دوشنبه ۲۵ اکتبر/ ۳ آبان، اغلب اعضای کابینه دولت سودان و اکثر رهبران احزاب سیاسی حامی دولت در یک کودتا تحت بازداشت گروهی از نظامیان قرار گرفتند. ارتش وضعیت فوقالعاده اعلام کرد و ژنرال عبدالفتاح البرهان، رئیس شورای حاکمیتی سودان به این بهانه که صلح و امنیت در کشور به خطر افتاده از انحلال دولت و این شورا خبر داد. البرهان گفت ارتش انتقال دموکراتیک را تا زمان انتقال قدرت به یک دولت منتخب غیرنظامی ادامه خواهد داد. او وعده داد که انتخابات در ژوئیه ۲۰۲۳ برگزار میشود و تا آن زمان، یک دولت مستقل باید سودان را رهبری کند.
مقاومت مردم در خارطوم و امدرمان
همزمان با این تحولات، انجمن مشاغل حرفهای سودان از اتحادیههای قدرتمند روز دوشنبه بعد از بازداشت عبدالله حمدوک، نخستوزیر با انتشار اطلاعیهای از مردم خواست که بسیج شوند و در برابر کودتاچیان مقاومت کنند. در بخشی از این اطلاعیه آمده است:
«ما از مردم میخواهیم خیابانها را اشغال و مسدود کنند و با دست به اعتصاب بزند و از همکاری با کودتاگران خودداری کنند و به نافرمانی مدنی روی بیاورند.»
به گزارش خبرگزاری رویترز هزار نفر در خارطوم و امدرمان در پاسخ به این فراخوان به خیابانها ریختند. در درگیری ارتش با معترضان دستکم ۷ نفر کشته و ۱۴۰ نفر مجروح شدند. بر همین اساس معترضان در خارطوم به یک پایگاه نطامی نزدیک شده بودند که نظامیان به روی آنها آتش گشودند. در امدرمان معترضان خیابانها را مسدود کردهاند و سرودهای انقلابی میخوانند و شعارهای آزادیخواهانه سر میدهند.
وزارت اطلاعات سودان در صفحه خود در فیسبوک اعلام کرد کارمندان بانک مرکزی نیز به معترضان پیوسته و در مخالفت با کودتا اعتصاب کردهاند.
قرار بود که تا چند هفته دیگر نظامیان از شورای انتقالی کنارهگیری کنند و قدرت را به غیرنظامیان واگذار کنند. از چند هفته قبل ائتلافی بین نظامیان و چند حزب سیاسی در مخالفت با دولت حمدوک شکل گرفته بود.
عبدالله حمدوک، اقتصاددان که تا سال ۲۰۱۹ با سازمان ملل همکاری میکرد و نخستوزیر تکنوکرات نامیده میشد به مکان نامعلومی منتقل شده است. حمدوک از امضای بیانیهای در حمایت از کودتاگران خودداری کرده بود.
قدرتهای غربی: خشونتها پایان یابد
ایالات متحده آمریکا، بریتانیا و نروژ شامگاه گذشته با انتشار بیانیهای نگرانی عمیق خود از تحولات سودان را بیان کردند، انحلال نهادهای مدنی در این کشور را محکوم کردند و خواهان آزادی عبدلله حمدوک، نخستوزیر شدند. در این بیانیه آمده است:
«کودتای نظامیان به معنای خیانت به انقلاب و این خواسته به حق معترضان سودانی برای گذار به حکومتی است که متضمن آزادی، عدالت و شکوفایی اقتصادی باشد.»
ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا شامگاه گذشته خواهان استقرار مجدد دولت غیرنظامی در سودان شد اعلام کرد که تا آن زمان آمریکا کمکهای مالی خود به سودان را قطع میکند.
آمریکا به سودان ۷۰۰ میلیون دلار اعتبار تخصیص داده بود.
آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل نیز خواهان آزادی عبدالله حمدوک، نخستوزیر بازداشتی شد. گوترش در توییتر کودتا را محکوم کرد و خواهان رعایت قانون اساسی سودان شد.
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در بیانیهای خواهان پایان خشونتها و خونریزی در سودان شد. بورل نیز اعلام کرد که کودتا به معنای خیانت نظامیان به انقلاب مردمی سودان است.
اتحادیه آفریقا نیز از تحولات اخیر در سودان ابراز نگرانی کرده است. احمد عبدالغیط، دبیرکل اتحادیه کشورهای عرب نیز از همه نیروها در سودان خواست به اعلامیه قانون اساسی مصوب سال ۲۰۱۹ پایبند بمانند.