آژانس بینالمللی انرژی اتمی، دیدهبان اتمی سازمان ملل، دوشنبه ۱۱ بهمن / ۳۱ ژانویه در بیانیهای گفت ایران تنها یک ماه پس از موافقت با نصب مجدد دوربینهای مداربسته درمجتمع تسای کرج، تولید قطعات سانتریفیوژهای پیشرفته را که برای غنیسازی اورانیوم استفاده میشود، از این مجتمع خارج و به اصفهان منتقل کرده است.
آژانس در این گزارش که نسخهای از آن بهدست رویترز رسیده، همچنین ضمن اعلام اینکه بازرساناش دوربینهای نظارتی را در روز ۴ بهمن / ۲۴ ژانویه در کارگاهی در شهر اصفهان نصب کردهاند، افزوده است:
«در آن تاریخ، تولید لولههای روتور سانتریفیوژ و قطعه انتهایی آن در این کارگاه جدید هنوز آغاز نشده بود.»
آژانس افزوده است که ایران ۲۹ دی / ۱۹ ژانویه به آژانس اطلاع داد که قصد دارد تولید قطعات سانتریفیوژ را از مجتمع تسای کرج به مکانی جدیدی در اصفهان منتقل کند و آژانس میتواند چگونگی نظارت خود را تنظیم کند.
در گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی اشارهای نشده است که چرا ایران تولید قطعات سانتریفیوژ را از کرج به اصفهان منتقل کرده است.
رویترز بهنقل از دیپلماتها نوشته است با توجه به اینکه آژانس بینالمللی انرژی اتمی برای مدت طولانی از مجتمع تسای کرج دور بوده و فیلمهای دوربینهای نظارتی آن در اختیار ایران باقی مانده است، مشخص نیست که دقیقاً پس از اقدام «خرابکارانه» در کرج چه اتفاقی افتاده است و آیا تجهیزاتی که میتوان از آنها برای ساخت سلاحهای هستهای استفاده کرد مخفیانه خارج شده است.
مرکز طراحی و ساخت سانتریفیوژ تسای کرج تیرماه سال جاری (ژوئن سال گذشته میلادی) هدف حملات «خرابکارانه» گرفت. ایران اسرائیل را مسئول حمله پهپادی به این مرکز دانست. اسرائیل که تا کنون چند بار تأسیسات هستهای ایران را هدف حملات مشابه قرار داده، بهصورت رسمی مسئولیت این خرابکاری را نپذیرفت اما اسناد مربوط به خسارتهای واردشده به آن را منتشر کرد.
در این حمله یکی از چهار دوربین مداربسته آژانس بینالمللی انرژی اتمی در کرج منهدم شد. ایران پس از این حادثه هر چهار دوربین نظارتی را حذف کرد. فیلم دوربین تخریبشده نیز هنوز مفقود است.
پس از این اقدام «خرابکارانه»، بهرغم دو مرحله سفر رافائل گروسی، دبیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی به تهران، ایران اجازه نداد دوربینهای نظارتی در این مرکز نصب شوند.
پس از یک بنبست چند ماهه در مذاکرات گستردهتر هستهای، ایران ماه گذشته سرانجام موافقت کرد که به آژانس اجازه دهد دوربینهای خود را دوباره در کرج نصب کند.
رویترز نوشته است در حالی که مذاکرات غیرمستقیم بین تهران و واشنگتن برای نجات توافق هستهای ۲۰۱۵ در مرحله حساسی است، اقدام ایران در انتقال مجنمع ساخت قطعات سانتریفیوژ به عدم اطمینان در مورد فعالیتهای هستهای این کشور میافزاید.
قدرتهای غربی میگویند مدت زیادی باقی نمانده است تا بتوانند جلوی پیشرفتهای هستهای ایران برای دستیابی به سلاح اتمی را بگیرند.
مذاکرات احیای برجام جمعه گذشته، ۸ بهمن / ۲۸ ژانویه متوقف شد و طرفهای مذاکره برای گرفتن «تصمیمهای سیاسی» به پایتختهای خود بازگشتند.