شلاق تحریم‌ بر پیکر بیماران

فرشاد محمدی – روز جمعه گذشته، ‌بان کی‌مون در گزارشی به مجمع عمومی سازمان ملل متحد عنوان کرد که مردم ایران به خاطر تحریم‌های بین‌المللی با مشکلاتی از جمله تورم، افزایش بی‌کاری و تهیه دارو‌های حیاتی روبه‌رو شده‌اند.

شورای امنیت سازمان ملل متحد تاکنون چهار دور از تحریم‌ها را برای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران به اجرا گذاشته است. اروپا و آمریکا هم تحریم‌های ویژه‌ای را در قبال ایران به اجرا گذاشته‌اند.

بان کی‌مون در گزارش خود عنوان کرد: “تحریم‌های اعمال شده بر جمهوری اسلامی آسیب‌های زیادی به مردم عادی ایران وارد کرده‌اند که از آن جمله می‌توان به افزایش نرخ تورم، افزایش قیمت کالاهای مصرفی، افزایش قیمت انرژی، افزایش بی‌کاری و کمبود کالاهای ضروری مثل دارو اشاره کرد.”

هشدار بان کی‌مون در حالی است که آمریکا بار‌ها تحریم‌های موجود علیه ایران را هدفمند توصیف کرده است. در مورد طرح متمم لایحه بودجه نظامی ایالات متحده که منجر به تحریم بانک مرکزی جمهوری اسلامی شد وندی شرمن، یکی از معاونان وزیر امور خارجه آمریکا تاکید کرد که دولت اوباما از تحریم “حساب شده” و “هدفمند” بانک مرکزی ایران حمایت می‌کند.

بان کی مون تاکید کرد: “حتی اقدامات بشردوستانه برای کمک به بیماران قلبی و تنفسی و همچنین مبتلایان به سرطان نیز به خاطر تحریم‌ها مختل شده است.”

وضع رو به وخامت دارو در حالی در ایران بحرانی‌تر می‌شود که مبتلایان به هموفیلی، بیماری‌های مغز و اعصاب، زنان، زایمان و نازایی، سرطان و تالاسمی از جمله بیمارانی هستند که به داروهای وارداتی نیازمند هستند.

وضع رو به وخامت دارو در حالی در ایران بحرانی‌تر می‌شود که مبتلایان به هموفیلی، بیماری‌های مغز و اعصاب، زنان، زایمان و نازایی، سرطان و تالاسمی از جمله بیمارانی هستند که به داروهای وارداتی نیازمند هستند.

مطابق آمار رسمی تعداد بیماران تالاسمی ۱۸ هزار ، ام‌اس بیش از ۴۰ هزار ، دیالیز ۱۹ هزار ، دیابت چهار میلیون، سرطان۴۰۰ هزار، هموفیلی بیش از هشت هزار و مبتلایان به ویروس اچ‌آی‌وی بیش از ۲۳ هزار نفر هستند.

مجید غلام‌حسینی، مدیر مرکز پزشکی خاص شرق در تهران در رابطه به تحریم دارویی ایران می‌گوید: “جایگزین این شرکت‌ها زیاد است. یعنی اگر از یک شرکتی نتوان دارو تهیه کرد شرکت‌های زیادی هستند؛ شرکت‌های بزرگ دارویی رقیب همدیگر هستند و منتظر چنین فرصت‌هایی هستند که دارو‌هایشان را بفروشند. حالا اگر از کانادا نتوان تهیه کرد از جاهای دیگر.”

مسئولان جمهوری اسلامی هم علی‌رغم وضعیت وخیم واردات داروهای ضروری، تحریم‌ها را همچنان “هدفمند” توصیف می‌کنند، آن چنان که نعمت‌الله منوچهری، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس تحریم‌ها را “موجب رشد و خودکفایی ایران در صنعت دارو” می‌داند. او همچنین گفته که ایران می‌تواند به “قطب تولید و صادرات دارو” تبدیل شود، اما قطب تولید و صادرات دارو کجا و سرازیر شدن داروهای چینی به ایران کجا.

مجید غلام‌حسینی می‌گوید: “ما در محل کار خودمان برای بررسی دقیق کنترل کیفیت و میزان تاثیر دارو‌های مصرفی جای خاصی نداریم که بتوانیم داروهای مختلف را با هم مقایسه کنیم، اما در مورد دارو‌های چینی شنیدم که منجر به صدماتی به برخی از افراد شده حتی باعث فوت هم شده است، اما خودم تاکنون با چنین چیزی برخورد نداشته‌ام.”

اشباع بازار داخلی از تجهیزات و داروهای چینی

مدت‌هاست هشدارهای زیادی درباره اشباع بازار داخلی از تجهیزات و داروهای چینی شنیده می‌شود، اما مسئولان جمهوری اسلامی اعتقاد دارند این کالا‌ها از طریق قاچاق وارد کشور می‌شوند.

مسئولان جمهوری اسلامی هم علی‌رغم وضعیت وخیم واردات داروهای ضروری، تحریم‌ها را همچنان “هدفمند” توصیف می‌کنند، آن چنان که نعمت‌الله منوچهری، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس تحریم‌ها را “موجب رشد و خودکفایی ایران در صنعت دارو” می‌داند. او همچنین گفته که ایران می‌تواند به “قطب تولید و صادرات دارو” تبدیل شود، اما قطب تولید و صادرات دارو کجا و سرازیر شدن داروهای چینی به ایران کجا.

حسینعلی شهریاری، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در این زمینه گفته است: “واردات تجهیزات پزشکی بی‌کیفیت چینی از طریق مسافر به کشور صورت می‌گیرد و قطعاً وزارت بهداشت مجوزی برای ورود چنین کالای بی‌کیفیتی صادر نمی‌کند.”

به هر حال غیر قابل انکار است که محصولات دارویی و پزشکی ساخت چین در ایران وجود دارد آنچنان که دکتر نوشین اشکانی‌زاده، مدیر یکی از شعبه‌های سازمان تدارکات پزشکی جمعیت هلال احمر ایران می‌گوید: “وقتی که در تحریم هستیم، روی اسم دارو یا ژنریک دارو در پخش کار می‌کنیم. مثلاً اوستین ما ساخت چین است. اوستین از آمریکا باشد یا از جای دیگر ما ناچاریم آن را توزیع کنیم. طبق پروتوکل درمانی داروهایی که ژنریک‌شان یکی است را مجبوریم استفاده کنیم.”

ازجمله کشورهای تحریم‌کننده صنایع دارویی ایران کانادا است که از فروشندگان عمده مواد دارویی به ایران محسوب می‌شد. این کشور همزمان با قطع کلیه روابط سیاسی خود با این کشور چندین شرکت عمده دارویی و تحقیقاتی ایران را تحریم کرد که از آن جمله می‌توان به شرکت توسعه دارویی ایران، شرکت تجزیه و تحقیق خون ایران، مؤسسه پژوهشی سرم و واکسن رازی و چندین موسسه اشاره کرد.

تحریم‌های دارویی ایران از سوی دولت کانادا در حالی است که این کشور یکی از اصلی‌ترین صادرکنندگان دارو خصوصاً داروهای بیماری‌های خاص به ایران محسوب می‌شد. بر همین مبنا بسیاری این اقدام دولت کانادا را “جنگ دارویی” و برخلاف ماده ۲۵ اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق یک و همچنین میثاق ۱۲ حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی قلمداد می‌کنند.

در ماده ۲۵ اعلامیه جهانی حقوق بشر آمده است: “هرکس از حق دستیابی به سطح قابل‌ قبولی از زندگی که برای سلامت و رفاه وی و خانواده‌اش کافی باشد از جمله خوراک، پوشاک، مسکن و مراقبت پزشکی… برخوردار است.”

ماده ۱۲ میثاق حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نیز به “حق هر کس در بهرمندی از بالا‌ترین سطح (استاندارد) قابل‌حصول سلامت بدنی و روانی” اشاره ‌دارد.

ماده یک میثاق بین‌المللی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی اعلام داشته است: “در هیچ فرضی نمی‌توان مردم را از لوازم بقایشان محروم ساخت.”