قیمت نفت، زغال سنگ، آلومینیوم، گندم و سایر کالاها همچنان در حال افزایش است. تهاجم روسیه به اوکراین نگرانی‌هایی را در مورد کمبود عرضه این کالاها ایجاد کرده است. نفت خام برنت، برای اولین بار از فوریه ۲۰۱۳ تا ۱۱۸ دلار در هر بشکه افزایش یافت. هر بشکه نفت سبک آمریکا نیز ۱۱۴,۴۶دلار معامله می‌شود.
آلومینیوم با افزایش ۳,۲ درصدی به ۳۶۵۰ دلار در بورس فلزات لندن رسید. بهای آلومینیوم در یک هفته گذشته ۳۰ درصد افزایش داشته است. نیکل در ۲۴ ساعت گذشته بیش از ۴ درصد افزایش قیمت داشت و به ۲۶۹۳۵ دلار در هر تن رسید. روسیه تولید کننده عمده هر دو فلز است.
بورس لندن معاملات ۲۷ شرکت مرتبط با روسیه از جمله تولیدکننده آلومینیوم EN+، اسبر بانک، گاز پروم و لوک‌اویل و معدن طلای Polyus را به حالت تعلیق درآورده است.
گندم سر به فلک گذاشت
بر اساس گزارش وزارت کشاورزی ایالات متحده، روسیه و اوکراین با هم حدود ۲۹ درصد از صادرات جهانی گندم را در سال گذشته به خود اختصاص داده‌اند، بنابراین درگیری باعث افزایش قیمت جهانی گندم شده است.
معاملات آتی گندم شیکاگو به بالاترین حد در ۱۴ سال گذشته یعنی ۱۱,۳۴ دلار در هر بشل رسیده و در چند هفته گذشته نزدیک به ۵۰ درصد افزایش یافته است.
جنگ و پیامدهای تحریم‌های گسترده ایالات متحده و اروپا علیه روسیه، دسترسی به انبارهای غله در دریای سیاه را در زمانی که ذخایر جهانی در حال حاضر محدود است، کاهش داده است. اوکراین و روسیه بیش از یک چهارم صادرات گندم جهان را برعهده دارند و درگیری‌ها باعث بسته شدن بنادر، توقف حمل و نقل و قطع زنجیره لجستیک شده است. این جنگ همچنین کشت امسال در اوکراین را تهدید می‌کند چرا که کشاورزان اوکراینی فعلا درگیر جنگ هستند تا تهیه بذر و کود برای کشت بهاره.
کمبودها احتمالاً به فصل بعد یا حتی بیشتر هم خواهد رسید. برداشت آتی غلات در آمریکای شمالی و سایر بخش‌های اروپا در تابستان امسال برای جلوگیری از افزایش بیشتر قیمت‌ها حیاتی خواهد بود.
روسیه و اوکراین علاوه بر گندم از تأمین‌کنندگان عمده ذرت، جو و روغن آفتابگردان هستند. قیمت ذرت به بالاترین سطح از سال ۲۰۱۲ رسیده است، در حالی که روغن سویا و روغن پالم نیز به رکوردهای جدیدی رسیده‌اند. در همین حال، چین، بزرگ‌ترین واردکننده ذرت و سویا در جهان و یکی از خریداران بزرگ گندم، در حال حرکت با شدت در حال سفارش این مواد در بازارهای جهانی است که همین سبب رشد قیمت‌ها شده است.
مصر، بزرگ‌ترین واردکننده گندم، در وضعیت بدی قرار دارد. بر اساس گزارش سازمان ملل متحد، روسیه و اوکراین ۸۶ درصد از گندم این کشور را در سال ۲۰۲۰ تامین کرده‌اند. این موضوع در شمال آفریقا یعنی جایی که ترکیب حکومت‌های خودکامه و افزایش هزینه مواد غذایی می‌تواند به ناآرامی منجر شود بسیار مهم است.
ایران، نگرانی از کمبود روغن و گندم
در ایران، از هم‌اکنون نگرانی در مورد تامین گندم و روغن شدت گرفته است. ابوالحسن خلیلی رییس هیات مدیره انجمن صنفی روغن نباتی ایران، گفت: «اوکراین یکی از اصلی‌ترین تامین‌کنندگان روغن آفتابگردان ایران محسوب می‌شود اما وقوع جنگ در این کشور برای ما چالشی در این زمینه ایجاد نخواهد کرد چراکه می‌توان این نیاز را از دیگر کشورها تهیه و تامین کنیم.»
او نگفت که کدام کشور جایگزین روسیه و اوکراین خواهند شد چرا که به دلیل رشد تقاضای چین، از هم‌اکنون دیگر تامین‌کنندگان این اقلام معاملات خود را با چین نهایی کرده‌اند.
او البته گفت که «ذخایر استراتژیک روغن در کشور را قابل توجه است».
اما امکان وقفه در تامین مواد خام روغن، تنها خبر بد برای ایران نیست. ایران بیش از ۴۰ درصد از خوراک دام و طیورش را هم از اوکراین وارد می‌کرد و اکنون در این زمینه هم با بحران روبه‌رو است.
هنوز مقام‌های رسمی در مورد جایگزین احتمالی برای اوکراین سخن نگفته‌اند ولی بعید نیست که در روزهای آینده کمبود این اقلام در بازار ایران خود را نشان دهد.