دیده‌بان حقوق بشر: پناهجویان سوری هنگام بازگشت به زادبوم خود آزار می‌بینند

دیده‌بان حقوق بشر در گزارشی که چهارشنبه ۲۱ اکتبر/ ۲۸ مهر منتشر شد اعلام کرد ده‌ها پناهجوی سوری هنگام بازگشت به کشورشان توسط مقامات سوری یا شبه‌نظامیان نزدیک به حکومت اسد مورد اذیت و آزار قرار گرفته‌اند.

به گزارش خبرگزاری رویترز، دیده‌بان حقوق بشر ۶۵ مورد از اذیت و آزار پناهجویان را در فاصله بین سال‌های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۱ ثبت کرده است. این آزارها شامل بازداشت‌های خودسرانه، شکنجه، و حتی قتل پناهجویانی است که از کشورهای اردن و لبنان به سوریه بازگشته بودند.

دیده‌بان حقوق بشر مقامات لبنانی را متهم کرده که پناهجویان سوری را وادار به بازگشت به سوریه کرده‌اند. سارا کیالی، پژوهشگر امور سوریه در دیده‌بان حقوق بشر در مصاحبه با رویترز گفت:

«ماهیت حکومت اسد تغییر نکرده و همچنان از سال ۲۰۱۱ تاکنون به اذیت و آزار مخالفان مشغول است.»

کیالی در ادامه یادآوری کرده است که شرایطی که سبب آوارگی پناهجویان سوری از کشورشان شده، در همه این سال‌ها تغییر نکرده‌اند.  

در گزارش دیده‌بان حقوق بشر به یک مورد ویژه اشاره شده است: یک پناهجوی سوری بعد از بازگشت از اردن بازداشت شد و مقامات سوری او را وادار کردند که شاهد شکنجه زندانیان دیگر باشد. این پناهجو روایت می‌کند:

«مرا با خود به جایی بردند که از آنجا می‌شد صحنه شکنجه یک مرد حدوداً شصت‌ساله را دید. به او شوک الکتریکی می‌دادند و آنقدر کتکش زدند که حتی دیگر نام خودش را هم فراموش کرده بود.»

این پناهجوی بازداشتی در ادامه روایت خود می‌گوید:

«آن‌ها مقابل دیدگان من از یک مرد دیگر بازجویی کردند. مرد هشتاد سال داشت، به دیابت هم مبتلا بود. به او آنقدر شوک الکتریکی دادند که چند روز بعد، در سلول مرد. در اثر ابتلا به دیابت نابینا شده بود.»

وقتی تفاوتی بین زندگی و مرگ وجود ندارد

گزارش دیده‌بان حقوق بشر تحت عنوان «زندگی ما با مرگ یکسان است» منتشر شده. دیده‌بان حقوق بشر در این گزارش با مقامات سازمان ملل متحد و سازمان‌های مستقل و چند وکیل هم گفت‌وگو کرده است.  

در سال‌های گذشته، در جنگ داخلی سوریه صدها هزار تن از شهروندان این کشور در درگیری‌ها جان خود را از دست دادند و میلیون‌ها نفر نیز آواره شدند.

رویترز می‌نویسد مقامات حکومت اسد تهدید، اذیت و آزار و شکنجه پناهجویانی را که به زادبومشان بازمی‌گردند تکذیب کرده‌اند.

دیده‌بان حقوق بشر برخی مقامات سیاسی و اقتصادی لبنان را متهم کرده است که با اتخاذ سیاست‌های خصمانه و با صدور بخشنامه‌های سختگیرانه در صددند کاری کنند که زندگی برای پناهجویان دشوارتر شود و آن‌ها ناگزیر به بازگشت به کشورشان شوند.

هکتور حجار، وزیر امور اجتماعی لبنان اما اعلام کرده که دولت لبنان مطابق معاهدات بین المللی در تلاش است زمینه بازگشت پناهجویان سوری به کشورشان را فراهم کند و از هرگونه اعمال خشونت در این زمینه خودداری می‌کند.

دیده‌بان حقوق بشر از همه کشورهایی که میزبان پناهجویان سوری‌اند خواسته است که از بازگرداندن اجباری پناهجویان به سوریه صرف‌نظر کنند:

«هرگونه فراخوان بازگشت زودهنگام به سوریه، جان پناهجویان را به خطر می‌اندازد و حتی ممکن است منجر به مرگ آنان شود.»

دیده‌بان حقوق بشر گزارش می‌دهد که اردن در یک اقدام غیررسمی اعلام نشده بسیاری از پناهجویان سوری را از کار اخراج کرده و آن‌ها را وادار به بازگشت به سوریه کرده است.

دیده‌بان حقوق بشر در ادامه این گزارش یادآوری می‌کند که با وجود اعمال این سخت‌گیری‌ها، تعداد پناهجویانی که به سوریه بازمی‌گردند افزایش نیافته است.

یک پناهجوی سوری که در اردوگاهی در لبنان زندگی می‌کند به دیده‌بان حقوق بشر گفته است:

«اگر سوریه امن بود، چه کسی دلش می‌خواست به کشورش برنگردد. اما سوریه امن نیست و هیچ دلگرمی هم برای بازگشت وجود ندارد.»

پیش از این، سازمان عفو بین‌الملل هم اعلام کرده بود که سوریه برای بازگشت پناهجویان امن نیست.