف کرده و به قوانین خود پایبند باشد.»
بر اساس آخرین گزارشهای آژانس ذخایر اورانیوم غنی شده ایران ۱۸ برابر حد مجاز است. محمد اسلامی درباره ارتقای سطح غنیسازی گفت:
«تصمیم برای غنیسازی ۹۰ درصد وابسته به مقامهای مربوطه میشود و ما تصمیم برای غنیسازی اورانیوم را با هدف اقدامات تحریکآمیز اتخاذ نمیکنیم.»
رئیس سازمان انرژی اتمی ایران دسترسی آژانس بینالمللی انرژی اتمی به تصاویر ضبط شده دوربینها در تأسیسات هستهای ایران را وابسته به سرنوشت توافق احیای برجام در وین دانست.
واکنش مقامات جمهوری اسلامی: هزینه صدور قطعنامه را سنگین میکنیم
کاظم غریبآبادی، دبیر ستاد حقوق بشر ایران، نیز روز دوشنبه گفت:
«آقای گروسی تمایلات شدید سیاسی دارد و نمیتوان آن را نفی کرد. گزارشهای تمامی مدیران کل آژانس تحت تأثیر فشارهای سیاسی بوده، ولی بخشی از مواضع آژانس به خاطر رویکردهای سیاسی مدیران کل آژانس نیز است.»
معاون امور بینالملل قوه قضائیه ادعا کرد که قدرتهای غربی تصمیم خودشان را درباره صدور قطعنامه علیه ایران گرفتهاند. غریبآبادی گفت:
«اگر نمیتوان جلوی صدور چنین قطعنامهای را گرفت، باید هزینه صدور آن را برای بانیانش سنگین کرد.»
روسیه و چین اعلام کردهاند که از قطعنامه شورای حکام علیه جمهوری اسلامی ایران حمایت نمیکنند. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه ایران در گفتوگوی تلفنی با جوزپ بورل، مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نسبت به صدور هرگونه قطعنامه ضد جمهوری اسلامی هشدار داد و گفت:
«هرگونه اقدام سیاسی از سوی آمریکا و سه کشور اروپایی در آژانس ، بیتردید با واکنش متناسب، مؤثر و فوری ایران مواجه خواهد شد.»
چین و روسیه با غرب همراهی نمیکنند
سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه نیز در تماس تلفنی با امیرعبداللهیان بر مخالفت قطعی کشورش با این قطعنامه تأکید کرد و گفت:
«موضوعات در دستور کار همکاری ایران و آژانس باید در مسیر فنی حل و فصل شود.»
پیش از این نیز میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمانهای بینالمللی در وین این قطعنامه را بیمعنی توصیف کرد و هشدار داد که این اقدام، چشمانداز تکمیل موفقیتآمیز مذاکرات وین برای احیای برجام را مبهمتر خواهد کرد. اولیانوف بامداد سهشنبه ۱۷ خرداد نیز ضمن غیرسازنده خواندن صدور هرگونه قطعنامهای علیه ایران در شورای حکام آژانس اتمی، گفت روسیه هرگز با این قطعنامه همراه نمیشود.
سعید خطیبزاده، سخنگوی وزارت امور خارجه روز گذشته همزمان با آغاز نشست شورای حکام در گفتوگویی تلویزیونی گفته بود:
«پیشداوری نمیکنیم، ولی متناسب با اتفاقی که بیفتد پاسخهای خود را خواهیم داد.»