با ورود ایران به موج سوم همه‌گیری ویروس کرونا، در شبانه‌روز گذشته بیش از ۴ هزار نفر به کووید-۱۹ مبتلا شدند و دست کم ۲۲۷ بیمار هم جان خود را از دست دادند. یکی از اعضای کمیته ملی ستاد مقابله با کرونا می‌گوید آمارهای واقعی احتمالاً دوبرابر ارقام اعلام شده است. معاون کل وزارت بهداشت از اجباری‌شدن ماسک در تهران و تعیین جریمه برای متخلفان خبر داد. معاون درمان ستاد مقابله با کرونا در تهران نیز اعلام کرد احتمال تمدید سه تا شش ماهه محدودیت‌ها در پایتخت وجود دارد. کمبود تخت‌های بیمارستانی و امکانات و نیروی انسانی در مراکز درمانی وضع را بغرنج کرده است. بسیاری از مسئولان خواهان جلوگیری از هرگونه تجمع شده‌اند.
کرونا در ایران ـ عکس از آرشیو
آمارهای رسمی وزارت بهداشت از ثبت بالاترین ارقام مرتبط با شیوع ویروس جدید کرونا در ایران خبر می‌دهند. ارقام کم‌سابقه‌ای که ایران و به‌ویژه تهران را در آستانه یک وضعیت فاجعه‌آمیز قرار داده است.
سیما سادات لاری، سخنگوی وزارت بهداشت سه‌شنبه ۱۵ مهر تعداد کسانی را که در شبانه‌روز گذشته به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند ۴۱۵۱ نفر اعلام کرد که دست کم ۲۱۲۷ تن از آنها در شرایط حاد بیماری قرار دارند و بستری شده‌اند. به گفته او در این زمان ۲۲۷ بیمار کووید-۱۹ نیز جان خود را از دست داده‌اند. بر این اساس رقم مبتلایان به ویروس کرونا در ایران به ۴۷۹ هزار و ۸۲۵ نفر و تعداد قربانیان این ویروس به ۲۷ هزار و ۴۱۹ نفر رسید.
مطابق با گزارش روزانه وزارت بهداشت در حال حاضر استان‌های تهران، اصفهان، قم، آذربایجان شرقی، خراسان جنوبی، سمنان، قزوین، لرستان، اردبیل، خوزستان، کرمانشاه، کهگیلویه و بویراحمد، گیلان، بوشهر، زنجان، ایلام، خراسان رضوی، مازندران، چهارمحال و بختیاری، البرز، آذربایجان غربی، مرکزی، کرمان، خراسان شمالی، همدان و یزد در وضعیت قرمز و استان‌های کردستان، هرمزگان، فارس و گلستان در وضعیت هشدار قرار دارند.
در چنین شرایطی اقدامات مسئولان و مقام‌های ایران بر دو مسئله عمده جلوگیری از تجمعات و همچنین تشدید محدودیت‌ها متمرکز است.
ماسک در تهران اجباری میشود
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی دولت ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت سه‌شنبه از اجباری شدن ماسک و مجازات متخلفان در تهران خبر داد که به گفته او از روز شنبه آینده «اجرایی خواهد شد». حریرچی گفت:
«اصل جریمه نیز تصویب شده است. در مورد میزان جریمه و نحوه اعمال آن نیز کارشناسی های مختلفی در حال انجام است. دیروز پیش نویس مصوبه ای مبنی بر مجازات «افراد کرونایی که اطلاع دارند به کرونا مبتلا هستند، اما در جامعه تردد می کنند»، نیز تهیه شد تا مجازات های قابل توجهی نیز برای آنها وضع شود»
همزمان با بالارفتن آمارهای ابتلا و مرگ و میر، بسیاری از گزارش‌ها در روزهای گذشته از وضعیت بحرانی بیمارستان‌ها خبر داده‌اند.
بیش از ۳۰۰ بیمار نیازمند بستری در صف‌های انتظارند
ایرج حریرچی نیز در سخنان خود به کمبود تخت‌های بیمارستانی و «وضعیت حاد» تهران اشاره کرد. او گفت:
«در حال حاضر، اکثر استان‌های کشور در وضعیت قرمز و هشدار قرار دارد. در استان تهران که وضعیت حادتری را مشاهده می‌کنیم، در حال حاضر، در بیمارستان‌ها، ۴۷۹۳ بیمار کرونایی بستری داریم که ۹۴۸ بیمار در بخش‌های ICU تحت مراقبت هستند. با وجود اینکه به دلیل شرایط کرونایی ۲۰ تا ۳۵ درصد پذیرش بیماران عادی را در بیمارستان ها کاهش دادیم، در لحظه کنونی، ۳۱۱ بیمار در اورژانس ها منتظر هستند تا به بخش های بستری منتقل شوند، اما به دلیل کمبود تخت دچار مشکل هستیم».
به تایید معاون کل وزارت بهداشت دستگاه‌ها و تجهیزات پزشکی و نیروی انسانی در بیمارستان‌ها پس از ماه‌ها درگیری با شیوع ویروس کرونا، دچار فرسودگی شده‌اند:
«نیروهای انسانی بخش بهداشت و درمان هفت ماه پی در پی مشغول خدمت رسانی هستند. در بعضی از بیمارستان‌ها روزانه ۵۰ تا ۱۰۰ نفر در مرخصی استعلاجی کرونا به سر برده و به قرنطینه می‌روند و در نهایت، تعداد بهبود یافته، تعدادی از آنها بستری و تعدادی نیز شهید می‌شوند. متأسفانه اقلیت ناهمراه جامعه، اکثریت همراه را دچار مشکلات شدیدی همچون، ابتلاء، بستری و مرگ می‌کند.»
ستاد مقابله با کرونا به‌رغم اعمال تعطیلی یک‌هفته‌ای در پایتخت، هنوز با دورکاری کارکنان ادارات و سازمان‌های دولتی موافقت نکرده است. در عین‌حال اما مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی از بیم ابتلا به ویروس کرونا بسیاری از فعالیت‌های حضوری خود را تعلیق کرده‌اند. شیوع کرونا در تهران اخیراً به لغو جلسه سران قوا منجر شد.
درخواست لغو همه تجمعات و جلسات اداری و غیراداری حضوری
مینو محرز عضو ستاد ملی مقابله با کرونا سه‌شنبه از لغو این جلسه دفاع کرد و خواستار ممنوعیت هر نوع تجمع در مکان‌های بسته شد. محرز گفت:
«وضعیت اپیدمی کرونا در ایران هیچ وقت به این وحشتناکی نبوده، هر گونه تجمعی باید لغو شد، لغو جلسه سران قوا تصمیم درستی بود و مجلس و بقیه ادارات هم باید یا تعطیل یا بسیار خلوت شوند. کرونا با هیچ کس شوخی ندارد و باید همه تجمعات و جلسات اداری و غیر اداری تا جای ممکن به صورت مجازی و از راه دور برگزار شود. هر گونه تجمع در محیط های بسته در شرایط کنونی خطرناک است.»
مینو محرز در مصاحبه با خبرگزاری دولتی ایرنا درباره وضعیت شیوع کرونا در تهران گفت:
« بیمارستان‌ها پر شده و جای خالی ندارند و اگر فردی به بیماری کووید-۱۹ مبتلا شود، امکان پذیرش او در بیمارستان وجود ندارد، آی سی یو خالی در بیمارستان‌ها نداریم و حتی در برخی بیمارستان‌ها اکسیژن کافی برای مراقبت از بیماران وجود ندارد. در این شرایط مهمترین اقدام خلوت کردن اماکن عمومی و جلوگیری از تجمعات است، باید با دورکاری و برگزاری جلسات به صورت مجازی از افزایش بیشتر موارد بیماری که به افزایش مرگ انسانها منجر شده جلوگیری کنیم».
درحالی که ایران با تبعات ناشی از تصمیم‌گیری‌های کلان درباره مسائلی از جمله تجمعات ماه محرم و صفر روبه‌روست، اظهارنظرهای رسمی بار مسئولیت بحران کنونی را بیش از همه بر دوش مردم می‌گذارند.
«بیش از نیمی از مردم در تهران پروتکل‌های بهداشتی را رعایت نمی‌کنند»
علی ربیعی، سخنگوی دولت سه‌شنبه در نشست خبری خود به صورت ضمنی مردم را مسئول اصلی بروز وضعیت قرمز شیوع کرونا دانست و گفت:
«علی رغم تاکیدات زیاد، متاسفانه رعایت دستورالعمل های بهداشتی در سطح کشور به ۶۰,۳ درضد و در تهران به ۴۵ درصد رسیده است».
او بدون اشاره به مسئولیت دستگاه‌های اجرایی در برنامه‌ریزی برای جلوگیری از تجمعات گفت:
«کشور هفته سختی را پشت سر گذاشت. کماکان درخواست ما از هموطنان توجه به دستورالعمل های بهداشتی است. جلوگیری از اجتماعات در شرایط کرونایی امروز مهم است. شرایط سخت است و باید بیش از گذشته مراعات کرد».
براساس اظهارات سخنگوی دولت، اقدام ستاد مقابله با کرونا برای کاهش شیوع کووید-۱۹ در ایران به تشدید فشار بر مردم برای رعایت فاصله‌گذاری فیزیکی و پوشیدن ماسک محدود خواهد بود. ربیعی اعلام کرد ستاد ملی مقابله با کرونا به کمیته نظارت بر پروتکل‌ها دستور داده «با توجه به کاهش رعایت دستورالعمل در برخی استان‌ها، برنامه زمانبندی شده ارتقاء رعایت پروتکل‌ها، استفاده از ماسک و فاصله گذاری اجتماعی تا میزان ۸۰ درصد را از استان‌ها اخذ و جهت تصویب به کمیته امنیتی-اجتماعی و انتظامی ارائه کند».
احتمال تمدید سه تا شش ماهه تعطیلی‌ها در تهران
همزمان نادر توکلی، معاون درمان ستاد مقابله با کرونا در کلان‌‌شهر تهران از تمدید احتمالی تعطیلی‌ها خبر داد و اعلام کرد این محدودیت‌ها «راهکار اساسی برای درازمدت نیست» و تهران به تدوین یک برنامه منسجم شش ماهه برای اعمال محدودیت‌ها نیاز دارد.
توکلی گفت:
«با هم‌‌فکری که در ستاد مقابله با کرونا داریم قرار بر این است که یک برنامه سه ماهه و سپس ۶ ماهه برای ایجاد محدودیت در شهر تهران داشته باشیم. دورکاری کارمندان یکی از محورهای اساسی و مؤثر در شرایط کرونایی است»
معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی ایران، همچنین اعلام کرد تا ۴۰ درصد بیمارانی که بیمارستان‌های تهران مراجعه می‌کنند «بدحال و نیازمند به اکسیژن‌رسانی‌اند» و همه بیمارستان‌ها به صورت مستقیم و غیرمستقیم با کرونا درگیر شده‌اند.
او اما درباره اعمال محدودیت بر مسافرت‌های درون شهری و بین‌شهری که یکی از مهمترین موارد گسترش ویروس کرونا محسوب میشود، گفت:
«هنوز در این مورد تصمیم نهایی گرفته نشده است و یکی از اساسی‌‌ترین مباحث، بحث ورود افراد از خارج تهران به داخل پایتخت است؛ چالش دیگر ما، جابه‌‌جایی مسافران بین البرز و تهران است و ترددهای بین این دو استان زیاد است و همین امر باعث افزایش جمعیت و ترددهای بین شهری میشود. بسیاری از اقشاری که در مشاغل خدماتی در تهران شاغل هستند معمولاً در نواحی حاشیه‌‌ای تهران و البرز سکونت دارند و همین امر باعث افزایش حجم سفرهای درون‌‌شهری شده است»
معاون درمان ستاد مقابله با کرونا در تهران در اظهارنظری قابل توجه افزود:
«شاید تهران آخرین نقطه‌‌ای در کشور باشد که بتوانیم کرونا را در آن مهار کنیم».
«آمارهای واقعی دوبرابر ارقام رسمی‌اند»
علاوه بر عدم توافق نظر درباره نوع و مدت اعمال محدودیت‌ها به‌ویژه در تهران، درباره ابعاد شیوع کرونا و دلایل تشدید موج ابتلا به کووید-۱۹ نیز اختلاف نظر وجود دارد. در همین رابطه مسعود مردانی، متخصص بیماری‌های عفونی و عضو کمیته علمی ستاد ملی مقابله با کرونا سه‌شنبه در گفتگو با وبسایت همشهری آنلاین به رویکرد سلب مسئولیت اشاره کرد و گفت:
«الان برخی همه تلاششان این است که ثابت کنند علت افزایش شیوع کرونا بی‌لیاقتی وزارت بهداشت و پزشکان است. از آن طرف هم وزیر آموزش و پرورش می‌گوید باز شدن مدارس اصلا تاثیری در این قضیه نداشته است. اینها نشان می‌دهد که نمی‌خواهیم کوشش جمعی داشته باشیم»
مردانی نقش روند ثبت آمار را در مسئله ارائه آمارهای متناقض از تعداد مبتلایان و قربانیان کووید-۱۹ تایید کرد و گفت:
«طبق نظر سازمان جهانی بهداشت، عنوان مورد مثبت کرونا فقط به بیمارانی تعلق می‌گیرد که تست پی‌سی‌آر مثبت داشته باشند. من بیمارانی دارم که مطمئنم کرونا دارند و سی‌تی‌اسکن ریه هم این نظر را تایید می‌کند و ممکن است آنها را برای تست پی‌سی‌آر نفرستم، پس جزو آمار نیستند. نه فقط من، بقیه همکارانم هم موارد این‌چنینی دارند. پس با توجه به این مساله، آمار ابتلا خیلی بالاتر از آماری است که اعلام میشود».
او اعلام کرد آمار مبتلایان و فوتی‌ها ممکن است تا دوبرابر آمارهای اعلام شده باشد:
«آمار مرگ هم همین‌طور است، فقط بیمارانی که به بیمارستان‌های علوم پزشکی و وزارت بهداشت مراجعه می‌کنند و تست پی‌سی‌آر مثبت دارند و فوت می‌کنند، در آمار هستند. این را اضافه کنید به اینکه فرد ممکن است اصلا به بیمارستان مراجعه نکند. من پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌هایی را می‌شناسم که وصیت کرده‌اند هر اتفاقی هم برایشان افتاد آنها را به بیمارستان نبرند. یا خیلی از عزیزان ممکن است اصلا به تست پی‌سی‌آر نرسند و فوت کنند. تست پی‌سی‌آر هم ۴۰ درصد منفی کاذب دارد. این مقدار منفی کاذب رقم بالایی است و خود همین ۴۰ درصد را بخواهیم حساب کنیم و اضافه کنیم به آمار مثبت‌ها، ممکن است آمار مبتلایان و فوتی‌ها ۲ برابر آن چیزی شود که اعلام میشود».
شرایط بحرانی همه‌گیری کرونا در ایران و فشار مضاعف بر بیمارستان‌ها و کادر درمانی تنها به تهران محدود نمی‌شود. استان‌های دیگر نیز با توجه به محرومیت‌های دامنه‌دار از امکانات بهداشتی، وضعیت مشابهی را تجربه می‌کنند.
در همین زمینه: