کردستان، دوم اسفند، حدود ساعت ۶ بعدازظهر: مراسم انتخابات مجلس، طبق مشاهدات شاهدان و اظهارات شنیده شده از زبان متصدیان و مجریان، از جانب اکثریت تحریم شد. همانطور که قابل پیش‌بینی بود، همزمان با دلزدگی سیاسی عمومی در کردستان به ویژه پس از کشتارها و دستگیری‌های گسترده امسال و فراخوان عمومی احزاب کردستان برای تحریم انتخابات، وضعیت حوزه‌های انتخاباتی کاملأ گویای سطح پایین مشارکت در انتخابات بود. فراخوان «نه به انتخابات» موفق شده است.

یکی از حوزه‌های انتخابی سنندج
یکی از حوزه‌های انتخاباتی سنندج

با وجود این، پروپاگاندای پر سر و صدای جمهوری اسلامی، همچنان بر طبل «مشارکت گسترده» می‌کوبد و از صبح امروز، تمام برنامه‌های جاری تلویزیون دولتی برای پوشش و تهییج جو عمومی انتخابات، تعطیل شده‌اند. در سرتاسر کشور بیش از یک میلیون نفر به عنوان مجری انتخابات امروز مشغول به کار بوده‌اند و رسانه‌های دولتی اعلام کرده‌اند که به دلیل حضور گسترده مردمی، ساعت انتخابات تمدید شده است. کسانی که در خیابان‌ها بوده‌اند و از جلوی حوزه‌های رأی‌گیری رد شده‌اند، به این دروغ پوزخند می‌زنند.

حوزه انتخاباتی سروآباد

در بیشتر روستاهای کردستان امروز از بلندگوی مساجد رسمأ از مردم تقاضا شد که در انتخابات شرکت کنند. اما از آن‌جایی که این مشارکت در سطح پایینی بود، عصر امروز متصدیان انتخابات دوباره رسمأ از بلندگوی مساجد با لحنی تندتر از صبح، خواستار مشارکت شدند و تذکر دادند که وقت انتخابات، در حال اتمام است و در صورتی که مردم نجنبند فرصت را از دست خواهند داد.

بخشی از آنانی که رأی می‌دهند

به نظر می‌رسد که در شهرهای کردستان در حوزه‌های انتخابی مناطق فقیرنشین شهرها مشارکت بیشتر باشد. هر چند در این محلات هم مشارکت در مجموع بسیار پایین‌تر از سال‌های گذشته بوده است. مطابق یک سنت دیرینه انتخاباتی، نامزدهای انتخاباتی در مناطق فقیرنشین، به طور پنهانی و آشکار، اقدام به خرید رأی می‌کنند. در این روز غالباً یک «سیاهی لشکر» به پای صندوق‌های رأی آورده می‌شود که رأیشان را می‌فروشند و کل سهم آن‌ها از انتخابات، همان مبلغی است که بابت فروش رأیشان از ستادهای انتخاباتی دریافت می‌کنند.

روی دیگر سکه‌ی «مشارکت»، کارمندان و حقوق‌بگیرانی هستند که در هر حال، از ترس از دست دادن جایگاه یا از روی باور واقعی به نظام، هر دوره در انتخابات شرکت می‌کنند. در کردستان، غالب رأی‌دهندگان همین جمعیت مطیع هستند.

از طرف دیگر، نظام اجتماعی «خویشاوندمحور» کردستان و ریشه داشتن مجموعه‌ای از روابط و مناسبات در پیوندهای خونی و مشتقات آن، موجب می‌شود، انتخابات نه به مثابه عرصه آزادانه و معقولانه انتخاب «نماینده»، بلکه همچون مجرایی برای کمک به خویشاوند کاندیدا شده، ظهور یابد. در چنین بستری، اقوام، بستگان و آشنایان مجموعه‌ای از نامزدهای انتخاباتی، برای کمک به برنده شدن نامزد خویشاوند، بدون در نظر گرفتن مسئله مشروعیت نظام سیاسی و صرفأ به امید پاداش‌های احتمالی بعد از پیروز شدن نامزد مورد نظر، در انتخابات شرکت می‌کنند.

یک حوزه انتخاباتی در شهر سقز

مشارکت کم، با وجود تبلیغات پرسروصدا

در سال‌های گذشته کم نبودند افرادی که ضمن داشتن موضع انتقادی در برابر حکومت، در انتخابات شرکت می‌کردند. این دسته دیگر از رأی دادن گردانده‌اند، چون به تجربه دیده‌اند رأی‌شان تأثیری ندارد. تبلیغات امسال نظر منفی آنان را عوض نکرد.

 مبلغان و وابستگان حاکمیت در قالب خبرنگار، مجری تلویزیونی و مسئولان صندوق‌ها، در چند روز اخیر و به ویژه امروز، تمام تلاششان را برای ایجاد جو تصنعی انتخاباتی در کردستان به کار بستند. برنامه‌های تلویزیونی بسیار شاد و مفرح بود و سلبریتی‌های حکومتی را هم به کار گماشته بودند تا مردم را به مشارکت در انتخابات دعوت کنند.

در این مورد که مشارکت چه حد بوده، مبنا آن چیزی است که مردم خودشان در کردستان و جاهای دیگر دیده و شنیده‌اند، نه آن چه در آمار رسمی حکومت بیان می‌شود.

در همین زمینه

فضای انتخابات در کردستان: در مریوان چه می‌گذرد؟