در شرایط بحران کرونا حسن روحانی گفته بود که وضعیت کشاورزی ایران بهتر از سال‌های قبل است و نگرانی‌ای بابت تأمین نیازهای اساسی مردم وجود ندارد. رویترز اما در گزارشی نوشته است که ایران به‌دنبال تهیه حدود ۱۱ میلون تن غلات است.
خبرگزاری رویترز، پنج‌شنبه ۱۸ اردیبهشت / ۷ مه در یک گزارش تفصیلی به‌نقل از مقامات و تجار ایرانی نوشته است که ایران در تلاش است تا میلیون‌ها تن گندم، ذرت و سویا برای تأمین ذخایر خود خریداری کند. در همان حال حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی فروردین گذشته گفته بود شیوع ویروس جدید کرونا تأثیری بر بخش کشاورزی نگذاشته است.
حسن روحانی ۲۷ فروردین / ۱۵ آوریل در جلسه هیئت دولت ضمن بیان این‌که «در این مدت مشکلی برای تأمین نیازمندی‌های مردم نداشته‌ایم»، گفته بود:
«امسال در بخش کشاورزی شرایط ما از سال‌های قبل بهتر است و ما در زمینه تولیدات زراعی پیش‌بینی می‌شود بین سه و نیم تا چهار درصد افزایش تولید داشته باشیم. در زمینه گندم پیش‌بینی تولید ۱۴ میلیون تن را داریم که نیازمندی‌های بخش‌های مختلف را تأمین می‌کند و در سایر زمینه‌های کشاورزی شرایط مساعدی را داریم.»
رویترز نوشته است همه گیری ویروس کووید ۱۹ نگرانی تهران را از احتمال بحران عرضه غلات در آینده تشدید کرده و شرایط واردات ایران از فروشندگان بین‌المللی نیز با تحریم‌های آمریکا دشوار است. این نگرانی موجب شده است که ایران با تغییر در رویکردهای خود برای خرید کالاها، به دنبال عقد قراردادهای مستقیم با تاجران کوچکتر به جای اعلام مناقصه‌های خرید بین‌المللی باشد.
یک مقام بلندپایه وزارت کشاورزی که نخواست نامش فاش شود به رویترز گفته است که ایران تا پایان سال ۱۳۹۸ به واردات ۴ میلیون تن گندم، ۱,۵ میلیون تن جو، ۷۰۰ هزار تن شکر خام و ۴ تا ۵ میلیون تن ذرت نیاز دارد. به‌گفته این منبع ارقام فوق به دلیل شیوع ویروس کوویدـ۱۹ می‌توانند تغییر کنند.
آمریکا گفته است مواد غذایی، دارو و سایر منابع بشردوستانه از جمله خوراک دام از تحریم‌ها علیه ایران معاف هستند اما مقامات جمهوری اسلامی می‌گویند با این وجود تحریم‌ها برخی بانک‌های خارجی را از انجام مبادله با ایران باز داشته است.
تأثیر موانع مالی ناشی از تحریم‌ها در اواخر سال ۲۰۱۹ بر توانایی خرید مواد غذایی ایران آشکار بود، هنگامی که دست‌کم ۲۰ کشتی با بیش از یک میلیون تن غلات در خارج از بنادر ایران منتظر مانده بودند که هزینه‌هایشان پرداخت شود. بازماندن این محموله‌ها نشان‌دهنده عدم توانایی تهران در تهیه کالاهای اساسی زندگی مردم و خطری سیاسی برای روحانی و حاکمان ایران است که با فشار شدید آمریکا برای محدود کردن فعالیت‌های هسته‌ای و برنامه موشکی خود روبه‌رو هستند.
ایران در سال‌های اخیر شاهد اعتراضات سیاسی علیه سوء مدیریت اقتصادی، فساد گسترده و بیکاری بوده است.
جمهوری اسلامی تحت فشار اقتصادی قرار دارد، زیرا همچنان از بازارهای بین‌المللی دور مانده است و با سقوط قیمت نفت مشکلات مالی آن بیشتر شده است.
مؤسسه دارایی بین‌المللی (IIF) در ژانویه گذشته اعلام کرد که رکود اقتصادی ایران در سال مالی جاری عمیق‌تر خواهد شد و ذخایر خارجی تا ماه مارس ممکن است به ۷۳ میلیارد دلار کاهش یابد، که در طی دو سال تقریباً ۴۰ میلیارد دلار ضرر خواهد بود. یک منبع تجاری مستقر در خاورمیانه به رویترز گفت:
«آن‌ها رویکرد جدیدی برای خرید اتخاذ می‌کنند، زیرا تاجران بزرگ نمی‌خواهند با ایران طرف شوند.»
شرکت‌های بازرگانی بزرگ به دلیل تأخیر در پرداخت و هزینه‌های گزاف و انتظار طولانی در بنادر اکثراً به ایران نزدیک نمی‌شوند.
این منبع بازرگانی که با ایران تجارت می‌کند، گفت دولت جمهوری اسلامی اکنون به جای مناقصات خرید رسمی به‌دنبال یافتن طرف‌های تجاری کوچکتر برای عقد قرارداد است و تمرکز خود را بر خرید گندم و ذرت از طریق قراردادهای خصوصی قرار داده است. او گفت، به طرف‌های معامله وعده داده می‌شود که پیش از عبور کشتی‌ها از کانال سوئز ۹۰ درصد حساب آن‌ها پرداخت خواهد شد.
به‌گفته این منبع، بانک‌های کره جنوبی، روسیه و چین بیشتر از گذشته در تأمین مالی معاملات نقش دارند در حالی‌که پیش از این بانک‌های ترکیه مشارکت بیشتری داشتند. او افزود، در حال حاضر ایران تلاش دارد ۲۵۰ هزار تن گندم و ۲۰۰ هزار تن ذرت در ماه آوریل و مه تحویل گیرد.
ایران، یکی از بزرگترین مصرف کنندگان نان در جهان است و سالانه به حدود ۱۶ میلیون تن گندم نیاز دارد. پیش‌بینی می‌شود تولید غله تا پایان سال جاری در ایران ۱۴ میلیون تن باشد و دولت به دنبال خرید ۱۰,۵ میلیون تن غله است.
رویترز افزوده است که کشاورزان ایران محصولات خود را نه به دولت ایران که به دامداران می‌فروشند چون دولت آن‌ها را ارزان می‌خرد.
علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی روز گذشته، چهارشنبه ۱۷ اردیبهشت به مناسبت هفته کار و کارگر، بار دیگر از «جهش تولید» سخن گفت و خواهان اتخاذ سیاست‌هایی برای تولید محصولات کشاورزی ضروری همچون گندم و برنج و انواع غلات شد. این سخنان خامنه‌ای با یقین حسن روحانی در نبود مشکل در تهیه نیازهای مردم و محصولات کشاورزی تناقض دارد.
بیشتر بخوانید:
مرکز پژوهش‌های مجلس: کرونا وضع دهک‌های پایین را بدتر کرد