گیر پدرسن، فرستاده ویژه سازمان ملل متحد در امور سوریه گفت که ششمین دور مذاکرات بین دولت سوریه، مخالفان و گروههای جامعه مدنی بر سر اصلاحات قانون اساسی هیچ پیشرفت معناداری نداشته است.
پدرسن در یک کنفرانس خبری کوتاه در روز جمعه ۲۲ اکتبر/ ۳۰ مهرماه گفت:
«من فکر میکنم منصفانه است که بگوییم این دور از مذاکرات یک ناامیدی بزرگ بود. ما نتوانستیم به آن چیزی که امیدوار بودیم برسیم. فکر میکردیم پیشرفت خوبی برای رسیدن به اجماع ایجاد شده است.»
ششمین دور مذاکرات کمیته قانون اساسی سوریه، پس از توافق هیاتهای مذاکرهکننده برای شروع نگارش پیشنویس اصول قانون اساسی، قرار بود یک پیشرفت بزرگ باشد. نخستین دور مذاکرات از ژانویه سال میلادی فعلی آغاز شده است ولی هنوز تحول عمدهای رخ نداده.
کمیته تهیه پیش نویس متشکل از ۴۵ عضو از دولت سوریه، مخالفان و جامعه مدنی این کشور است.
هیاتها موافقت کردند که هیات اعزامی دولت سوریه اصول مربوط به «حاکمیت، استقلال و تمامیت ارضی جمهوری عربی سوریه» و مقابله با «تروریسم و افراطگرایی» را تدوین کند.
هیات اپوزیسیون مسئولیت تهیه اصول قانون اساسی مربوط به «ارتش، نیروهای مسلح، امنیت و اطلاعات» را بر عهده گرفت، در حالی که هیات جامعه مدنی اصول مربوط به «حاکمیت قانون» را تدوین میکرد.
پدرسن گفت که هیات اعزامی دولت سوریه تصمیم گرفت هیچ متن جدیدی ارائه نکند. در نتیجه هیات اپوزیسیون مجبور شد تنها در مورد پیشنویس اصولی که جامعه مدنی سوریه تدوین کرده بود نظر بدهد.
پدرسن گفت:
«ما درک درستی در مورد چگونگی پیشبرد این روند نداشتیم».
او افزود که باید اعتماد و اراده سیاسی بیشتری وجود داشته باشد.
طرفهای درگیر در مورد تاریخ برگزاری دور هفتم مذاکرات به توافق نرسیدهاند.
پدرسن روز یکشنبه قبل از از آغاز این دور از مذاکرات گفت:
«به این نتیجه رسیدیم که پیشرفت کافی نداشتهایم و نمیتوانیم به روشی که قبلا کار میکردیم ادامه دهیم.»
حال به نظر میرسد دور ششم مذاکرات هم که قرار بود تحولی در شیوه برگزاری داشته باشد با بنبست مواجه شده است.
ماجرای تدوین قانون اساسی جدید چیست؟
در ژانویه ۲۰۱۸ در کنفرانس صلح سوریه به میزبانی روسیه در سوچی، توافق شد که یک کمیته ۱۵۰ نفره برای تدوین قانون اساسی جدید تا سپتامبر ۲۰۱۹ تشکیل شود. نیمی از اعضای این کمیته توسط دولت سوریه، و نیمی دیگر توسط مخالفان سیاسی و جامعه مدنی تعیین شد.
کمیته کوچکتر متشکل از ۴۵ نفر با همین نسبت وظیفه مذاکره و تدوین مفاد قانون اساسی جدید را بر عهده دارد.
در جریان قیام سوریه طی ۱۰ سال گذشته حدود نیم میلیون نفر کشته شدهاند. نزاع در سوریه در سال ۲۰۱۱ با سرکوب وحشیانه اعتراضات ضددولتی توسط نیروهای بشار اسد آغاز شد. بعداً این اعتراضات به میدان جنگ پیچیدهای تبدیل شد که در آن ارتشهای خارجی، شبهنظامیان محلی و جنگجویان خارجی حضور داشتند.
نماینده سازمان ملل در امور سوریه پیش از آغاز مذاکرات برای تدوین قانون اساسی جدید گفته بود که این کشور سوریه همچنان با بحرانهای پیچیدهای روبهروست و از جامعه بین المللی خواست تا «جنبههای دیگر» این وضعیت را بررسی کنند.
پدرسن گفت:
«در سوریه کشته و زخمی شدن غیرنظامیان در منازعه موجود امری روزانه است. بیش از ۱۳ میلیون سوری نیازمند کمکهای بشردوستانه هستند و نزدیک به ۹۰ درصد آنها زیر خط فقر زندگی میکنند.»
بشار اسد، رئیس جمهور سوریه برای چهارمین بار در ماه مه با ۹۵,۱ درصد آرا در مناطق تحت کنترل دولت انتخاب شد. کشورهای غربی و گروههای مخالف میگویند که انتخابات آزاد و عادلانه نبود.
دیپلماتهای غربی گفته بودند که روسیه در هفتههای اخیر دمشق را تشویق کرده تا برای ازسرگیری مذاکرات از خود انعطاف بیشتری نشان دهد. پدرسون نیز در ماههای اخیر دو سفر به مسکو داشته است. گرچه برخی از ناظران نسبت به حل بحران در سوریه خوشبین هستند ولی نماینده سازمان ملل در امور این کشور میگوید:
«کمیته تدوین قانون اساسی سوریه سهم مهمی در روند سیاسی دارد اما این کمیته به تنهایی نمیتواند بحران سیاسی در این کشور را حل کند.»