سیستان و بلوچستان محروم‌ترین نقطه ایران است و فاصله میان شمال و جنوب استان هم بسیار. حیات بسیاری از ساکنان روستاهای بدون آب و جاده کشاورزی و کار بر روی زمین است. سیل زمستان سال قبل اما همان اندک داشته آنها را هم با خود برد و حالا ناچارند زمین‌هایشان را بدهند به «سرمایه‌گذارها» و بروند کارگری روزمزدی.

سیل هستی و زندگی ساکنان روستاهای سیستان و بلوچستان را نابود کرد. پنج ماه پس از این ویرانی وعده‌های دولت در حد حرف باقی مانده کشاورزان فقیر ناچارند زمین‌هایشان را به «سرمایه‌گذار»ها واگذار کنند و خودشان به کارگری روزمزدی روی بیاورند. عکس: آرشیو

دی ۹۸ سیل کنارک، نیکشهر، چابهار، قصرقند، دلگان، مهرستان، سرباز، بمپور، فنوج، سیب و سوران و خاش را درنوردید. ۷۰۰ راه روستایی را قطع کرد، زمین‌های کشاورزی و هرچه که کشاورزان کاشته بودند را شست و با خود برد و کپر و خانه‌ها را ویران کرد. همان وقت مسئولان دولتی وعده کردند خسارت کشاورزان را جبران کنند. هنوز آثار سیل دی برجا بود که فروردین بازهم آب طغیان کرد و هستی بخش دیگری از مردم را نابود کرد.

وعده مسئولان دولتی برای جبران خسارت کشاورزان هنوز عملی نشده است. وزارت جهادکشاورزی به کشاورزان قول داده بود لوله آبرسانی که در سیل تخریب شد بدهد. کشاورزان بومی که به گفته محمد بلوچ یکی از کشاورزان روستای صدیق ‌زهی دشتیاری، «ساده بودند» و فقیر، سهمی از لوله‌های آبرسانی نبردند و تنها « بعضی که برای سرمایه‌گذاری وارد کشاورزی شده‌اند» و «قوی‌تر بودند، توانستند بگیرند».

بلوچ وضعیت معیشتی کشاورزانی که «نه به آب لوله‌کشی  دسترسی دارند و نه جاده درست و حسابی» را «سخت‌تر از قبل» توصیف کرده و گفته؛ «با ادامه این وضعیت و جبران نشدن خسارت‌ها، کشاورزان ساده مجبور می‌شوند با سرمایه‌گذاری افراد ثروتمند تنها به کارگری روی زمین خودشان اکتفا کنند».

سیستان و بلوچستان یکی از مقصدهای سرمایه‌گذاری در ایران به شمار می‌رود. دولت بسته‌های حمایتی ویژه‌ای برای سرمایه‌گذاری در این منطقه در نظر گرفته تا طرح توسعه سواحل مکران را پیش ببرد، سهم بومی‌ها از این طرح و بسته‌های حمایتی اما رنج و فقر بیشتر و گاه هم کوچ اجباری است.

محمدحنیف برهانی مقدم دهیار روستای «عورکی بزرگ» در بخش مرکزی چابهار، بندری که در سال‌های اخیر مقصد سرمایه‌گذاری مشترک ایران، هند، چین و روسیه بوده هم در گفت‌وگو با روزنامه «ایران»، عملی نشدن وعده‌های مسئولان و فقر مردم را تایید کرده و گفته است: «مردم با از دست دادن زمین‌ها بعد از سیل حالا با یارانه زندگی می‌کنند. آنهایی که بدهی داشتند و وام گرفتند زمین را کاشتند و با پول اندکی زندگی می‌کنند».

او از همه مسئولانی که «پیگیری» می‌کنند گلایه کرده؛ «قول‌هایی دادند اما جبران خسارت ندیده‌ایم. جاده‌ها را هم همان چند روز اول برای تردد ترمیم کردند اما بازسازی نشده.»

دهیار «چیل سر» در بخش «پلان» دشتیار هم گفته؛ «هنوز خسارت نگرفته‌ایم نتوانستیم کار کنیم. مردم با یارانه و به سختی زندگی ‌می‌کنند. بعد از سیل جاده‌ها هم تخریب شده و وقتی باران بیاید تا یک ماه نمی‌توانیم از روستا بیرون برویم چون پل نداریم».

مناطق جنوبی استان سیستان و بلوچستان پیش از سیل هم با فقر امکانات روبرو بود. حالا سیل این فقر را شدیدتر کرده است و معیشت مردم را سخت‌تر.

اردیبهشت امسال علیم یارمحمدی، نماینده زاهدان در مجلس دهم گفته بود: ۷۴ درصد جمعیت سیستان و بلوچستان زیر خط فقر غذایی است. سیستان و بلوچستان به لحاظ غذایی ناامن‌ترین استان ایران به شمار می‌رود. معین‌الدین سعیدی، نماینده چابهار در مجلس هم گفته است: «تنها ۱۹ درصد از مردم ساکن این استان به آب شرب بهداشتی دسترسی دارند و ۸۱ درصد مردم این منطقه به صورت سقایی  و با سهمیه‌ای رقت‌بار آب‌رسانی می‌شوند».

در همین زمینه: