با شیوع بیماری کرونا (COVID-19) و رکود و بیکاری ناشی از آن، ناامنی شغلی و نگرانی از ابتلا به این بیماری در میان کارگران افزایش داده است. در دو هفته اخیر کارفرمایانی که در فروش محصولات خود با مشکل مواجه شده‌اند، کارگران را با مرخصی بدون حقوق به خانه فرستاده‌اند. کارگران بیکارشده که بیش از ۹۰ درصدشان قراردادی هستند، از ترس اخراج توسط کارفرما، برای دریافت بیمه بیکاری به اداره کار مراجعه نمی‌کنند و بدون درآمد مانده‌اند؛ آن هم در شرایطی که بسیاری از کارگران حقوق عقب‌افتاده دارند و احتمال دارد عیدی و پاداش پایان سال آن‌ها هم پرداخت نشود. در گیلان، یکی از مرکزهای شیوع کرونا نیز کارگران وادار به کار در شرایط نامطلوب شده اند.
استان گیلان یکی از مراکز بحران کروناست. گرچه مسئولان بارها از مردم خواسته‌اند در خانه بمانند، اما اداره کار این استان با توقف تولید و حتی کاهش ساعت کار کارگران مخالفت کرده و خواسته است حتی در صورت کاهش ساعت کار، حجم تولید نباید کاهش یابد.
حسن ایزدی، دبیر تشکل حکومتی خانه کارگر گیلان ۱۹ اسفند به وب‌سایت خبری «تابناک» گفت:
«برخی کارخانه‌ها سه شیفت را تبدیل به یک شیفت کرده‌اند و تمام کارگران را در یک سالن جمع کرده‌اند. در شرایطی که صدها کارگر باید در یک شفیت کار کنند، که نگرانی از شیوع ویروس کرونا بیشتر از گذشته شده است. برخی کارخانه‌ها هم به صورت دو شیفت و سه شیفت یا ۱۲ ساعت کارگران خود را به کار گرفته‌اند.»
به گفته‌ی ایزدی تنها بیمارستان تامین اجتماعی در رشت به بیماران مبتلا به کرونا اختصاص داده شده و کارگران در صورت بیماری نمی‌توانند در این بیمارستان بستری شوند.
عدم دریافت بیمه بیکاری به دلیل ترس از اخراج
حمیدرضا امام‌قلی‌تبار، بازرس «مجمع عالی نمایندگان کارگران کشور» در ارتباط با کارگرانی که با مرخصی بدون حقوق به خانه فرستاده شده اند، دوشنبه ۱۹ اسفند به خبرگزاری «تسنیم»، نزدیک به سپاه پاسداران گفت:
«۹۹ درصد این کارگران قرارداد موقت دارند و گرچه طبق قانون بیمه بیکاری از آن جا که بدون میل و اراده خود بیکار شده‌اند مشمول حقوق بیکاری می‌شوند اما قراردادشان موقت است و آن‌ها نگرانند در صورت مراجعه به اداره کار و اعلام این مساله که بیکاری آن‌ها ناخواسته است، اخراج شوند.»
رییس هیات مدیره تعاونی تولیدکنندگان قارچ‌های خوراکی از کاهش فروش قارچ در پی شیوع کرونا خبر داده و گفته است تولیدکنندگان توان پرداخت حق بیمه و سود و جریمه تسهیلات بانکی را ندارند. .
محمدحسن افشار روز دوشنبه ۱۹ اسفند به «فصل اقتصاد» گفت: «تعداد واحدهای فعال د رتولید قارچ ۱۴۰۰ تاست که تنها ۱۰ واحد بزرگ هستند و از توان اقتصادی برای مواجهه با بحران برخوردارند.»
او گفته است فشار مالی بر واحدهای کوچک بالاست. بسیاری از آن‌ها توان تمدید دفترچه‌های بیمه کارگران را ندارند و ادامه این وضعیت به حذف بسیاری از آن‌ها از چرخه تولید منجر می‌شود.
رشته گردشگری که در پی اعتراضات آبان ماه و قطع اینترنت و همچنین با سقوط هواپیمای اوکراینی در دی ماه با کاهش فاحش فعالیت‌ها روبرو شده بود با شروع کرونا به رکود کشیده شده است. اخیرا شرکت علی‌بابا ۱۸۲ نفر از کارگران خود را بیکار کرد. شرکت «الی‌گشت» نیز در پی شیوع کرونا از اخراج ۸۰ تن ار کارگرانش خبر داد.
به گفته‌ی مهسا مطهر دبیر «کانون انجمن‌های صنفی کارگری راهنمایان گردشگری»، کارکنان تورهای گردشگری که معمولا در پایان هر سال از عدم تمدید قرارداد خود نگران‌اند با کاهش شدید فعالیت گردشگری عملا بیکار شده‌اند. او می‌گوید راهنمایان گردشگری اگر کار نباشد؛ درآمدی هم ندارند و این روزها شرایط سختی را می‌گذرانند.
او دوشنبه ۱۹ اسفند به خبرگزاری کار ایران (ایلنا) گفت:
«ما بیمه بازنشستگی تامین اجتماعی نداریم. از گذشته مشکلات بیمه‌ای راهنمایان گردشگری وجود داشته است؛ به این علت که کارفرمایان متعدد داریم و در دفتر حضور نداریم. همین امر موجب می‌شود که بحث احراز به اشتغال از سوی تامین اجتماعی سخت باشد و ما راهنمایان گردشگری مدرکی بر حضورمان در تور و محل کارگاه خود نتوانیم ارائه کنیم. خیلی از فعالان صنفی حوزه گردشگری طی ۱۲ سال گذشته برای بیمه از سوی کارفرما تلاش کردند اما فهمیدیم که واقعا شدنی نیست.»
معدن مس سرچشمه کرمان با حداقل ظرفیت کار می‌کند. نیمی از کارکنان به خانه فرستاده شده‌اند و تعداد پرسنل به نصف رسیده است. بخشی از کارگران تا ساعت دو بعد از ظهر کار می‌کنند و بخشی پرسنل شیفتی هستند. کانتین مجتمع بسته شده و سرویس‌های رفت و آمد ضدعفونی شده‌اند اما هفت هزار کارگری که در حال حاضر کار می‌کنند در سالن‌های بزرگ کارخانه در نزدیکی یکدیگر کار می‌کنند و نگران ابتلاء به ویروس‌اند.
کارگران روز مزد کارخانه سیمان کارون در نامه‌ای به سعید نمکی وزیر بهداشت از وضعیت شغلی خود انتقاد کرده و گفته‌اند در پی شیوع ویروس کرونا حداقل‌های تمهیدات بهداشتی صورت نگرفته است. آن‌ها از عدم آزمایشات دوره‌ای کارگران، کمبود دستکش کار، لباس و کفش مناسب و ضدعفونی نشدن سرویس‌های حمل و نقل گفته و خواسته‌اند نماینده‌ای از وزارت بهداشت برای مشاهده مشکلات کارگران از کارخانه بازدید کند.
امام‌قلی‌تبار، بازرس «مجمع عالی نمایندگان کارگران» می‌گوید:
«در حال حاضر بخش عمده‌ای از کارگران بدون ماسک و دستکش مشغول فعالیت هستند و از آنجایی که نگران موقعیت شغلی خود هستند با ریسک خطر ابتلا به این بیماری فعالیت می‌کنند. کارفرمایان نیز با توجه به اینکه با شیوع بیماری کرونا دچار مشکلاتی در تولید شده‌اند قادر به پرداخت عیدی و سنوات و پاداش پایان سال کارگران نیستند».
کارگران به‌ویژه کارگران موقت و روزمزد که در پایان هر سال با اضطراب عدم تمدید قرارداد کار و نپرداختن مطالبات معوقه روبرو هستند امسال وضعیت دشوارتری دارند و با کابوس بیکاری یا ابتلا به بیماری دست و پنجه نرم می‌کنند.
بیکاری فراگیر 2 میلیونی، ضربه کرونا به نیروی کار
▪️اردوی کار: ضربه ای که کرونا به نیروی کار خواهد زد، خطر حدود 2 ملیون بیکاری فراگیر خواهد بود.
سید محمد صادق الحسینی در اقتصاد آنلاین در باره این برآورد نوشته:
«در آخرین آمار منتشر شده از اشتغال کشور در بهار 1398 حدود 2.436.000 نفر اشتغال ناقص دارند یعنی کار بصورت تمام وقت پیدا نمی‌کنند. همچنین 12.100.000 نفر در بخش خدمات مشغول به کارند که 50 درصد کل اشتغال کشور را تشکیل می‌دهند.
بیشترین میزان ضربه کرونا به اشتغال در کشور در حوزه خدمات و در کاهش میزان اشتغال ناقص خواهد بود. بیشترین میزان ضربه به اشتغال در حوزه خدمات به رسته فعالیت‌های خرده‌فروشی-عمدهفروشی، حمل و نقل و انبارداری، فعالیت‌های مربوط به تامین غذا و مکان، فعالیت‌های مرتبط با املاک (غیر از ساخت و ساز است)، فعالیت‌های حوزه آموزش و در نهایت گروه‌های فعالیتی مربوط به هنر، سرگرمی و تفریح وارد خواهد شد.
در نهایت، محاسبات من نشان می‌دهد که حدود 1.991.670 شغل در خط قرمز و در معرض خطر جدی هستند.»
▪️به تاکید وی چنانچه رقم 2 میلیون نفر قرین به صحت باشد «اتفاقی بزرگ در کشور خواهد افتاد که تبعات سیاسی- اجتماعی و امنیتی آن شاید غیرقابل پیش بینی باشد.»
بیکاری فراگیر 2 میلیونی، ضربه کرونا به نیروی کار / 10 March 2020