در این دوره از انتخابات ریاست جمهوری ایران ۵۹۲ نفر به‌عنوان کاندیدا ثبت نام کرده‌اند. این تعداد بسیار کمتر از یک هزار و ۶۳۶ نفری است که چهار سال پیش در آخرین دوره این انتخابات ثبت نام کرده بودند.

در این دوره، «ایسپا»، مرکز افکارسنجی در ایران میزان مشارکت در انتخابات ریاست جمهوری را کمتر از ۳۹ درصد ارزیابی کرده است که پایین‌ترین میزان مشارکت از ابتدای انقلاب ایران تاکنون حتی براساس آمار رسمی است.

عباسعلی کدخدایی، سخنگوی شورای نگهبان در گفت‌وگویی با خبرگزاری آسوشیتدپرس در این‌باره گفت:

«مردم و انتظارات اجتماعی و سیاسی همیشه تمایل دارند که میزان مشارکت بالا باشد. با این وجود، از منظر حقوقی و قانونی مشارکت پایین برای اعتبار و مشروعیت انتخابات هیچ مشکل حقوقی ایجاد نمی‌کند.»

او افزود:

«مشروعیت نظام حتی با وجود مشارکت پایین در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ پابرجاست.»

علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ۲۱ اردیبهشت‌ماه جاری «مشارکت بالا در انتخابات» را «در درجه اول اهمیت» دانسته بود. او در عین حال از نهادهای نظارتی و شورای نگهبان خواسته بود از حضور داوطلبانی که به گفته او «صلاحیت ندارند» و یا «مرتکب جرم شده‌اند» جلوگیری کند.

خامنه‌ای در فتوای جدیدی که سه‌شنبه ۲۸ اردیبهشت در پایگاه اطلاع‌رسانی او منتشر شد شرکت در انتخابات برای افراد واجد شرایط را «یک وظیفه شرعی، اسلامی و الهی» و «واجب عینی» دانست.

سخنگوی شورای نگهبان درباره بررسی صلاحیت نامزدهای انتخابات گفت «انتقادهای کاندیداها تأثیری بر تصمیم‌گیری شورای نگهبان نخواهد داشت». او افزود:

«شورای نگهبان هیچ‌گاه صلاحیت نامزدها را بر اساس انتقاد و یا اعتراض و به‌ویژه انتقادهای لفظی بررسی نمی‌کند.»

براساس قانون انتخابات ریاست‌جمهوری، شورای نگهبان برای بررسی صلاحیت نامزدها از وزارت اطلاعات، اطلاعات نیروی انتظامی، قوه قضائیه و سازمان ثبت اسناد پرس‌وجو می‌کند. در انتخابات دوره‌های قبل اطلاعات سپاه پاسداران نیز به مراجع استعلام اضافه شد.

شورای نگهبان ۱۵ اردیبهشت، پیش از آغاز نام‌نویسی داوطلبان این دوره از انتخابات ریاست جمهوری در مصوبه‌ای شرایط داوطلبان را محدود و به وزارت کشور ابلاغ کرد. بر این اساس «تمام نامزدها باید عدم سوء پیشینه ارایه دهند و سابقه محکومیت کیفری نداشته باشند.» بدین ترتیب برخی از کاندیداهای اصلاح‌طلبان از جمله مصطفی تاج‌زاده و محمود صادقی به احتمال قوی رد صلاحیت خواهند شد.

خبرگزاری مهر، وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی یکشنبه ۲۶ اردیبهشت نوشت از ۵۹۲ داوطلب انتخابات ریاست‌جمهوری تنها ۳۶ نفر شرایط «رجل سیاسی، مذهبی، مدیر و مدبر بودن» که در بخشنامه شورای نگهبان مشخص شده را دارند.

سخنگوی شورای نگهبان نیز در همان روز گفت:

«چیزی حدود ۴۰ نفر طبق مصوبه شورای نگهبان مدارک خود را به وزارت کشور داده‌اند، یعنی بقیه افرادی که مدارک اعلامی را تحویل ندادند اصلاً بررسی نمی‌کنیم چون آن ثبت‌ نام را به‌رسمیت نمی‌شناسیم.»

 این در حالی است که عباسعلی کدخدایی به آسوشیتدپرس گفته است:

«حضور نامزدهایی با گرایش‌های گوناگون می‌تواند بر مشارکت بیفزاید.»

در روزهای اخیر برخی از کاندیداها از جمله محمود احمدی‌نژاد و تاج‌زاده پس از ثبت نام در انتخابات برخی از سیاست‌های کنونی حاکم را مورد انتقاد قرار دادند.

احمدی‌نژاد تاکنون دو بار تأکید کرده که اگر رد صلاحیت شود در انتخابات شرکت نخواهد کرد.

محمد مهاجری، روزنامه‌نگار اصولگرا چهارشنبه ۲۹ اردیبهشت به خبرگزاری کار ایران (ایلنا) گفت:

«در حال حاضر بر اساس نظرسنجی‌ها، مشارکت حدود ۴۰ درصد است که این رقم تا حدودی ممکن است اغراق‌آمیز نیز باشد.»

مهاجری پیش‌بینی کرد که در چنین شرایطی حداکثر رأی ابراهیم رئیسی، کاندیدای اصلی اصولگرایان و رئیس قوه قضائیه «۱۰ میلیون» باشد.

او افزود:

«بخشی ‌قابل توجهی از آرایی که رئیسی در سال ۱۳۹۶ به‌دست آورده بود امروز ریزش خواهد داشت.»

انتخابات سیزدهمین دوره ریاست جمهوری همزمان با انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا، میان‌دوره‌ای مجلس شورای اسلامی و میان‌دوره‌ای مجلس خبرگان ۲۸ خرداد سال جاری برگزار می‌شود.