در افغانستان طالبان هر روز بیشتر از قبل «شریعت اسلامی» را به اجرا میگذراند و همزمان اعتراضات زنان گستردهتر میشود. در این وضعیت اما نروژ یک هیئت از طالبان را به اسلو فراخوانده تا در باره راهکارهای کمکهای بشردوستانه با این گروه تروریستی که اداره افغانستان را به دست گرفته، به گفتوگو بنشیند.
تصاویری از هیئت ویژه «امارات اسلامی افغانستان» که به اسلو رفتهاند در رسانهها منتشر شده است. «یورو نیوز» گزارش کرده است که این سفر به دعوت نروژ انجام شده و قرار است هیئت طالبان امروز یکشنبه ۲۳ ژانویه/ ۳ بهمن با نمایندگان غرب و همچنین گروههای افغانستانی از جمله زنان، روزنامهنگاران و فعالان حقوق بشر مذاکره کند. هنوز جزئیات بیشتری از ترکیب هیئتهایی که به نمایندگی از گروههای افغانستانی با طالبان گفتوگو میکنند، منتشر نشده است.
همزمان با آغاز نشست هیئت طالبان با نمایندگان دولت نروژ، صبح یکشنبه شماری از فعالان افغانستانی در مقابل ساختمان وزارت خارجه نروژ در اسلو تجمع کردند. معترضان که رسانههای خبری شمار آنها را «کم» گزارش کردند، خواستار توقف مذاکره با طالبان شدند.
«خامه پرس» در پیوند با این موضوع گزارش کرد که معترضان معتقدند طالبان در فهرست «گروههای تروریستی» قرار دارد و نباید با آنها مذاکره شود.
«یورو نیوز» نیز به نقل از یکی از معترضان نوشت تجمعکنندگان صدای افرادی هستند که نمیتوانند صحبت کنند.
دولت نروژ پیش از این گفته بود که گفتوگوهای اوسلو به معنای به رسمیت شناختن طالبان نیست و به منظور تأکید بر رعایت حقوق بشر، حقوق زنان از جمله حق آموزش و مشارکت اجتماعی آنان و گسترش کمکهای بشردوستانه و اقتصادی به افغانستان برگزار میشود. این ادعا در حالی مطرح میشود که عدم رعایت حقوق بشری، بهویژه حقوق زنان در حکومت طالبان امری نیست که بر دولتها و رسانهها پوشیده باشد و بسیاری از نهادهای بینالمللی رویکرد غیرانسانی طالبان در قبال زنان و دختران را تایید کردهاند. زنانی که از آغاز تسلط دوباره طالبان نقش اصلی را در سازماندهی اعتراضات علیه این گروه داشته و بیشترین آسیب از «امارت اسلامی» طالبان که حق تحصیل، کار و حضور در اجتماع را از آنها سلب کرده، دیدهاند.
موضوع اصلی گفت و گوی هیئت طالبان و نمایندگان غرب در اسلو نیز وضعیت بحرانی فقر در افغانستان عنوان شده که از زمان سلطه دوباره طالبان از نیمه اوت ۲۰۲۱ شدت بیشتری یافته است.
مونا جول، نماینده نروژ در سازمان ملل در این باره گفته بود:
«ما باید اطمینان یابیم که همچون جامعه جهانی میتوانیم کمکهای بشردوستانه را به میلیونها تنی که در افغانستان در اوضاع بسیار بسیار بد انسانی هستند، برسانیم. از همین رو ما این نشست را برگزار و از کشورها و سازمانهای دیگر نیز دعوت کردیم اما در کل این کار به معنی مشروعیت بخشیدن به طالبان نیست. بااینحال نیاز است که گفتوگوها انجام شوند.»
بر مبنای گزارش نهادهای بینالمللی حدود ۵۵ درصد جمعیت افغانستان به شدت در معرض قحطی و گرسنگی قرار دارند. سازمان ملل گفته است که برای مقابله با بحران انسانی در افغانستان به ۵ میلیارد دلار بودجه نیاز است.
طبق اظهارات امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان هیئت نمایندگی این گروه قرار است طی سه روز با مقامهای نروژی، اتحادیه اروپا، آمریکا، کشورهای عربی و اروپایی مذاکره کنند.
دفتر نمایندگی دیپلماتیک افغانستان یک روز قبل- ۲۲ ژانویه- با صدور اطلاعیهای از دولتهای غربی خواست در نشست اوسلو «بر طالبان برای رعایت موضوعات مختلف از جمله حقوق بشر، تشکیل دولت فراگیر و همهشمول فشار وارد شود».
نمایندگان طالبان پیش از این در منطقه با مقامهای جمهوری اسلامی ایران، ترکیه، امارت و قطر دیدار کرده بودند. علاوه بر این چین و روسیه نیز اگرچه به صورت رسمی نگفتهاند که طالبان را به رسمیت میشناسد اما با سران این گروه مذاکره کردهاند. هیئت ویژه ایالات متحده آمریکا هم که نقش پررنگی در بازگرداندن دوباره طالبان به افغانستان داشت، با نمایندگان این گروه دیدار کرده است.
طالبان تا به حال چند مرتبه از سازمانهای بینالمللی و کشورهای دیگر خواسته است که این گروه را به عنوان «دولت» افغانستان به رسمیت بشناسند. خواستهای که به باور برخی از کاربران شبکههای اجتماعی و ناظران سیاسی افغانستان با دعوت این گروه به کشورهای اروپایی و مذاکره با آنها به تدریج پذیرفته میشود، به ویژه آنکه اروپا به شدت نگران ورود آوارگان افغانستانی است که پس از تسلط دوباره طالبان این کشور را ترک کردهاند.
دولتهای اروپایی تا به حال شمار محدودی از آوارگان و پناهجویان افغانستانی که اغلب آنها سابقه همکاری با دولتها و یا سازمانهای غیردولتی اروپایی را داشتند، پذیرفتهاند.