سازمان بهداشت جهانی برپایه یک ماموریت حقیقت‌یابی تحقیقات خود را در شهر ووهان چین، شهری که ویروس جدید کرونا برای نخستین‌بار در آن ظاهر شد انجام داده و گزارش آن را منتشر کرده است.
تیم این سازمان متشکل از ۱۷ کارشناس بین‌المللی، پس از یک بازدید چهار هفته‌ای از ووهان در گزارشی اعلام کردند «بسیار بعید» است که کووید-۱۹ از آزمایشگاه نشت کرده باشد. فرضیه‌ای که مقام‌های ایالات متحده برای اولین بار مطرح و حکومت چین به‌شدت آن را رد کرد.
دانشمندان سازمان بهداشت جهانی در گزارش خود گفته‌اند که «به احتمال بسیار زیاد» ویروس از طریق یک میزبان واسطه وارد بدن انسان شده و همچنین «محتمل است» که ویروس کرونا از حیوان به انسان منتقل شده باشد.
روز سه‌شنبه و به‌دنبال انتشار این گزارش ۱۴ کشور از جمله ایالات متحده آمریکا، استرالیا، کانادا، جمهوری چک، دانمارک، استونی و اسرائیل در بیانیه‌ای اعلام کردند که از تلاش‌های سازمان بهداشت جهانی برای پایان‌دادن به همه‌گیری کووید-۱۹ و تلاش این سازمان برای درک این‌که همه‌گیری «چگونه آغاز شد و چطور گسترش پیدا کرد»، «کاملاً» حمایت می‌کنند. این کشورها اما افزودند:
«ضروری‌ست که نگرانی‌های مشترک خود را درباره این‌که پژوهش کارشناسان بین‌المللی بر منشاء ویروس SARS-CoV-2 به‌طرز چشمگیری با تاخیر مواجه بوده و دسترسی کامل به داده‌های اصلی و نمونه‌ها به آن‌ها داده نشده، بیان کنیم.»
ژاپن، لیتوانی، لتونی، کره جنوبی، اسلونی و بریتانیا نیز این بیانیه مشترک را امضا کرده‌اند.
اتحادیه اروپا هم در واکنش به گزارش اخیر سازمان بهداشت جهانی آن را «اولین گام مفید» خواند و با تاکید بر «نیاز به تحقیقات بیشتر»، بدون بردن نامی از کشور چین، از «مقام‌های مسئول» خواست در این زمینه کمک کنند.
رئیس سازمان بهداشت جهانی: باید تحقیقات کامل‌تری انجام شود
به‌دنبال انتشار گزارش تیم سازمان بهداشت جهانی، تدروس آدهانوم، رئیس این سازمان به‌صورت جداگانه خواستار تحقیقات بیشتر برای رسیدن به «نتایج محکم‌تر» درباره فرضیه نشت ویروس از آزمایشگاه شد.
او سه‌شنبه در یک نشست مطبوعاتی گفت:
«به اعتقاد من این ارزیابی به اندازه کافی گسترده نبوده. اگر چه تیم دانشمندان به این نتیجه رسیده که نشت ویروس از آزمایشگاه ضعیف‌ترین فرضیه است اما این فرضیه به تحقیقات بیشتری نیاز دارد و احتمالاً ماموریت‌های تکمیلی با حضور کارشناسان متخصص را می‌طلبد که آماده اعزام آن‌ها هستم».
پس از این نشست وزارت خارجه چین به اظهارات رئیس سازمان بهداشت جهانی واکنش نشان داد و گفت پکن «شفافیت، آشکاری و رفتار مسئولانه» خود را به صورت کامل نشان داده است.
این وزارت‌خانه در بیانه‌ای سازمان بهداشت جهانی را به «سیاسی‌کردن» تحقیقات متهم کرد و گفت:
«سیاسی‌كردن این مسئله تنها به ایجاد مانع بر سر همکاری جهانی در زمینه مطالعه منشاء کرونا منجر می‌شود و همکاری برای مبارزه با همه‌گیری را به خطر می‌اندازد و باعث از دست‌رفتن جان‌های بیشتری خواهد شد».
لیانگ وانیان، از مقام‌های ارشد وزارت بهداشت چین و از رهبران تیم مشترک تحقیقاتی چین و سازمان بهداشت جهانی، هم در واکنش به گزارش این سازمان گفت اتهامات مطرح شده علیه چین «پایه علمی ندارد». او که پیشتر گفته بود تحقیقات درباره منشاء کرونا در چین از نظر مقام‌های این کشور تمام‌شده است، به خبرنگاران گفت محققان چینی و بین‌المللی به داده‌های مشابه دسترسی داشته‌اند و افزود:
«چین سهم خود را از تحقیقات به صورت کامل انجام داده و اکنون جهان باید در مرحله بعدی تحقیقات درباره ریشه بیماری‌های همه‌گیر، به بررسی موارد اولیه ابتلا به کووید-۱۹ در خارج از چین بپردازد.»
بن امبارک، رئیس تیم تحقیقاتی سازمان بهداشت جهانی اما گفته چین به این گروه اجازه دسترسی به داده‌هایی که می‌خواستند نداده و به همین دلیل آن‌ها نتوانسته‌اند فرضیه نشت ویروس از آزمایشگاه را که به گفته او «غیرممکن» نیست و پیشتر نیز به صورت تصادفی رخ داده، آزمایش کنند.
بن امبارک گفت: «چین داده‌هایی که درخواست کرده بودند را در اختیارشان قرار نداده و به‌همین دلیل نتوانسته‌اند درباره احتمال نشت ویروس کرونا از آزمایشگاه چیزی ببینند یا بشنوند.»
او فاش کرد که اعضای تیمش «از همه طرف» تحت فشار سیاسی قرار دارند اما تاکید کرد که هرگز برای حذف عناصر مهم گزارش تحت فشار قرار نگرفته است.
پیتر بن امبارک درباره یافته‌های منتشر شده گفت که این گزارش«راکد» نخواهد ماند و «پویا»ست و تحلیل‌های جدیدی به آن افزوده خواهد شد.