محمدتقی هاشمی، مدیرکل اتباع و مهاجران خارجی استانداری خراسان رضوی یکشنبه ۲۰ تیر/۱۱ ژوئيه از توافق ضمنی میان جمهوری اسلامی ایران و طالبان برای از سرگیری تردد در مرزهای ایران و افغانستان خبر داد. او گفت:
«طالبان به صورت غیر رسمی اعلام کرده مشکلی برای عادی شدن ترددها در مرز ندارد اما بازگشایی مجدد مرز به مذاکرات رسمی، تصمیم‌ها و ابلاغیه های کشوری بستگی دارد و هنوز ابلاغیه ای از تهران به ما نرسیده است.»
جمهوری اسلامی ایران پس از افتادن دست کم دو گذرگاه تجاری مرزی از جمله گمرک اسلام‌قلعه به دست طالبان، فعالیت تجاری خود با افغانستان را متوقف کرده بود.
گذرگاه اسلام‌قلعه در نقطه صفر مرزی استان هرات افغانستان با مرز دوغارون در ایران قرار دارد و محل واردات برق و سوخت به ولایت هرات محسوب می‌شود. براساس گزارش‌های رسمی سالانه بالغ بر ۱,۵ میلیارد دلار صادرات، ۳ میلیارد دلار ترانزیت خروجی و ۲۰ میلیون دلار واردات از طریق این مرز انجام می‌شود.
با این‌حال به‌نظر می‌رسد جمهوری اسلامی ایران با طالبان به عنوان گروهی که در عمل بخشی از مناطق افغانستان را به‌دست گرفته، توافق کرده است.
مدیرکل اتباع و مهاجران خارجی استانداری خراسان رضوی در ادامه تلویحاً مصالحه با طالبان را تایید کرد و گفت کنترل طالبان بر گذرگاه‌های مرزی مشکلی برای ایران ایجاد نخواهد کرد:
«ترددهای تجاری مرزی درآمد ایجاد خواهد کرد لذا هر کسی که در مرز استقرار دارد دارای انگیزه کافی برای مدیریت این گذرگاه مرزی خواهد بود. از زمان حضور طالبان در مرز دوغارون تاکنون تردد در این گذرگاه مرزی به صورت رسمی تعیین تکلیف نشده است اما وضعیت مرزها در استان از نظر امنیتی خوب بوده و از ثبات و آرامش برخوردار است.»
او افزود: «بعد از استقرار طالبان در اسلام قلعه تعدادی از کامیونهای ایرانی بدون مشکل از مرز عبور کرده و به ایران بازگشته‌اند.»
محمدتقی هاشمی در سخنانی جالب توجه مدعی شد «تجربه سال‌های گذشته از استقرار طالبان در مرزهای غربی افغانستان» نشان از برقراری روابط «عادی» دارد و گفت: به زودی مرز تعیین تکلیف خواهد شد و فعالیتهای مرزی به روال عادی باز خواهد گشت. او پیش‌بینی کرد گذرگاه مرزی اسلام‌قلعه-دوغارون «با توجه به نیاز مردم افغانستان و افراد محلی و دولت این کشور به درآمدهای ناشی از تبادلات مرزی» طی روزهای آینده بازگشایی شود.
سازمان گمرک: مرز ماهیرود باز است و تبادلات «به کندی» انجام می‌شود
ایران بیش از ۹۰۰ کیلومتر مرز مشترک با افغانستان دارد و استان‌های هرات، فراه و نیمروز در این کشور با استان‌های خراسان رضوی، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان در ایران هم‌مرزند.
مسئولان گمرک ایران روز یکشنبه از بازگشایی مرز ماهیرود در خراسان جنوبی خبر دادند. روح‌الله لطیفی، سخنگوی سازمان گمرک گفت:
«از صبح امروز، با آرام شدن اوضاع در مرز ماهیرود – ابونصرفراهی، خروج کالا از مرز ماهیرود استان خراسان جنوبی برای تجار افغان از سر گرفته شد.»
لطیفی اما افزود به‌خاطر «وجود کامیونهای رها شده در نقطه صفر مرزی در سمت کشور افغانستان» روند خروج کالا «به کندی» انجام می‌شود. به گفته او اما تبادل کالا همچنان در گمرک دوغارون خراسان رضوی متوقف است.
سخنگوی گمرک ایران با اشاره ضمنی به تصرف پایگاه‌های مرزی افغانستان توسط جهادگران افراطی طالبان گفت:
«مسائل مربوط به افغانستان در خارج از حیطه اختیارات گمرک جمهوری اسلامی ایران است و در صورتی که تجار تشریفات ترخیص را انجام دهند مختار خواهند بود تا کالای خود را خارج کنند و در حال حاضر نیز تجار افغان به اراده خود کالای متعلق به خود را پس از انجام تشریفات گمرکی با کامیون های متعلق به کشورشان از مرز خارج می کنند».
سخنگوی گمرک ایران تجار و شرکت‌های حمل و نقل افغانستانی مسئول رساندن محموله‌های تجاری به مقصد دانست چرا که به گفته او «عمده کالاهای صادراتی به افغانستان توسط تجار افغان از درب کارخانه خریداری می‌شود و کامیون های حامل این کالاها هم از نقطه صفر مرزی متعلق به افغانستان هستند».
ادامه جنگ در هرات و غزنی
به نوشته روزنامه اطلاعات روز افغانستان و به نقل از عبدالصبور قانع، والی هرات طالبان به‌رغم مقاومت نیروهای امنیتی افغانستان، حلقه‌ی محاصره مرکز شهر هرات را تنگ‌تر کرده و علاوه بر گمرک اسلام‌قلعه، گمرک تورغندی را نیز به تصرف خود درآورده‌اند. او در یک نشست خبری به ساکنان هرات اطمینان خاطر داد که با انسجام دوباره نیروها، «ساحات از دست رفته» دوباره از طالبان پس گرفته خواهد شد. با این‌حال ترس از هجوم طالبان و تکرار حاکمیت اسلامگرایان افراطی این گروه بر جای خود باقی‌ست.
طالبان حمله به ولایت غزنی، در جنوب غربی کابل را هم شدت بخشیده است.فرماندهی پلیس غزنی یکشنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد هجوم طالبان بر پاسگاه‌های امنیتی کمربند شهر غزنی را با کشتن تعدادی از جهادگران این گروه دفع کرده است.
در عین حال، نصیراحمد فقیری، رئیس شورای ولایتی غزنی به روزنامه هشت صبح گفت:
«جنگ در حومه و در داخل شهر غزنی جریان دارد و طالبان به‌زور به خانه‌های مردم وارد شده و خانه‌های مردم را سنگر ساخته‌اند».
او فزود: «در دو روز گذشته ما شاهد از دست دادن حوزه پنجم امنیتی پولیس بودیم، اکنون درگیری شدید در حوزه ششم امنیتی جریان دارد. در ساحه حوزه اول در ماموریت‌های سمت اول، دوم، سوم و ششم شهر غزنی نیز جنگ جریان دارد.»