دور دوم مذاکرات صلح دولت افغانستان و طالبان در دوحه قطر آغاز می‌شود. در طول سه هفته توقف مذاکرات، خشونت‌ها در افغانستان همچنان ادامه داشت و فعالان مدنی و خبرنگاران هدف حملات متعددی قرار گرفتند. کمیسیون حقوق بشر افغانستان می‌گوید افزایش خشونت‌ها امیدواری همگانی به روند صلح را کم کرده است. زلمی خلیل‌زاد نسبت به افزایش خشونت‌ها ابراز نگرانی کرده و اشرف غنی می‌گوید دولت خواهان صلحی است که در آن عدالت تأمین و مشارکت مردم در نظام بیشتر شود.
دور دوم مذاکرات صلح دولت افغانستان و طالبان امروز، سه‌شنبه ۵ ژانویه / ۱۶ دی آغاز می‌شود. اعضای هیأت مذاکره‌کننده دولت افغانستان بامداد سه‌شنبه کابل را به مقصد دوحه، پایتخت قطر ترک کردند و زلمی خلیل‌زاد، نماینده ویژه آمریکا در امور صلح افغانستان دورتازه سفرهای خود را به قطر، افغانستان و کشورهای منطقه آغاز کرد.
نادر نادری، سخنگوی هیأت مذاکره‌کننده دولت افغانستان در توئیتر نوشت اعضای این هیأت پس از سه هفته مشورت با رهبری دولت، اعضای شورای عالی مصالحه ملی، رئیسان و اعضای شورای ملی، فعالان سیاسی و مدنی و سایر اقشار جامعه به‌منظور از سرگیری مذاکرات صلح با طالبان، کابل را به قصد دوحه ترک کردند.
نادری افزود در جریان مشورت‌ها روشن شد که آتش‌بس نخستین خواست مردم افغانستان است.
این مذاکرات ۱۲ سپتامبر ۲۰۲۰ / ۲۲ شهریور سال جاری در دوحه آغاز و ۱۲ دسامبر ۲۰۲۰ / ۲۲ آذر به‌مدت ۲۰ روز متوقف شد. در دور نخست این مذاکرات هیأت‌های مذاکره‌کننده دو طرف تنها بر روی دستور عمل مذاکرات به توافق رسیدند و سپس به‌منظور مشورت‌های بیشتر درباره برنامه مذاکرات، با توقف سه هفته‌ای مذاکرات موافقت کردند.
در مدت توقف مذاکرات، خشونت‌ها در افغانستان از جمله، قتل‌های هدفمند فعالان مدنی، روزنامه‌نگاران و خبرنگاران و سیاستمداران بدون وقفه ادامه داشته است. در یکی از آخرین موارد، بسم‌الله عادل ایماق، روزنامه‌نگار و فعال مدنی افغانستان در ولایت غور، هفته گذشته در حمله افراد مسلح ناشناس در شهر فیروزکوه، مرکز این ولایت، کشته شد.
همزمان با آغاز دور دوم مذاکرات صلح میان دولت افغانستان و گروه طالبان، زلمی خلیل‌زاد، نماینده ویژه آمریکا در امور صلح افغانستان دور تازه سفرهای خود به افغانستان و کشورهای منطقه را آغاز کرد.
خلیل‌زاد شب گذشته، دوشنبه ۴ ژانویه / ۱۵ دی در توئیتر نوشت با این امیدواری به قطر و منطقه سفر می‌کند که طرف‌ها در دور دوم مذاکرات صلح افغانستان، پیشرفت‌های چشمگیری خواهند کرد.
خلیل‌زاد سطح کنونی خشونت‌ها از جمله قتل‌های هدفمند در افغانستان را غیرقابل قبول خواند و تأکید کرد که دولت افغانستان و گروه طالبان باید در این دور از مذاکرات نشان دهند که با مصالحه واقعی و مذاکره برای موافقت به یک تفاهم سیاسی در زودترین زمان ممکن و کاهش فوری خشونت‌ها عمل می‌کنند.
وزارت خارجه آمریکا در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که زلمی خلیل‌زاد در جریان سفر کنونی خود به آسیای میانه، آسیای جنوبی و شرق‌میانه خواهد رفت تا آنها را به حمایت از مذاکرات ترغیب کند.
براساس این اطلاعیه، خلیل‌زاد در دوحه با هیأت‌های مذاکره‌کننده دولت و گروه طالبان دیدار و حمایت آمریکا از مذاکرات را اعلام خواهد کرد.
وزارت خارجه آمریکا گفته است روند صلح در افغانستان شامل کاهش گسترده و فوری خشونت‌ها و آتش‌بس، توافق بر سر نقشه راه و تقسیم قدرت می‌شود.
زلمی خلیل‌زاد روز گذشته (دوشنبه) با قمرجاوید باجوه، رئیس ستاد ارتش پاکستان دیدار کرد. دو طرف در این دیدار در مورد روند صلح افغانستان و ثبات منطقه بحث و گفت‌وگو کردند.
محمداشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان نیز روز گذشته اعلام کرد که دولت خواهان صلحی است که در آن عدالت تأمین و مشارکت مردم در نظام بیشتر شود.
غنی با بیان این‌که دولت افغانستان خواهان صلح «مثبت» است که توسط نیروهای دفاعی و امنیتی کشور حفاظت شود، افزود برای رسیدن به صلح در افغانستان، کارهای اساسی صورت گرفته است.
همزمان با آغاز دور دوم مذاکرات صلح میان دولت افغانستان و گروه طالبان، کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان نیز خواهان توجه طرف‌های مذاکره‌کننده به ضرورت آتش‌بس فوری، اهمیت مشارکت قربانیان و درنظرگرفتن حقوق بشر و حقوق قربانیان در دستور کار مذاکرات صلح شد.
این کمیسیون روز دوشنبه با انتشار بیانیه‌ای تأکید کرد که تشدید و تداوم فزاینده خشونت‌ها، تلفات غیرنظامیان و خسارت‌های مالی که همه‌روزه در جنگ بر مردم وارد می‌شود، امید به صلح را کاهش می‌دهد و بر مشارکت عمومی در روند صلح تأثیر منفی می‌گذارد.
کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان از طرف‌های مذاکره‌کننده خواست تا روی آتش‌بس توافق کنند و کمیته مشترکی نیز تعیین کرده و درباره مسائلی مانند آتش‌بس، سازوکارهای نظارت بر آن مذاکره کنند. کمیسیون همچنین خواهان تشکیل گروه مشترکی برای تحقیق در مورد ادامه حملات خشونت‌بار از جمله قتل‌های هدفمند روزنامه‌نگاران و مدافعان حقوق بشر شد.
در بیانیه تأکید شده است که هیئت‌های دو طرف باید صدای قربانیان جنگ را بشنوند و به خواسته‌های آنها مبنی بر پایان‌دادن به جنایت و اطمینان از تکرارنشدن آن احترام بگذارند. به‌گفته کمیسیون حقوق بشر، باید حقوق قربانیان در دستور کار مذاکرات گنجانده شود.
روز گذشته (دوشنبه) احمدضیا سراج، رئیس عمومی امنیت ملی افغانستان در مجلس نمایندگان گفت گروه طالبان منتظر خروج نیروهای خارجی از افغانستان است و تلاش می‌کند که مذاکرات صلح را تا زمان خروج کامل این نیروها در ماه مه سال ۲۰۲۱ به تأخیر بیندازد.
سراج گفت:
«این‌ها (طالبان) ۱۱۶ یا ۱۱۵ روز دقیق حساب کرده‌اند که اول ماه مه شود تا نیروهای خارجی از افغانستان خارج شوند. برنامه‌شان این است که تا آن وقت مذاکرات را به تأخیر بیندازند.»
او تأکید کرد که رهبری گروه طالبان نیت برقراری صلح در افغانستان را ندارد.
رئیس عمومی امنیت ملی افغانستان دور دوم مذاکرات صلح میان دولت افغانستان و طالبان را «اساسی و کلیدی» خواند اما گفت طالبان پایبندی چندانی به مذاکرات ندارد.
به‌گفته او طالبان بیشتر مواد توافق‌نامه صلح با آمریکا را نیز نقض کرده‌اند، از جمله با حملات به شهرها، عدم قطع روابط طالبان با گروه‌های ترویستی دیگر، افزایش خشونت‌ها و بازگشت زندانیان آزادشده این گروه به میدان جنگ.
براساس نظرسنجی اخیر مؤسسه مطالعات جنگ و صلح در کابل که ۱۱ دسامبر ۲۰۲۰ / ۲۱ آذر منتشر شد امید به صلح در میان افغان‌ها در چند ماه گذشته به‌طور قابل توجهی کاهش یافته است.
بیشتر بخوانید:
کسانی که دستانشان آلوده به خون جوانان افغانستان است چگونه می توانند در خصوص صلح راهکاری ارائه دهند. آنها تنها قادرند صلح قبرستانی برای مردم خود بیاورند، همان صلح و یکپارچگی قبرستانی که خمینی در سال 57 برای مردم ایران آورد.
ناظر نگران / 05 January 2021