ورزشهای زورخانهای به عنوان ورزشهای باستانی ایران تا پیش از این یکسر مردانه بودند. اکنون زنانی هم وارد گود شدهاند و به همین سبب فدراسیون ورزشهای زورخانهای قصد دارد با حمایت از حضور زنان در این ورزش باستانی، آن را وارد بازیهای المپیک کند. گروهی که خود را از پیشکسوتان این ورزش میدانند همراه با چند طلبه در اعتراض به حضور زنان در زورخانه عراقی تهران تجمع کردند.
بحث بر سر حضور زنان در زورخانه، پس از فعالیت کمپین «زن و زورخانه» در فضای مجازی بالا گرفت. رایحه مظفریان، ورزشکار ۳۴ ساله که دکترای جامعهشناسی دارد زمینهساز حضور زنان در گود زورخانه شد و کم کم این بحث درگرفت که اگر زنان وارد گود بشوند، زمینه شناسایی ورزشهای زورخانهای در جهان فراهم میآید. فدراسیون ورزشهای زورخانهای از این برنامه حمایت میکند. به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا) عدهای که خود را «اهل» و پیشکسوت ورزشهای زورخانهای میدانند با همراهی چند طلبه با حضور در زورخانه «شهید عراقی» و هیات ورزشهای زورخانهای تهران، نسبت به برنامهریزی و حمایت فدراسیون ورزشهای زورخانهای از حضور زنان در این رشته ورزشی اعتراض کردند.
تجمعکنندگان در بیانیه پایانی خود نسبت به هرگونه برنامهریزی برای حضور زنان در این رشته کهن که ریشه در فرهنگ و آیین این مرز و بوم دارد، هشدار دادند. آنها همچنین حمایت از حضور زنان در این رشته را امری ناپسند و آن را لکهننگی بر کارنامه مسئولان فدراسیون دانستند. آنها علاوه بر این اجازه نواختن زنگ زورخانه به اعضای هیات رییسه فدراسیون و اعطای نشان و حکم پهلوانی به زنان را، به سخره گرفتن تمامی آداب و رسوم ورزش زورخانهای دانستند. در یک کلام اعلام کردند که از پهلوانی زنان وحشت دارند.
دگرگونی مفاهیم یکسر مردانه
دکتر رایحه مظفریان، از نخستین زنان باستانیکار در مصاحبه با روزنامه آفتاب یزد در پاسخ به وحشت پهلوانان و پیشکسوتان از حضور زنان در گود گفته است:
«اینکه بارها میگویند گود زورخانه مقدس است، پاسخ بسیار واضحی دارد: تقدس گود امری انتسابیست که از سمت مردان به گود نسبت داده شده است و حتی اگر به تقدس آن احترام هم بگذاریم زنان در تمام امور مقدس مشارکت دارند. زنان در طول تاریخ، در جنبشهای بسیاری مشارکت کردند. سلاح به دست گرفتند در خط مقدم جنگیدند، در جنبش تنباکو، در هشت سال دوران جنگ، حتی بدون سلاح در این روزهای سخت کرونایی شاهد دلاوریهای زنان در خط مقدم هستیم. مقدس بودن گود زورخانه هیچ تضادی با حضور زنان در این گود برای ورزش کردن ندارد.»
در آییننامههای داخلی فدراسیون ورزش زورخانهای و فدراسیونهای آماتوری ایران برای ورود زنان به گود زورخانه هیچگونه منع قانونی وجود ندارد. مظفزیان در ادامه مصاحبه با آفتاب یزد به نکته قابل تأملی اشاره میکند: حضور زنان ایرانی در گود زورخانه بر مفهوم پهلوانی اثرگذار است و صفاتی را که به پهلوانی نسبت داده میشود از انحصار مردان درمیآورد:
«بارها مردانی مراجعه کردهاند و با تمسخر پرسیدهاند: “یعنی زنان بیایند ورزش کنند و آنها را پهلوان مریم و پهلوان الناز خطاب کنیم؟” از سر تمسخر میگویند ولی وقتی کسانی مثل پهلوانان شاهنامه و شیرزنانی در تاریخ ایران وجود دارد قطعا گرفتن لقب پهلوانی در برابر خدمتی که می کنند حق مسلم آنان است. فراموش نکنیم القابی که دستپرورده جامعه مردانه است، مثل فروتنی و گشادهرویی و جوانمردی که اغلب از سوی مردان به دیگر مردان داده میشود در اصل نقش القاکنندگی را دارد و در پی تحولات جامعه امروزی نیازمند بازنگری است. حضور زنان در گود زورخانه بیشک آغازگر تغییرات بزرگ و مثبتی میتواند باشد.»
کنش فوقالعاده جذابی است. …گفته خانم رایحه مظفریان بسیار دقیق و هوشمندانه است که القابهایی، مثل ” فروتنی و گشادهرویی و جوانمردی، دستپرورده جامعه مردانه است که اغلب از سوی مردان به دیگر مردان داده میشود، در اصل نقش القاکنندگی را دارد و در پی تحولات جامعه امروزی نیازمند بازنگری است.” به همین دلیل نیز عدهای که خود را «اهل» و پیشکسوت ورزشهای زورخانهای میدانند.با همراهی چند طلبه با حضور در زورخانه «شهید عراقی» و هیات ورزشهای زورخانهای تهران، نسبت به برنامهریزی و حمایت فدراسیون ورزشهای زورخانهای از حضور زنان در این رشته ورزشی اعتراض کردند.
چراکه اینان لقب پهلوانی و فروتنی، بخشش و گشادهرویی را فقط در انحصار مردان میدانند.
نزهت سراج / 08 June 2020
ظریفی می گفت اگر خیلی ادعای پهلوانی و فروتنی دارید, بیاید و نه ماه حاملگی و زایمان را تجربه کنید تا ببینید پهلوانی و فروتنی واقعی و حقیقی یعنی چه.
ظریف دیگری گفته بود درد و عذاب بارداری پیشکشتان, اگر خیلی جرات و جربزه دارید عادت ماهیانه و قاعدگی را هر چهار هفته, همراه با تمامی کارها و وظایفی که باید بدون اخلال طی پریود پیش رود, پشت سر بگذارید تا بفهمید بخشش و گشاده رویی یعنی چه.
از همه اینها بهتر استاد شفیعی کدکنی است که می فرماید:
بیا ای دوست, اینجا, در وطن باش
شریک رنج و شادی های من باش
زنان اینجا, چو شیر شَرزه کوشند
اگر مردی, در اینجا باش و زن باش!
محمد رضا شفیعی کدکنی
۲۶ فروردین ۱۳۷۴
زن باش! / 09 June 2020
در ره عشقت ای صنم، شیفته ی بلا منم
چند مغایرت کنی؟ با غمت آشنا منم
پرده به روی بسته ای، زلف به هم شکسته ای
از همه خلق رسته ای، از همگان جدا منم
شیر تویی، شکر تویی، شاخه تویی، ثمر تویی
شمس تویی، قمر تویی، ذره منم، هبا منم
نخل تویی، رطب تویی، لعبت نوش لب تویی
خواجه ی با ادب تویی، بنده ی بی حیا منم
کعبه تویی، صنم تویی، دیر تویی، حرم تویی
دلبر محترم تویی، عاشق بی نوا منم
شاهد شوخ دلربا گفت به سوی من بیا
رسته ز کبر و از ریا، مظهر کبریا منم
طاهره خاک پای تو، مست می لقای تو
منتظر عطای تو، معترف خطا منم
طاهره قرة العین
شیفته ی بلا منم / 09 June 2020
گر به تو افتدم نظر چهره به چهره رو به رو
شرح دهم غم تو را نکته به نکته مو به مو
از پی ديدن رخت همچو صبا فتاده ام
خانه به خانه در به در، کوُچه به کوچه کو به کو
مي رود از فراق تو خون دل از دو ديده ام
دجله به دجله يم به يم، چشمه به چشمه جو به جو
دور دهان تنگ تو عارض عنبرين خطت
غنچه به غنچه گل به گل، لاله به لاله بو به بو
ابرو و چشم و خال تو صيد نموده مرغ دل
طبع به طبع دل به دل، مهر به مهر و خو به خو
مهر تو را دل حزين بافته بر قماش جان
رشته به رشته نخ به نخ، تار به تار پو به پو
در دل خويش طاهره گشت و نديد جز تو را
صفحه به صفحه لا به لا، پرده به پرده تو به تو
گر به تو افتدم نظر / 09 June 2020
تو و ملک وجاه سکندری، من و رسم و راه قلندری
اگر آن خوش است تو در خوری، اگر این بد است، مرا سزا
من و رسم و راه قلندری / 09 June 2020