“چندماه پیش یکی از دوستانم که باردار بود و بارها از شوهرش کتک خورده بود، جانش به لب رسید و خودش را کشت. پیت نفت را ریخت روی سرش، کبریت را کشید و آتش زد به خودش که خلاص شود.همان موقع بود که فکر کردم باید کاری کنیم تا زنان تحت خشونت خانگی اینطور به آخر خط نرسند.”
داستان زنی که پس از سال‌ها تحمل خشونت خانگی دست به خودکشی زده است، داستان تازه‌ای نیست، اما این بار یکی از دوستان این زن که یک فعال حقوق زنان است، تصمیم گرفت تا آستین‌ها را بالا بزند و قدمی برای کم کردن آثار خشونت علیه زنان بردارد.
این فعال حقوق زنان که مایل است نامش در این گزارش منتشر نشود، به رادیو زمانه می‌گوید: “دوست باردار من اولین زنی نبود که داستان کتک خوردن و آزارهای کلامی تحمیل شده به او را میدانستم. هرکدام از ما به یک شکل شاهد خشونت خانگی یا حتی قربانی آن بوده‌ایم یا داستان‌هایی از نزدیکان‌مان درباره آن شنیده‌ایم و زمان‌هایی بوده که هیچ کاری برای نجات آنها از دست‌مان بر نیامده است. این‌بار اما از دوستان روزنامه‌نگار، وکیل و عکاسم کمک گرفتم تا پروژه خانه امن مجازی را راه‌اندازی کنم.”
“خانه امن” وب‌سایتی است که محور فعالیت آن مبارزه با خشونت خانگی علیه زنان است، اما قرار نیست فقط محدود به اطلاع‌رسانی در این زمینه باشد. ارائه مشاوره حقوقی آن‌لاین یا تلفنی یکی از مهم‌ترین برنامه‌های در نظرگرفته شده در این پروژه است.
“خانه امن” وب‌سایتی است که محور فعالیت آن مبارزه با خشونت خانگی علیه زنان است، اما قرار نیست فقط محدود به اطلاع‌رسانی در این زمینه باشد.
ارائه مشاوره حقوقی آن‌لاین یا تلفنی یکی از مهم‌ترین برنامه‌های در نظرگرفته شده در این پروژه است. موسس این خانه امن مجازی می‌گوید: “افرادی که تحت خشونت خانگی هستند چنانچه فرم درخواست مشاوره رایگان را پر کنند، ما فوری به آنها جواب می‌دهیم، وکلای داوطلب ما که دارای پروانه وکالت هستند، به آنها ایمیل می‌زنند یا تلفن می‌کنند و آنچه را که از نظر حقوقی باید انجام دهند به آنها می‌گویند.”
شیوه کار به این ترتیب است که هر مراجعه‌کننده‌ای یک پرونده حقوقی دارد و از محتوای مشاوره فقط وکیل با خبر خواهد شد . افرادی که برای تماس با این وب‌سایت احساس امنیت کامل نمی‌کنند هم می‌توانند با نام دیگری مشاوره بگیرند. وکلای علاقه‌مند به مشارکت در این پروژه نیز می‌توانند از طریق پر کردن فرم‌هایی که در سایت هست، در این طرح مشارکت داشته باشند.
بر اساس گسترده‌ترین پژوهشی که در سال ۱۳۸۳ درباره خشونت علیه زنان در ایران منتشر شد، ۶۶ درصد زنان ایرانی حداقل یک‌بار خشونت خانگی را تجربه کرده‌اند. با این حال بسیاری از زنان خشونت‌دیده راهکارهای موجود در چهارچوب حقوقی ایران برای توقف یا کاهش خشونت‌های خانگی را نمی‌دانند یا چنان که این فعال حقوق زنان می‌گوید به دنبال ایده‌ال‌هایی هستند که ممکن است ظرفیت آن در قوانین ایران موجود نباشد. از همین رو وب‌سایت خانه امن در قدم اول، فهرستی از تمام امکانات حمایتی موجود در ایران شامل اطلاعات کلانتری‌ها و دادگاه‌ها و دفاتر حمایتی بهزیستی و قوه قضائیه را منتشر کرده است.
به گفته موسس این وب‌سایت، وکلای این پروژه به زنان خشونت‌دیده کمک می‌کنند که راه‌های موجود در نهادهای حقوقی را بشناسند و بهترین راه‌ها را امتحان کنند، چرا که سرانجام این نهادهای حقوقی داخل ایران هستند که باید تصمیم‌های مقتضی را بگیرند تا راهی برای رهایی از خشونت پیدا شود.
با همه تلاش‌هایی که در این وب‌سایت و اینگونه خدمات آن‌لاین انجام می‌شود، چنین اقداماتی تا چه حد
می‌توانند برای توقف یا کاهش خشونت‌های خانگی در ایران مفید باشد؟
بسیاری از زنان خشونت‌دیده راهکارهای موجود در چهارچوب حقوقی ایران برای توقف یا کاهش خشونت‌های خانگی را نمی‌دانند یا چنان که این فعال حقوق زنان می‌گوید به دنبال ایده‌ال‌هایی هستند که ممکن است ظرفیت آن در قوانین ایران موجود نباشد.
دست‌اندرکاران این پروژه با امیدواری به حاصل کار خود را نگاه می‌کنند و معتقدند که از یک نفر تا صده‌ها نفر هم که از خشونت خانگی رها شود، برای آنها ارزشمند است و تلاش‌شان این است که آنقدر ادامه دهند و اطلاع‌رسانی کنند تا دیگران هم به صحنه بیایند و برای رفع خشونت علیه زنان فعالیت کنند.
این فعال حقوق زنان در پاسخ به این پرسش که با توجه به وضعیت اینترنت در ایران و درصد کاربران اینترنت چه پیش‌بینی از استقبال زنان تحت خشونت از این مشاوره‌ها و خدمات حقوقی و اجتماعی آن‌لاین دارند، می‌گوید: “ما تلاش خود را می‌کنیم و امیدواریم هر فردی در ایران از این کمک رایگان با خبر شد به دوستان و فامیل و آشنایانش اطلاع دهد. مقابله با خشونت خانگی نیاز به کمک ملی دارد. حالا ما یک گام برداشته‌ایم وهمین که شما با ما گفت‌و‌گو می‌کنید گام دیگری در این مسیر است و همین قدم‌هاست که می‌تواند ما را به هدف نزدیک کند.”
خشونت خانگی البته به زنان خانه‌دار کم‌سوادی که دسترسی به اینترنت ندارند، محدود نمی‌شود و کم نیستند زنان تحصیل‌کرده و شاغل و مستقلی که خشونت‌خانگی را تجربه کرده‌اند و با سکوت از آن گذاشته‌اند.
این بخش از قربانیان خشونت شاید یکی از مهم‌ترین گروه‌های هدفی هستند که “خانه امن” به آنها توجه دارد. برای این گروه دسترسی به وکیل و نهادهای حقوقی و حمایتی شاید چندان سخت نباشد، اما آنچه دشوار است رو در رو شدن با این واقعیت است که تحت خشونت قرار گرفته‌اند و باید قدمی برای پایان دادن به این وضعیت بردارند.
خشونت خانگی البته به زنان خانه‌دار کم‌سوادی که دسترسی به اینترنت ندارند، محدود نمی‌شود و کم نیستند زنان تحصیل‌کرده و شاغل و مستقلی که خشونت‌خانگی را تجربه کرده‌اند و با سکوت از آن گذاشته‌اند.
انتشار مقالات روانشناسی درباره آسیب‌های روانی که در اثر خشونت خانگی به‌وجود می‌آید و انتشار روایت‌های زنان دیگر از تحمیل خشونت بر آنان شاید گامی باشد برای شکستن سکوت.
از سوی دیگر مردانی که اتفاقاً تحصیل‌کرده و کاربر فعال اینترنت هستند و جزو عاملان خشونت خانگی به شمار می‌آیند نیز از دیگر گروه‌های هدف این وب‌سایت است. دست‌اندرکاران این وب‌سایت تلاش دارند طی برخی مقالات و سمینارهای آن‌لاین، افرادی که اعمال‌کننده خشونت هستند را ترغیب کنند که به نتیجه اعمال خود فکر کنند یا به درمان خود بپردازند.
“خانه امن” با اعتقاد به اینکه شکستن سکوت درباره خشونت، اولین گام به سوی کنترل آن است، از همه کسانی که به هرنحوی خشونت را تجربه کرده‌اند و یا شاهد اعمال خشونت بر دیگران بوده‌اند نیز خواسته است که این تجربه‌ها را مکتوب کنند و از تاثیرات آن بر اعضای خانواده بنویسند. این نوشته‌ها به “خانه امن” کمک می‌کند تا موضوع خاصی را که از قربانی خشونت و یا شاهد آن شنیده‌اند، با مشاوران و حقوقدانان به بحث بگذارند و آن را به‌عنوان یک آسیب اجتماعی از زوایای حقوقی، روانشناسی، مددکاری و تربیتی بررسی کنند.
از دیدگاه دست‌اندرکاران این پروژه، آموزش یکی از عوامل موثر در پیشگیری و کنترل خشونت خانگی است و از همین رو در بخش سمینارهای آن‌لاین این وب‌سایت از مردم عادی، وکلا، پلیس و فعالان حقوق بشر دعوت خواهد شد تا تجربیات‌شان درباره خشونت خانگی را با هم قسمت کنند.
با وجود آمار بالای خشونت خانگی علیه زنان در ایران، هنوز هیچ خانه امنی که فقط اختصاص به زنان خشونت‌دیده باشد در ایران وجود ندارد. مراکزی که از سوی سازمان بهزیستی و برخی سازمان‌های غیردولتی راه‌اندازی شده‌اند اختصاص به زنان معتاد، بی‌خانمان و آسیب‌دیدگان اجتماعی دارد و شرایط آنها به گونه‌ای نیست که یک زن معمولی که مورد خشونت قرار گرفته است بتواند به راحتی به آنجا مراجعه کند. بیشتر این مکان‌ها پذیرای زنان متاهل نیستند و زنانی که همراه کودکان‌شان هستند را نیز نمی‌پذیرند. در این شرایط راه‌اندازی سایت‌هایی همچون “خانه امن” که به دنبال نشان‌دادن راهکاری عملی برای متوقف کردن خشونت خانگی است می‌تواند روزنه کوچکی باشد برای زنانی که به تنهایی توان مبارزه علیه خشونت را ندارند.
واقعن به همچین فضایی درباره حرف زدن از خشونت نیاز داشتیم. ممنون از این گزارش
لیلا / 09 May 2013
چنین اقدامی شدنی هست؟
مریم / 10 May 2013