رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که احیای توافق جامع مشترک (برجام) هنوز امکان‌پذیر است، اما دو طرف باید برای مذاکره آماده شوند.
به گزارش خبرگزاری «آسوشیتدپرس»، گروسی سه‌شنبه ۱۶ مارس / ۲۶ اسفند به صورت ویدئویی در نشستی با سه کمیته پارلمان اروپا از امکان احیای برجام خبر داد اما به دشواری‌های آن به ویژه بازگشت ایران به محدودیت‌های هسته‌ای این توافق نیز اشاره کرد.
گروسی در پاسخ به سوالی درباره اصرار ایران بر اینکه ایالات متحده باید گام نخست را بردارد، چنین پاسخ داد: «تانگو را دونفره باید رقصید».
دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری پیشین ایالات متحده ۲۰۱۸ از توافق ایران و گروه ۱+۵ به صورت یک‌جانبه خارج شد و تحریم‌های آمریکا علیه جمهوری اسلامی را بازگرداند و به آنها شدت بخشید. جو بایدن رئیس‌جمهوری جدید اما متمایل به احیای این توافق است.
مقام‌های جمهوری اسلامی با اشاره به خروج آمریکا از توافق برجام می‌گویند که حالا واشنگتن باید گام اول را بردارد. دولت بایدن می‌گوید ایران باید برای احیای توافق حسن نیت نشان دهد.
برجام در دوراهی سرنوشت
«توافق جامع اقدام مشترک» (برجام) که ۲۰۱۵ پس از سال‌ها تنش بین تهران و غرب بر سر برنامه هسته‌ای امضا شد، در مرحله‌ای بحرانی قرار دارد: یا احیا خواهد شد و مبنای مذاکراتی جدید قرار خواهد گرفت، یا به کل معنایش را از دست خواهد داد و دوره دیگری از افزایش تنش‌ها در پیش است.
جمهوری اسلامی بر مبنای مصوبه مجلس یازدهم «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» تعهدات برجامی را کاهش داده و اجرای پروتکل الحاقی را متوقف کرده. علی خامنه‌ای همچنین تهدید کرده که ایران می‌تواند سطح غنی‌سازی را به ۶۰ درصد برساند. این سطح بر مبنای برجام ۳,۷ درصد است. میزان ذخیره اورانیوم غنی‌سازی‌شده ایران نیز بارها بیشتر از سقف ۲۰۲ کیلوگرم شده است.
از سوی دیگر، عربستان و نیز شورای همکاری خلیج فارس که تحت نفوذ این کشور قرار دارد، خواهان حضور در مذاکرات با ایران هستند. اسرائیل نیز بار دیگر مخالفت خود را با برجام اعلام کرده. مذاکرات هم به خاطر پاس‌کاری تهران و واشنگتن بر سر «چه کسی اول باید به برجام بازگردد؟» همچنان در پرده ابهام قرار دارد.
جمهوری اسلامی در ماه‌های اخیر برنامه هسته‌ای‌اش را توسعه داده و از حدود برجام فراتر رفته است. این بخش دیگری از دشواری احیای برجام است. گروسی به نمایندگان پارلمان اروپا سه‌شنبه گفت که ایرانی‌ها مواد هسته‌ای زیادی انباشته‌اند، ظرفیت‌های برنامه هسته‌ای را توسعه داده‌اند و «مهارت‌هایشان را در این حوزه‌ها صیقل داده‌اند». مدیرکل سازمان بین‌المللی انرژی اتمی افزود:
«حتی اگر عصایی جادویی یا ید الهی می‌داشتید و می‌گفتید “بیاییم فردا به توافق برگردیم”، باز هم خانه‌تکانی زیادی لازم خواهید داشت».
او اما بلافاصله تأکید کرد که بازگشت آمریکا به توافق و احیای برجام در هر صورت ممکن است.
گروسی جمعه ۲۲ اسفند در گفت‌وگو با روزنامه «آسیا نیککی» گفته بود که ایران کمی کمتر از ۲۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده با غلظت ۲۰ درصد در اختیار دارد، اما آنها ۳۰۰۰ کیلوگرم اورانیوم که قبلا در سطح پائین‌تری غنی شده در اختیار دارند.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بخش دیگری از این گفت‌وگو از آغاز رایزنی‌های فنی با تهران در ماه آینده میلادی خبر داد و گفت که در این رایزنی‌ها تمرکز بر وجود ذرات اورانیوم در تاسیساتی است است که به گفته او به آژانس اعلام نشده است. او پاسخ‌های جمهوری اسلامی در رابطه با این مسئله را از نظر فنی «نامعتبر» خواند.
جمهوری اسلامی در آغاز اسفند بر اساس قانون «اقدامات راهبردی برای لغو تحریم‌ها» اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را متوقف کرد.
با توافق دولت حسن روحانی و آژانس بین‌المللی و بر اساس آنچه که در رسانه‌های ایران منتشر شده نظارت‌های فراپادمانی به صورت موقت متوقف شده، اما دوربین‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همچنان در اماکن هسته‌ای مستقرند. ایران تا سه ماه تمامی فیلم‌های ضبط شده توسط این دوربین‌های نظارتی را حفظ می‌کند اما تا زمانی که تحریم‌ها لغو نشود اجازه دسترسی به آنها را نمی‌دهد.
گروسی در این مورد در نشست سه‌شنبه با پارلمان اروپا گفت که این توافق «آشکارا محدود» است اما امکان ثبت برخی فعالیت‌های پایه‌ای را می‌دهد که در تأسیسات هسته‌ای ایران رخ می‌دهند.