خبرگزاری رویترز به نقل از چند دیپلمات مینویسد سه قدرت اروپایی در تلاش بودند راهی برای تحقق خواستههای روسیه از توافق هستهای با ایران بیابند اما ظاهراً ایالات متحده تمایلی به تعامل با روسیه در این زمینه ندارد.
علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران با انتشار پیامی در توییتر نوشت:
«شیوه مواجهه آمریکا با پیشنهادت اصولی ایران، طرح پیشنهادات غیرقابل قبول و اصرار بر توافق سریع با طرح بهانههای واهی، نشان میدهد که آمریکا ارادهای برای توافق قوی و قابل دفاع برای طرفین ندارد. مذاکرات وین بدون اتخاذ تصمیم سیاسی توسط آمریکا هر ساعت پیچیدهتر از قبل میشود.»
دقیقاً در زمانی که گفتوگوهای غیرمستقیم بین تهران و واشنگتن در وین برای احیای برجام بعد از ۱۱ ماه گفتوگو به «خط پایانی» نزدیک شده بود، سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه ۵ مارس/۱۴ اسفند اعلام کرد، آمریکا باید کتباً ضمانت بدهد که همکاریهای کامل و آزادانه در حوزههای سرمایهگذاری و فنی – نظامی بین روسیه و ایران با هیچ مانعی مواجه نخواهد شد. این درخواست روند گفتوگوها را پیچیده کرده است.
سه کشور اروپایی عضو برجام در بیانیه مشترکی به روسیه هشدار دادند که با افزودن شرطهای تازه، دستیابی به توافق در مورد احیای برجام را دشوارتر میکند. همزمان علی باقری کنی، عضو ارشد هیأت مذاکره کننده ایران که برای ادامه مشورتها به تهران بازگشته بود، چهارشنبه ۹ مارس/ ۱۸ اسفند به وین بازگشت.
سفیر روسیه در ایران: منافع خودمان هم برایمان مهم است
لوان جاگاریان، سفیر روسیه در ایران شامگاه چهارشنبه در یک نشست خبری در تهران در پاسخ به این پرسش که روسیه پس از حمله به اوکراین به دنبال نابودی برجام است، در جمع خبرنگاران گفت:
«ما صداهای گوناگونی شنیدیم که روسیه نمیخواهد در برجام باشد اما همه شما میدانید در توافق سال ۲۰۱۵ روسیه نقش قابل توجهی داشت و امروز هم نماینده ما آقای اولیانوف منبع اخبار وین بوده است. حالا ما منافع خودمان را هم در نظر میگیریم و باید مبادلات ما با ایران تضمین شود. ما میخواهیم برجام به نتیجه برسد اما منافع خودمان هم برایمان مهم است و این منافع برای ایران هم وجود دارد. شما به یاد دارید وقتی آمریکا از برجام خارج شد ما آن را محکوم کردیم.»
میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در مذاکرات، عصر سهشنبه و صبح چهارشنبه با انریکه مورا، هماهنگ کننده مذاکرات وین و نماینده اتحادیه اروپا دیدار و گفتوگو کرد. خبرنگار والاستریت ژورنال که مذاکرات وین را از نزدیک تعقیب میکند در توییتر اعلام کرد که ظاهرا اولیانوف نسخهای از درخواستهای به روز شده روسیه را به اتحادیه اروپا ارائه کرده است.
ویکتوریا نولند، معاون وزیر امور خارجه آمریکا در امور سیاسی عصر سهشنبه در کمیته روابط خارجی سنای آمریکا گفته بود روسیه در تلاش است خواستههای خود در مورد توافق هستهای ایران را افزایش دهد، اما ما بازی «بیایید معامله کنیم» را انجام نمیدهیم.
یک دیپلمات غربی به رویترز گفته است هنوز مشخص نیست ماهیت دقیق خواستههای مسکو چیست، اما به نظر میرسد این خواستهها فراتر از تعهدات این کشور برای احیای توافق باشد.
یک دیپلمات اروپایی هم ضمن تأیید این مطلب به رویترز گفته است به احتمال زیاد مذاکرات در این هفته به پایان نمیرسد.
خبرگان رهبری: لغو کلیه تحریمها با تضمین معتبر
میخاییل اولیانوف، سفیر روسیه نزد سازمانهای بینالمللی وین روز چهارشنبه در گفتوگو با خبرنگاران در وین گفت:
«ما از آمریکاییها و اروپاییها میخواهیم هیچ تحریمی در آینده، برای انجام پروژههای هستهای روسیه در ایران تحت برجام و فراتر، مانع ایجاد نکند. اما واکنش سایر طرفها مثبت نبوده است.»
بر اساس توافق هستهای، ایران موظف است مازاد اورانیوم غنیشده را از طریق شرکت روساتم به روسیه منتقل کند. این شرکت هنوز تحت تحریمهای آمریکا قرار نگرفته است. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده، سهشنبه گذشته در جریان سفر به استونی، این موضوع را کم اهمیت جلوه داد و خاطرنشان کرد روسیه و ایالات متحده همچنان تمایل دارند که از دستیابی ایران به سلاح هستهای جلوگیری کنند.
پس از آنکه سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه مطالبات جدید مسکو را بیان کرد، علی باقری کنی، مذاکره کننده ارشد ایران، به طور غیرمنتظرهای به تهران بازگشت. وزیر امور خارجه ایران در آن زمان گفته بود که تهران اجازه نخواهد داد منافعش توسط «عناصر خارجی» خدشهدار شود.
در همان حال در بیانیه پایانی نهمین اجلاس رسمی مجلس خبرگان رهبری «دوره پنجم» تاکید شد که راهبرد اصلی جمهوری اسلامی در مذاکرات هستهای باید «در راستای تلاش برای لغو کلیه تحریمها با تضمین معتبر و در نهایت بیاثر کردن ابزار تحریم باشد.»
خروج سپاه پاسداران از فهرست گروههای تروریستی و تضمین توافق از طرف واشنگتن از موضوعاتی است که هنوز حل و فصل نشده است.