سخنگوی قوه قضاییه روز سه‌شنبه ۲۰ آبان در سی و پنجمین نشست خبری خود از عفو یا تخفیف در مجازات سه هزار و ۷۸۰ زندانی با دستور علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی خبر داد و گفت دو هزار و ۳۰۱ نفر از این زندانیان آزاد شده‌اند که در میان آنان ۱۵۷ زندانی سیاسی یا به گفته او «محکوم امنیتی» نیز حضور دارند. به دلیل عدم انتشار دقیق و شفاف خبرهای مربوط به زندانیان، این ادعا قابل راستی‌آزمایی نیست.
عکس از آرشیو
به نوشته خبرگزاری میزان، غلامحسین اسماعیلی در این نشست خبری درباره زندانیان سیاسی آزاد شده گفت:
«۱۵۷ محکوم امنیتی از محکومانی که اتهامات تبلیغ علیه نظام و اجتماع و تبانی و شرکت در ناآرامی‌های سال‌های ۹۸، ۹۷، ۹۶ و سال‌های قبل از آن داشتند، به عنوان یک اقدام ویژه مورد عفو قرار گرفتند.»
او همچنین از مورد عفو واقع شدن ۱۶ تن از «اتباع کشورهای اسلامی» به دستور خامنه‌ای خبر داد و گفت دستور عفو این زندانیان به مناسبت «هفته وحدت» صادر شده است.
رهبر جمهوری اسلامی همه ساله در مناسبت‌های مختلف، در راستای اجرای اصل ۱۱۰ قانون اساسی، دستور تخفیف مجازات یا عفو شماری از زندانیان (عمدتا غیر سیاسی) را صادر و به رئیس قوه قضاییه ابلاغ می‌کند. این سنت رویکردی نمایشی هم پیدا کرده است چون ساز و کار و چگونگی اجرایی شدن آن روشن نیست.
به موجب بند یازدهم از اصل ۱۱۰ قانون اساسی اما رهبر جمهوری اسلامی ایران می‌تواند پس از پیشنهاد رئیس قوه قضاییه، در خصوص عفو یا تخفیف مجازات محکومین «در حدود موازین اسلامی»، بعضی از وظایف و اختیارات خود را به شخص دیگری تفویض کند.
از سوی دیگر، با توجه به شیوع گسترده ویروس کرونا در زندان‌های سراسر ایران و عدم توانایی مراجع قضایی و مسئولان زندان‌ها در اتخاذ تمهیدات پیشگیرانه و بهداشتی برای حفاظت از جان زندانیان، در ماه‌های پس از تأیید رسمی شیوع کرونا در ایران، مقام‌های حکومتی چندین بار اقدام به اعزام به مرخصی یا آزادسازی زندانیان تحت عنوان «عفو رهبری» کرده‌اند.
در ماه‌های گذشته اما تعداد محدودی از زندانیان سیاسی توانسته‌اند با استفاده از این حکم حکومتی به مرخصی اعزام شده یا از زندان آزاد شوند.
غلامحسین اسماعیلی در نشست خبری امروز خود صدور حکم حکومتی موسوم به عفو رهبری را به مناسبت‌های مذهبی در جمهوری اسلامی مربوط دانست و گفت:
«با توجه به اینکه روزهای پایانی ماه ربیع‌الاول را پشت سر می‌گذاریم، به برکت این ماه و به برکت موالید عظیم‌الشأن این ماه بزرگ و با پیشنهاد رئیس قوه قضاییه، رهبر انقلاب اسلامی با عفو و تخفیف مجازات سه هزار و ۷۸۰ نفر از محکومان موافقت کرده است.»
او اما در گفته‌های امروز خود هیچ اشاره‌ای به نام و مشخصات ۱۵۷ زندانی سیاسی که ادعا کرد بر اساس حکم حکومتی «عفو رهبری» آزاد شده‌اند، نداشت.
اسماعیلی در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت:
«در ۱۸ ماهه اخیر [دوره ریاست ابراهیم رئیسی بر قوه قضاییه] تا امروز فقط در حوزه زندانیان حدود ۴۰ هزار نفر از زندانیان مشمول عفو قرار گرفتند که نیمی از آن‌ها از زندان ازاد شده و نیمی دیگر کاهش مجازات حبس داشتند.»
بنا بر آمار موجود در منابع حقوق بشری از جمله وب‌سایت اطلس زندان‌های ایران، در حال حاضر دست‌کم ۵۸۷ زندانی سیاسی و عقیدتی در سراسر ایران در حبس به سر می‌برند.
- در همین زمینه