بهرغم گذشت بیش از پنج ماه از اعلام نتایج انتخابات پارلمانی عراق وضعیت سیاسی این کشور در سایه عدم توافق نیروهای سیاسی بر سر تشکیل دولت جدید، روزبهروز پیچیدهتر میشود.
انتخابات پارلمانی عراق ۱۰ اکتبر گذشته برگزار شد، اما جناحهای پارلمانی تاکنون در مورد نامزدهای ریاست جمهوری و نخستوزیری به توافق نرسیدهاند. اگرچه مذاکرات ادامه دارد، اما هیچ پیشرفتی حاصل نشده است.
بهگزارش خبرگزاری رووداو اقلیم کردستان عراق، جوی هود، معاون وزیر امور خارجه آمریکا در امور خاورمیانه، پنجشنبه ۲۵ فروردین / ۱۴ آوریل با اعلام اینکه آمریکا و شرکایش ۱۰ میلیون دلار برای حمایت از مأموریت سازمان ملل و پنج میلیون دلار برای حمایت از تیمهای نظارتی بر انتخابات عراق اختصاص داده بودند، گفت:
«[این انتخابات] سالمترین و امنترین انتخاباتی بود که عراق تا کنون داشته است. بنابراین نباید تعجبآور باشد که نتایج آن بسیار با آنچه در انتخابات قبلی دیدهاید تفاوت دارد.»
بر اساس نتایج انتخابات پارلمانی عراق، ائتلاف صدر با ۷۳ کرسی بیشترین کرسیهای پارلمان را در اختیار دارد. ائتلاف الفتح که نتیجه انتخابات را بهعنوان بزرگترین بازنده به چالش کشید، صاحب ۱۷کرسی از مجموع ۳۲۹ کرسی پارلمان شده و حزب تقدم به رهبری محمود المشهدانی با برخورداری از حمایت سنیها ۳۷ کرسی خود را حفظ کرده و ائتلاف دولت قانون نوری المالکی نیز ۳۳ کرسی را به دست آورده. حزب دموکرات کردستان ۳۱ کرسی و حزب اتحاد میهنی کردستان ۱۸ کرسی را در اختیار گرفتهاند. طبق قانون اساسی عراق، بزرگترین فراکسیون پارلمان، در این مورد فراکسیون صدر وابسته به مقتدی صدر میتوانند نخستوزیر را انتخاب کنند.
بسیاری نتایج انتخابات عراق را شکست نیروهای شیعه طرفدار ایران دانستند. ماه گذشته در پی شکست رأیگیری پارلمان برای انتخاب رئیس جمهوری این کشور، اسماعیل قاآنی، فرمانده نیروهای قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عراق سفر کرد و با مقتدی صدر نیز دیدار داشت. این تنها سفر قاآنی به عراق در ماههای اخیر نبود؛ او چندین بار به بغداد رفت تا به سیاستگذاریهای نیروهای تحت حمایتش در بحران کنونی کمک کند.
جوی هود افزود:
«اکنون زمان تشکیل دولتی است که خواست رأیدهندگان عراقی را بازتاب دهد. بدیهی است که این هنوز رخ نداده و ایالات متحده همه طرفها را تحت فشار قرار میدهد تا سریعاً با تشکیل دولت موافقت کنند.»
هود در مورد اختلافات اربیل و بغداد بر سر نفت و گاز گفت «هر دو طرف باید راه حلی بیابند». او افزود:
«ما مایلیم که ببینیم دو طرف نشستهاند و گفتوگو را آغاز کردهاند. ما از چنین رویکردی استقبال میکنیم زیرا معتقدیم آنها میتوانند و باید راه حلی ارائه دهند که مورد قبول همه طرفها باشد. این موضوع نه تنها برای اقلیم کردستان عراق یا سایر بخشهای عراق، بلکه برای بازارهای انرژی جهان نیز مهم است. همانطور که میدانید، بهدلیل تهاجم بیدلیل روسیه به اوکراین، اکنون بازارهای انرژی جهان آسیب میبینند، امنیت غذایی آسیب میبیند و بنابراین ما باید اطمینان حاصل کنیم که بازارها تا حد امکان بهطور کامل تأمین میشوند.»
جوی هود روز گذشته در اربیل با نچیروان بارزانی، رئیس و مسرور بارزانی، نخستوزیر اقلیم کردستان درباره روند سیاسی عراق گفتوگو کرد.
دادگاه فدرال عراق در ماه فوریه گذشته با صدور حکمی، تمامی فعالیتهای مستقل نفتی اقلیم کردستان را غیرقانونی اعلام کرد و دستور داد این منابع در اختیار دولت مرکزی عراق قرار گیرد. رسانههای جهان نیز در ماههای اخیر از تشدید فشارهای بغداد برای کنترل تمامی منابع نفتی و گازی اقلیم کردستان عراق خبر دادند. آنها اقدامات دولت مرکزی از جمله تمایل برای تأسیس شرکت نفت کردستان برای مدیریت منابع نفتی اقلیم کردستان را اقدامات اولیه برای کنترل بغداد بر منابع نفتی و گازی اقلیم کردستان توصیف کردند. خبرگزاری رویترز هم با اشاره به احتمال تغییر در شیوه پرداخت بخشی از بودجه اقلیم کردستان توسط بغداد، این مسئله را به تصمیمات جدید دادگاه فدرال عراق و دولت مرکزی برای در اختیار گرفتن منابع نفت و گاز کُردهای عراق مرتبط دانست.
در ارتباط با منابع نفت و گاز اقلیم کردستان، سپاه پاسداران نیز در ماههای اخیر خبرساز بود. واحد ضد ترور اقلیم کردستان عراق هفته گذشته اعلام کرد که شامگاه چهارشنبه ۱۷ فروردین / ۶ آوریل سه راکت به اطراف پالایشگاه کورگوسک متعلق به هولدینگ کار (KAR Group) در ۳۰ کیلومتری اربیل اصابت کرد. مقامهای محلی به رویترز گفتند این پالایشگاه متعلق به شرکت بازکریم برزنجی است که ویلای او حدود یک ماه پیش هدف حمله موشکی سپاه پاسداران قرار گرفت. نیروی هوافضای سپاه ادعا کرده بود که این ویلا پایگاه نیروهای سازمان اطلاعات و عملیات ویژه اسرائیل (موساد) بود، اما در اینباره اسناد و شواهدی ارائه نکرد.
گفته میشود که حمله موشکی سپاه پاسداران ممکن است به همکاری «هولدینگ کار» با ترکیه برای انتقال نفت و گاز اقلیم کردستان به اروپا مربوط باشد.
روز گذشته (پنجشنبه) ابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم در دیدار با فواد حسین، وزیر خارجه عراق از سیاستهای اقلیم کردستان در رابطه با اسرائیل انتقاد کرد و گفت «اقلیم کردستان دچار غفلتهایی شده است» و «ایران اجازه نمیدهد که امنیتش از طریق عراق یا هر کشور دیگر به خطر افتد».
رئیسی افزود:
«تهران از کشورهای همسایه بهویژه عراق انتظار جدی دارد که اجازه هیچگونه حضور مخل امنیت جمهوری اسلامی ایران چه در مناطق تحت کنترل دولت فدرال چه در نواحی تحت هدایت اقلیم کردستان را ندهد.»
فواد حسین نیز در این دیدار گفت:
«عراق هرگز جایی برای اقدام علیه امنیت ایران نخواهد بود و آماده همکاری گسترده از جمله در حوزه امنیتی برای جلوگیری از بروز هرگونه تهدید علیه منافع جمهوری اسلامی ایران هستیم.»