با شروع ماه رمضان در ایران، افزایش نرخ کالاهای اساسی مورد نیاز مردم شدت بیشتری به خود گرفته است. از جمله قیمت هر کیلو خرما به ۱۲۰ تا ۱۵۰ هزار تومان رسیده است. این در شرایطی است که به گفتهٔ محسن رشید فرخی (رئیس انجمن ملی خرما) هیچ کمبودی در این زمینه وجود ندارد.
خرما از کالاهای اصلی مورد مصرف مردم در ماه رمضان است اما افزایش قیمت آن باعث شده که این محصول از سبد غذایی بسیاری از خانوارها حذف شود. در سال گذشته، قیمت هر کیلو خرمای مضافتی، حدود ۴۸ هزار تومان بود. همچنین هر کیلو شیرینی زولبیا و بامیه، بسته به کیفیت محصول بین ۸۰ تا ۱۲۰ هزار به فروش می‌رسد. افزایش قیمت حبوبات هم سبب افزایش ۳۰ درصدی قیمت انواع آش و هلیم شده است. یک کیلوگرم آش و هلیم در مناطق مختلف بین ۶۴ تا ۹۶ هزار تومان قیمت دارد، قیمت‌هایی که پرداخت آن از عهده قشر وسیعی از مردم خارج است.
شکوه از گرانی
شهروندی که در یکی از فروشگاه‌های جنوب تهران مشغول خرید است، می‌گوید:
«ما هرسال به دلیل آنکه مهمانان زیادی که برای افطار دعوت می‌کنیم، مصرف خرمای بالایی داریم. در سال‌های گذشته شاید در یک ماه بیشتر از ۱۰ کیلو خرما مصرف می‌کردیم. اما امسال به دلیل افزایش عجیب و غریب قیمت خرما، مصرفمان را کاهش دادیم. قیمت یک کیلو خرما ظرف یک سال گذشته، ۳ تا ۴ برابر شده است. مگر من که کارمند هستم چقدر درآمد دارم که باید برای هر کیلو خرما، نزدیک به ۱۵۰ هزار تومان بدهم؟»
شهروند دیگری که زنی میانسال است می‌گوید:
«وقتی قیمتها را چندبرابر می‌کنند، انتظار میرود که به همان اندازه هم دستمزدها را افزایش دهند. اما در عمل چنین نیست. برای همین خانواده ما که هر ساله سفره افطار پربرکتی داشته، امسال مجبور شده که بسیاری از اقلام مورد نیاز را از سبد غذایی خود حذف کند.»
یکی دیگر از شهروندان هم که مردی حدوداً ۴۵ ساله و کارگر است، وضع خود را چنین بیان می‌کند:
«در حالت عادی هم ما نمی‌توانیم بسیاری از کالاهای ضروری زندگی عادی را تأمین کنیم. خود من کارگر شرکت برق هستم و دوماه است که ریالی دریافت نکرده‌ام. بعد از کلی اعتراض، هفتم فروردین ۲ میلیون تومان به حساب ما کارگران واریز کرده‌اند. از بُن خرید ماه رمضان هم امسال خبری نیست. من یک خانواده ۵ نفره را از نظر مالی تأمین می‌کنم. یک بسته خرما که الان اینجا ۱۲۰ تومان قیمت خورده، خوراک یک یا دو روز خانواده من است. خُب با این قیمتهای ناعادلانه که لابد بخش اعظم‌اش هم در جیب مافیا و دلال‌ها میرود، من چطور می‌توانم در ماه رمضان، نزد خانواده‌ام خجالت‌زده نباشم؟»
چند شنیده در فروشگاه‌ها
در مرکز تهران به ۴ فروشگاه سر می‌زنم. قیمتها کمی بالاتر از جنوب پایتخت است. مردی در حالی که خرید کرده و از فروشگاه بیرون می‌آید می‌گوید:
«همه چیز گران شده است. محدود به چند کالای خاص هم نیست. شما بروید داخل فروشگاه کالایی را پیدا نمی‌کنید که قیمت ۳ ماه قبلش را داشته باشد.»
فرد دیگری می‌افزاید:
«یک بسته ۷۰۰ گرمی خرما خریدم، ۴۴ هزار تومان. اینجا ارزانتر از بقیه سوپرمارکت‌های منطقه است. در سوپرمارکت‌ها همین بسته خرما را ۴۸ هزار تومان می‌دهند. وقتی مملکت بی‌قانون باشد همین می‌شود که هرکس یک قیمت برای خودش تعیین می‌کند.»
شهروند دیگری در حالی که مشغول خرید کردن است، می گوید:
«آقای رئیس جمهور هر هفته در تلویزیون وعده ارزانی و کاهش تورم می‌دهد. اما کو ارزانی؟ همه چیز گران شده. وضع حتی از سال‌های پیش هم بدتر است. من یک بسته ۲۰۰ گرمی شیرینی زولبیا و شیرینی بامیه برای وعده افطار خریده‌ام به قیمت ۳۰ هزار تومان. هیچوقت فکر نمی‌کردم روزی برسد که برای ۶ عدد بامیه به اضافه ۴ عدد زولبیا، ۳۰ هزار تومان پرداخت کنم. لبنیات یک جور دیگر گران شده. قیمت حبوبات یکشبه سر به فلک کشیده. همه چیز گران شده. الان هم چون ماه رمضان است، به جای اینکه کالاهای ضروری مثل خرما یا پنیر یا آش و هلیم را ارزانتر کرده تا همه بتوانند مصرف کنند، قیمتها را بالاتر برده‌اند.»
شهروند بازنشسته‌ای که حدوداً ۶۰ سال سن دارد می‌گوید:
«شخصاً فکر نمی‌کنم کسی به عنوان خریدار از قیمتهای فعلی عصبانی نباشد. به علاوه اینکه امیدی هم به کاهش بهای کالاها و کنترل تورم نیست. این هم مشخص شده که با عوض شدن دولت‌ها، اتفاق خاصی نمی‌افتد زیرا اقتصاد ایران از پایه بیمار است. در کشوری که کالاهای مورد نیاز مردم جهش قیمت بی‌سابقه‌ای دارد اما دستمزد مردم به صورت میلیمتری افزایش می‌یابد، هیچگاه گشایشی صورت نخواهد گرفت. کشور ما نخل‌های بسیاری دارد و یکی از تولیدکنندگان عمده خرما در خاورمیانه است. خود من جنوبی هستم و در جنوب، ما دهها نوع خرما داریم. حالا این کشور با اینهمه تنوع محصولات و این منابع غنی، چرا باید قیمت یک کیلو خرمایش به اندازه کل پول یارانه یک خانوار ۳ نفره باشد؟ مگر در کشور با قحطی خرما مواجه هستیم؟»
فردی دیگر وضع را این گونه توصیف می‌کند:
«چند روز پیش اخبار تلویزیون اعلام کرد که اقلام مورد نیاز ماه رمضان گران نخواهد شد و با گرانفروشان برخورد می‌شود. در حالی که قیمت همه چیز، مخصوصاً مواد غذایی افزایش چشمگیری داشته است. من الان برای افطار یک کیلوگرم هلیم گرفته‌ام به قیمت ۷۵ هزار تومان. در حالی که مشخص است که کیفیت بالایی هم ندارد. همین هلیم، دو سال پیش در این منطقه، ۲۰ هزار تومان قیمت داشت. یعنی از دو سال پیش تا الان قیمت هلیم، ۳,۵ برابر شده است. آیا حقوق من هم ۳,۵ برابر افزایش داشته؟ حقوق میلیون‌ها کارگر جامعه چقدر افزایش داشته است؟»
و یک زن حدوداً ۳۰ ساله می‌گوید:
«واقعاً برای من سؤال است با این وضعیت اسفبار گرانی و افزایش تورم مردم روزه‌دار چگونه افطار می‌کنند؟ چندی پیش در جایی خواندم که یک خانواده ۴ نفره در تهران، بطور متوسط ۲ میلیون تومان لازم دارند تا فقط در موقع افطار از نان، پنیر، سبزی و چای استفاده کنند. بقیه اقلام دیگر هم بماند! مگر مردم چقدر پول به دست میآورند که ۲ میلیون توماناش را بخواهند خرج سفره افطار کنند؟ »
او در ادامه می‌افزاید:
«دولت و مسئولان هم بیشتر از آنکه به فکر معیشت مردم باشند، به فکر جیب خودشان هستند. کار به جایی رسیده که قیمت یک بسته خرما به ۱۵۰ هزار تومان رسیده است. قیمت لبنیات ۵۰ درصد افزایش داشته. آش و هلیم که زمانی جزو ارزان‌ترین غذاها بود، الان حداقل ۷۰ هزار تومان قیمت دارد. مردم از کجا بیاورند تا پیش خانوادهٔ خود شرمنده نباشند؟»
هرچند مسئولان به صورت مداوم وعده کنترل قیمتها را مطرح می‌کنند، اما طی ماه‌های اخیر قیمت بسیاری از کالاهای اساسی رشد شدیدی داشته و طی سه هفته گذشته این جهش با رسیدن ماه رمضان شتاب گرفته است. سفره معیشت خالی‌تر شده و مردم مذهبی روزه‌دار هم در هر افطار، چه بسا لعنت‌ها نثار حکومت می‌کنند.