کمیسیون حقوق بشر افغانستان: طالبان در مناطق تحت کنترل خود علیه زنان محدودیت‌هایی وضع کرده‌اند
کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان با انتشار گزارشی گفته است گروه طالبان در مناطقی که به تصرف خود درآورده علیه زنان محدودیت‌هایی اعمال کرده و گذاشتن ریش و لنگی را برای مردان اجباری کرده است. این کمیسیون از محدودیت تحصیل زنان و اجبار به ازدواج با افراد طالبان خبر داده است.
پیش از این رسانه‌های افغانستان گزارش‌هایی از اعمال محدودیت‌های طالبان علیه زنان در مناطق تحت کنترل این گروه منتشر کرده بودند اما مسئولان طالبان چنین وانمود می‌کنند که دیدگاهشان در برخی مسائل از جمله حقوق زنان تغییراتی کرده است. اکنون کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان گزارش‌های رسانه‌های افغانستان را تأیید کرده است.
کمیسیون مستقل حقوق بشر چهارشنبه ۲۳ تیر / ۱۴ ژوئیه گزارشی با عنوان «تشدید منازعات مسلحانه و افزایش رویدادهای نقض حقوق بشر» گفته است که گروه طالبان پس از تصرف ولسوالی‌ها در شماری از ولایت‌های افغانستان از جمله فاریاب، کندز (قندوز)، بدخشان و تخار به اعمال محدودیت‌هایی برخلاف موازین حقوق بشر و قوانین رسمی کشور اقدام کرده است.
براساس این گزارش که ۱۵ روز نخست ماه جاری (تیر / سرطان) را در برمی‌گیرد، از جمله این محدودیت‌ها برای زنان، ممنوعیت خروج زنان از خانه بدون حجاب و «محرم شرعی»، بستن مدارس دخترانه و مدارس مختلط، ممنوعیت ارائه خدمات بهداشتی به «زنان بدون محرم» بوده است. همچنین ممنوعیت استفاده از تلویزیون، مجبور کردن آموزگاران و دانش‌آموزان مدارس به استفاده از لنگی و نتراشیدن ریش نیز نگرانی‌های جدی مردم این مناطق را برانگیخته است.
در گزارش کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان به‌نقل از یکی از ساکنان ولسوالی شیرین‌تگاب ولایت فاریاب آمده است:
«پس از این‌که ولسوالی شیرین‌تگاب کاملاً به دست طالبان سقوط کرد، اعضای این گروه برای زنان یک‌سلسله محدودیت‌هایی را وضع نموده و به کلیه پزشکان، رانندگان وسایل نقلیه عمومی و مغازه‌داران هشدار داده‌اند که در صورت همکاری با زنانِ بدون محرم شرعی، مجازات خواهند شد.»
طالبان در ولسوالی‌های کشم، بهارک، جرم، ارگو، خاش، شغنان و اشکاشم با انتشار اطلعیه‌هایی خطاب به زنان گفته‌اند که بدون «محرم شرعی» اجازه رفتن به بیرون از خانه را ندارند. همچنین جوانان باید ریش بگذارند و در نمازهای جماعت شرکت کنند.
این گروه به مساجد نیز نامه فرستاده و از آن‌ها خواسته است، خانواده‌هایی که دو یا سه فرزند دارند، یکی از آن‌ها را به صفوف طالبان ملحق کنند و مردم مکلف‌اند عشر و زکات خود را در اسرع وقت در اختیار این گروه قرار دهند.
گزارش کمیسیون مستقل حقوق بشر گفته است با تشدید خشونت‌ها در افغانستان، وضعیت حقوق بشر در ۱۵ روز نخست تیرماه با چالش‌ها و نگرانی‌های جدی‌تری مواجه شده است از جمله دسترسی شهروندان به حقوق و آزادی‌های اساسی‌شان در شماری از ولایت‌ها محدود‌تر شده است. گزارش افزوده است که بی‌خانمان شدن گسترده مردم در نقاط مختلف، دسترسی محدود به خدمات بهداشتی و افزایش فقر و مشکلات اقتصادی از مهم‌ترین مواردی‌‌اند که نشان‌دهنده بدتر شدن وضعیت حقوق بشر هستند.
جنگ‌افروزی طالبان در ولایت‌های مختلف افغانستان، بهویژه در شمال و جنوب‌شرق افغانستان در ماه‌های اخیر شدت گرفته است. رسانه‌های این کشور روایت‌های تکان‌دهنده‌ای از وضعیت زنان از منابع رسمی و غیررسمی منتشر کرده‌اند. ازدواج اجباری دختران بالای ۱۵ سال و زنان بیوه بالای ۴۵ سال با اعضای گروه طالبان، یکی از این موارد است که خشم عمومی را به ویژه در میان زنان، برانگیخته است. این در حالی است که طالبان اغلب این گزارش‌ها و اعمال محدودیت‌ها بر علیه زنان در قلمرو خود را تکذیب می‌کنند. ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی گروه طالبان در این‌باره گفته است:
«مسائلی که مرتبط با زندگی شخصی دیگران باشد را ما رد می‌کنیم و قصد مداخله نداریم؛ چرا که نه شرعی، نه منطقی و نه معقول است.»
ذبیح‌الله مجاهد عقد اجباری زنان با اعضای طالبان را جعلی خواند و با بیان این‌که «حرف از نکاح اجباری کاملاً غیرمنطقی و غیرشرعی است»، افزود:
«این موضوعات مرتبط با حقوق افراد است و کسی مداخله نمی‌تواند بکند که چه کسی دختر خود را به نکاح چه کسی درمی‌آورد. این مسائل شخصی بوده و هیچ حکومت اسلامی و شرعی و حتا دیگر حکومت‌ها در جهان اجازه مداخله در زندگی شخصی دیگران را ندارند.»
سخنگوی طالبان به‌تازگی در گفت‌وگو با وب‌سایت «انصاف‌نیوز» ایران نیز اعمال محدودیت‌ها برعلیه زنان را « شایعه‌افکنی‌ها به خاطر شکست دشمن» خوانده و گفته بود:
« کوشش می‌کنیم نارسایی‌هایی که درباره زنان در افغانستان وجود دارد را از طریق آموزش و تفهیم حل کنیم اما از فشار استفاده نخواهیم کرد.»
با این حال او تأکید کرده بود که «مردم افغانستان از قبل مسلمان بوده‌اند، زندگی آن‌ها در چارچوب شریعت اسلامی بوده است (…) حقوق زنان باید در چارچوب اسلام باشد» و «زنان حجاب اسلامی دارند، از گذشته چارچوب اسلامی رعایت می‌شد و محجوب بودند. در گذشته زنان افغان با چادر از خانه بیرون می‌آمدند. این پوشش اسلامی است و باید داشته باشند.»
زنان افغانستان که در دو دهه اخیر با وجود تمامی محدودیت‌های جامعه مردسالار موفق به کسب دستاوردهای فردی و جمعی شده‌اند، اکنون دغدغه حفظ دستاوردهای موجود را دارند.
حبیبه سرابی، عضو هیأت مذاکره‌کننده دولت افغانستان، در این‌باره به روزنامه «۸صبح» افغانستان گفته است «در چنین شرایطی یکی از راه‌های مهم مبارزه زنان این است که مانند حلقه و زنجیره با یک‌دیگر در تماس باشند، به هم متصل شوند و از جنایت‌های طالبان مستندسازی کنند.»
سرابی افزود این مستندات به‌عنوان جنایت‌های جنگی طالبان باید از سوی زنان به رسانه‌های داخلی و بین‌المللی، کمیسیون‌ها و نهادهای حقوق بشری ارسال شود تا جهان از وضعیت امروز زنان افغان درک روشنی داشته باشد.
او پیش از این گفته بود:
«طالبان در رفتارهای شخصی و خارج از جلسات دو هیأت، بسیار متفاوت‌اند. به گونه‌ای که اکثریت آن‌ها نمی‌خواستند با اعضای زن هیأت دولت روبه‌رو شوند. همین مسأله سئوال‌برانگیز است؛ چون در صورتی که این‌ها هنوز آماده مواجهه با یک زن نیستند، چطور از حقوق زنان صحبت می‌کنند؟»
شبکه زنان افغان در جدیدترین اعلامیه خود گفته است:
«خاموشی جامعه بین‌المللی، بهویژه ملل متحد در قبال این همه ظلم علیه مردم افغانستان و نقض صریح حقوق بشری زنان و کودکان برای مردم کشور سئوال‌برانگیز بوده و شاکی می‌باشند. در این باره فقط نشر اعلامیه‌ها و تسلیت‌نامه‌ها را کافی نمی‌دانیم و خواهان اقدامات عملی و حمایتی هستیم.»
در گزارش کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان گفته شده که در ۱۵ روز نخست ماه جاری (تیر / سرطان) ۱۹۱ نفر در درگیری‌های نظامی کشته و یک‌هزار و ۵۹ نفر زخمی شده‌اند. همچنین ۷۸ هزار و ۹۱۱ خانواده در نتیجه جنگ آواره شده‌اند.