پولیتیکو به نقل از یک مقام ارشد غربی گزارش داد که جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا ۲۴ آوریل سال جاری در تماس تلفنی با نفتالی بنت، نخست وزیر اسرائیل اعلام کرد که درباره سپاه پاسداران به تصمیم قطعی رسیده است. پنجره امتیازدهی به جمهوری اسلامی ایران بسته شده است و نام سپاه پاسداران در فهرست گروههای تروریستی وزارت خارجه آمریکا باقی میماند.
مذاکرات احیای برجام بیش از دو ماه است که به دلیل مخالفت آمریکا با خروج نام سپاه پاسداران از فهرست گروههای تروریستی و رفع تحریم از خامنهای و برخی منصوبان او به بنبست خورده است. انریکه مورا چهارشنبه ۲۱ مه و تمیم بن حمد بن خلیفه آل ثانی، امیر قطر دو روز بعد از آن تاریخ برای متقاعد کردن ایران به سازش وارد تهران شدند. اکنون مشخص شده که تا قبل از این سفر، دولت بایدن درباره سپاه پاسداران به تصمیم قطعی رسیده بوده است.
یک مقام دولت بایدن که نام او افشا نشده در مصاحبه با پولیتیکو خاطرنشان کرد که موضع دولت آمریکا به ویژه با توجه به تهدیدات مداوم سپاه علیه منافع آمریکا در منطقه تغییر نخواهد کرد. همین مقام آمریکایی افزود:
«امتناع ایران از تضمین امنیت منافع آمریکا در منطقه همراه با تشدید نگرانیهای سیاسی در کنگره و فراتر از آن در رابطه با خروج نام سپاه پاسداران از فهرست گروههای تروریستی، به این معناست که دولت بایدن در این مرحله بسیار بعید است که نام سپاه را در چارچوب رفع تحریمها از فهرست گروههای تروریستی کنار بگذارد.»
تغییر نامحسوس در لحن بیانیههای رسمی آمریکا
در همان حال خبرگزاری رویترز به نقل از منابع دیپلماتیک و سایر منابع گزارش داد که در این فصله تغییر نامحسوسی در لحن بیانیههای رسمی ایالات متحده اتفاق افتاده که نشان میدهد واشنگتن معتقد است احیای توافق هستهای ۲۰۱۵ بهتر از سایر بدیلهاست.
دولت بایدن تا پیش از این همواره استدلال میکرد که با توجه به سرعت گرفتن برنامه هستهای ایران به زودی احیای توافق دیگر نفعی برای آمریکا ندارد. رابرت مالی، مذاکرهکننده ارشد آمریکا ۲۵ اکتبر ۲۰۲۱ گفته بود:
«شما نمیتوانید یک جسد مرده را زنده کنید.»
۲۸ فوریه، دو هفته قبل از توقف مذاکرات، ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا گفته بود:
«پیشرفت برنامه هستهای ایران منافع عدم اشاعه را که برجام به همراه داشت اساساً بیمعنی میکند.»
بسته شدن پنجره دیپلماسی، کوتاه بودن باند فرودگاه و تیک تاک ساعت از دیگر تعابیری بودند که در این مقطع به کار گرفته میشد.
با این حال، پرایس و دیگر مقامات وزارت خارجه آمریکا از آن زمان تاکنون کمتر به مسأله زمان اشاره میکنند و بیشتر بر احیای برجام به شرط تأمین منافع امنیت ملی آمریکا تاکید کردهاند. پرایس ۲۶ آوریل گفت:
«پیشنهاد بازگشت متقابل به پایبندی به برجام را تا زمانی که در راستای منافع ما باشد مطرح میکنیم. »
دنیس راس، دیپلمات سابق آمریکایی به رویترز گفت:
«فرمول اکنون این است: هنوز به نفع امنیت ملی ماست که برجام احیا شود. این توافقی است که در آن، زمان گریز هستهای ایران کوتاهتر از گذشته شده، زیرا برنامه هستهای ایران پیشرفت کرده اما این هنوز برای ما بهتر از جایگزینهای موجود است.»
به گفته راس گزینههای جایگزین شامل تشدید فشار اقتصادی بر ایران و همچنین اقدام نظامی ایالات متحده یا اسرائیل برای تخریب تاسیسات هستهای ایران است. هیچ کدام از این دو گزینه مطلوب واشنگتن نیست. بنابراین آمریکا همچنان در تلاش برای احیای توافق است.
راس استدلال کرد واشنگتن اکنون بر این باور است که بازگرداندن برخی از محدودیتهای توافق، از جمله محدودیت ۳.۶۷ درصدی اورانیوم غنیشده و محدودیت ۲۰۲.۸ کیلوگرمی برای ذخایر اورانیوم غنیشده، بهتر از دو جایگزین یاد شده است.
یک منبع دیپلماتیک اروپایی به رویترز گفت:
«آمریکاییها دو ماه پیش بسیار پر سر و صدا بودند و مدام میگفتند زمان رو به اتمام است و ما باید به توافق برسیم. اما از ماه مارس به بعد به نظر میرسد آنها دیگر عجله ندارند.»