فرشاد محمدی – ۱۶ آذر پنجاه و نه سال پیش، سه دانشجوی دانشگاه تهران در جریان اعتراضات دانشجویی به دیدار رسمی ریچارد نیکسون، نایبِ رئیس جمهور وقت ایالات متحده آمریکا و همچنین از سرگیری روابط ایران با بریتانیا، کشته شدند.
پس از آن بود که این روز به پیشنهاد کنفدراسیون دانشجویان ایرانی خارج از کشور که در زمان پهلوی از گروه‌های اصلی مخالف حاکمیت بود به عنوان روز دانشجو نامگذاری شد. از آن زمان تاکنون هر سال دانشجویان تلاش می‌کنند تا با برگزاری مراسم‌هایی این روز را گرامی بدارند؛ مراسم‌هایی برای حفظ سنت مبارزاتی جنبش دانشجویی و اعتراض به وضع موجود، همچنین گرامی داشت کشته شدگان این روز، احمد قندچی، آذر شریعت‌رضوی و مصطفی بزرگ‌نیا.
روز دانشجو سال ۱۳۹۱
امسال با وجود فضای امنیتی و جو اختناق آمیزی که در دانشگاه‌ها حاکم بوده، دانشجویان نتوانستند آنچنان که سال‌های گذشته امکان داشت، مراسمی برگزار کنند. اما با این حال برخی از دانشجویان تلاش کردند با انتشار بیانیه و شبنامه دست کم این روز رو زنده نگهدارند.
جمعی از فعالین دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل به مناسبت فرا رسیدن روز دانشجو بیانیه‌ای صادر کردند. آن‌ها در این بیانیه عنوان کردند که “نسل‌های جدید جنبش دانشجویی کشور، با روشن نگه داشتن جرقه‌های امید در دل جامعه دانشجویی فصلی تازه را در سرنوشت ملت آزادی خواه ایران رقم می‌زنند.”
همچنین، جمعی از دانشجویان دانشگاه علم وصنعت هم به مناسبت همین روز دربیانیه دیگری عنوان کردند که “همواره به خونخواهی همکلاسی‌هایمان و عهدی که با ملت و سرزمینمان بسته‌ایم، پایبند و استوار خواهیم ماند و همانطور که بار‌ها اعلام کرده‌ایم در تلاش خود برای اجرای حقوق اساسی ملت، لحظه‌ای غفلت نخواهیم کرد.”
اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانشجویان سراسر کشور، یا همان دفتر تحکیم وحدت نیز، با صدور بیانیه‌ای به مناسبت فرا رسیدن ١۶ آذر، روز دانشجو را به جامعه دانشگاهی کشور تبریک گفت. این اتحادیه همچنین در بیانیه خود به رهبر و مسئولان جمهوری اسلامی هشدار داد که مسیر سعادت جز تن دادن به خواست ملت نیست و انتهای بیراههٔ امروزشان جز دره نفرینی نیست که دیکتاتور‌ها یکی پس از دیگری در آن سقوط می‌کنند.
آن‌ها همچنین، با یاد تمام دانشجویان شهید از آذران اهورایی تا ژاله، آسا و مختاری مجدداً، خواستار آزادی تمام دانشجویان زندانی شدند که به جرم آزادی‌خواهی دربندند و بادآور شدند که “تاریخ پر فراز و نشیب جنبش دانشجویی شاهد آن است که سکوت دانشگاه، مقدمه فریادی است که جان و تن دیکتاتور‌ها را خواهد لرزاند.”
بیانیه روز دانشجو از طرف چند سازمان
از سوی دیگر، به مناسبت ۱۶ آذر، شیرین عبادی برنده جایزه صلح نوبل به‌همراهِ سه سازمانِ عفو بین‌الملل، شورای دفاع از حق تحصیل و عدالت برای ایران بیانیه مشترکی منتشر کرده‌اند. آن‌ها از مسئولان جمهوری اسلامی ایران خواستند بدون قید و شرط و فوری همه زندانیان سیاسی از جمله دانشجویان زندانی را آزاد کنند.
در این بیانیه از مقام‌های جمهوری اسلامی خواسته شده تا به آزادی بیان و تشکل‌یابی دانشجویان احترام گذاشته و به پایمال کردن این حقوق خاتمه دهند.
همچنین در این بیانیه خواسته شده تا تمام سیاست‌ها و برخوردهای محدودکننده دسترسی افراد به آموزش عالی را مورد تجدید نظر قرار دهند تا به‌گفته آنان “هر کسی بر اساس ظرفیت‌ها و توانایی‌هایش و بدون هرگونه تبعیض جنسی، مذهبی یا سیاسی، به‌طور برابر به آموزش عالی دسترسی داشته باشد.”
در ارتباط با ۱۶ اذر امسال و فضای حاکم بر دانشگاه‌ها همچنین بیانیه‌ای که دفتر تحکیم وحدت منتشر کرده نظر سجاد مرادویسی، فعال سابق دانشجویی و عضو دفتر تحکیم وحدت را جویا شده‌ایم. همچنین گفت‌وگویی با صادق شجاعی، عضو، شواری دفاع از حق تحصیل داشته‌ایم که می‌توانید در مجله هفتگی همکلاسی این هفته بشنوید:
