رهبران آلمان، فرانسه، بریتانیا و ایالات متحده آمریکا در حاشیه اجلاس جی ۲۰ که در رم، پایتخت ایتالیا در حال برگزاری است، با صدور بیانیهای مشترک از ابراهیم رئیسی، رئیسجمهوری ایران (عضو هیئت مرگ کشتار زندانیان سیاسی) خواستند با غنیمت شمردن فرصت و «با تلاشی بر مبنای حسن نیت امکان به سرانجام رسیدن فوری گفتوگوها را فراهم کند.»
امانوئل مکرون (نخست وزیر فرانسه)، آنگلا مرکل (صدر اعظم آلمان)، بوریس جانسون (نخست وزیر بریتانیا) و جو بایدن (رئیس جمهوری آمریکا) شامگاه شنبه ۳۰ اکتبر/ ۹ آبان با بیان اینکه «ما امروز در رم گرد هم آمدهایم تا خطر تشدید فعالیتهای هستهای ایران برای امنیت جهانی را بررسی کنیم»، نوشتند: «مطمئن باشیم ایران هرگز به بمب هستهای دسترسی نخواهد داشت و از اینکه ایران مذاکرات هستهای را متوقف کرده و به میز مذاکرات بر نگشته، نگرانی عمیق و فزایندهای داریم».
آنها نسبت به پیشرفت برنامههای هسته ای ایران ابراز نگرانی کردند و با بیان اینکه ایران برای برنامه صلح آمیز هسته ای «نه نیازی به غنیسازی اورانیوم در سطوح بالا دارد و نه به اورانیوم فلزی؛ اما هر دو این موارد برای تولید بمب هستهای لازم است»، کاهش همکاری ایران با آژانس بینالمللی انرژی اتمی همزمان با افزایش غنیسازی اورانیوم را موجب افزوده شدن بر نگرانیها و موانعی که «امکان بازگشت به برجام را با مشکل روبرو میکند»، برشمردند.
این بیانیه از آنها از ایران خواسته «رویکردش را عوض کند» تا از «افزایش خطرناک تنشها» جلوگیری شود.
ایران از حدود یک سال قبل بر اساس قانون موسوم به اقدامها راهبردی برای لغو تحریم ها بر میزان و درصد غنی سازی اورانیوم افزوده و دسترسی آژانس بینالمللی انرژی اتمی به مراکز هسته ای را محدود کرده است.
سران سه کشور عضو برجام و آمریکا در ادامه شرایط کنونی را «تاکیدی بر ضرورت دستیابی به یک راه حل مبتنی بر مذاکرات برای بازگشت ایران و آمریکا به برجام» و «ادامه گفتوگوها با هدف حل نگرانیهای طرفین» دانستند و از آنچه که «شفافیت» و تعهد بایدن برای بازگشت به برجام نامیدند، استقبال کردند.
رهبران سه کشور عضو برجام که تا پیش از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ در ایران شش مرتبه در وین با نمایندگان جمهوری اسلامی مذاکره کرده بودند و ایالات متحده آمریکا، در بخش دیگری از بیانیه نوشتند به این نتیجه رسیدهاند که «دستیابی و اجرای یک توافق بازگشت به تعهدات برجامی با هدف تضمین بلند مدت ماندن برنامه هستهای ایران در یک چارچوب صرفا صلحآمیز و رفع تحریمهایی که بر رشد اقتصادی ایران موثرند، ممکن است».
جمهوری اسلامی ایران پیشتر گفته است که خواستار لغو تمامی تحریمهایی که پس از خروج یکجانبه آمریکا در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ وضع شده و همچنین انجام تعهدات برجامی کشورهای اروپایی و آمریکا است.
در بیانیه مشترک رهبران چهار کشور که در سال ۲۰۱۵ با جمهوری اسلامی بر سر برنامههای هسته ای به توافق رسیدند، آمده است بازگشت به برجام و رفع تحریم ها ممکن نیست «مگر اینکه ایران رویکردش را عوض کند».
ایران از خرداد سال جاری که مذاکرات وین به حالت تعلیق درآمد تا به حال اقدام مشخصی برای بازگشت به مذاکرات انجام نداده است. تنها قرار است هیئت مذاکره کننده ایران در روزهای اتی به جای وین به بروکسل سفر و در آنجا با نمایندگان اروپا در باره برنامه هسته ای گفتو گو کند. راهکاری که نه کشورهای اروپایی عضو برجام و نه آمریکا آن را به عنوان جایگزین مذاکرات وین پذیرفتهاند.