شمار زنان سرپرست خانوار در ایران رو به افزایش است و سن آن‌ها رو به کاهش. مدیرعامل جمعیت امدادی «امام علی» می‌گوید در برخی از استان‌هایی که کودک‌همسری شایع است افرادی با سن ۱۴ تا ۱۵ سال نیز سرپرستی خانوار را بر دوش می‌کشند.

زنان سرپرست خانوار ـ عکس از آرشیو
زنان سرپرست خانوار ـ عکس از آرشیو

زهرا رحیمی، مدیرعامل جمعیت «امام علی» چهارشنبه ۲۳ بهمن میانگین سنی زنان سرپرست خانوار را که با این نهاد در ارتباط هستند چنین بیان کرد: «میانگین سنی از ۱۸ تا ۶۰ را شامل می‌شود. اما در بعضی از استان‌هایی که کودک‌همسری شایع است افرادی با سن ۱۴ تا ۱۵ سال نیز سرپرستی خانواده را بر دوش می‌کشند.»

جمعیت «امام علی» در سال ۱۳۷۸ به ثبت رسید و حمایت از کودکان و زنان تنهامانده و نیازمند یاری مهمترین هدف کاری این جمعیت عنوان شده است.

این جمعیت بیشترین پوشش را در تهران و شهرهای اطراف آن دارد اما در کرمانشاه، مشهد، قم، بوشهر، ساری، کرمان، سیستان و بلوچستان نیز زنان زیادی با آن همکاری می‌کنند.

زهرا رحیمی درباره مشکلات زنان سرپرست خانوار گفت: «عمده مشکل زنان به دلیل عدم توان در مطالبه حقوقشان یا عدم توجه کافی به حقوق آن‌ها مربوط به معیشت، بیمه و تأمین اجتماعی است. این زنان باید از زیرساخت‌های پشتیبانی برخوردار شده و مشمول دریافت بیمه و حمایت‌های قانونی شوند.»

او همچنین خواهان افزایش مستمری این زنان از سوی نهادهای حمایتی شد و افزود: «مستمری‌های دریافتی زنان سرپرست خانوار نسبت به هزینه جاری بسیار ناچیز است.»

زهرا رحیمی، اعتیاد، کمبود مسکن و خشونت خانگی را از موارد مهم در زندگی زنان سرپرست خانوار دانست و گفت: «بحث خشونت خانگی بیداد می‌کند. بارها دیده‌ایم که یک زن از صبح تا شب کار می‌کند و وقتی به خانه نیز بر می‌گردد باید زیر مشت و لگد‌های شوهر مصرف‌کننده خود، شب را به صبح برساند و تمام درآمد خود را دو دستی تقدیم مرد کند. این زنان نه دسترسی به وکیل دارند و نه راه قانونی جلوی پای آن‌ها وجود دارد. از طرفی قانون نیز از این زنان حمایت نمی‌کند.»

به‌گفته مدیرعامل جمعیت «امام علی»، «سبک زندگی برخی از اقوام این است که مردان پس از ازدواج کار نمی‌کنند. این مردان صرفاً کارشان در خانه نشستن و تولید مثل است. آن‌ها زنان و کودکان خود را مجبور به دستفروشی در خیابان می‌کنند. این زنان حتی در دوران بارداری و بعد از آن با فرزندی بر کول مجبور به کار هستند.»

بر پایه آمار سازمان بهزیستی ایران، از مجموع ۲۱ میلیون خانوار ، در ١٢ درصد خانواده‌ها زنان سرپرست خانوار هستند اما بیش از ٧٠ درصد زنان سرپرست خانوار شغل مناسبی ندارند.

همچنین بر اساس آمار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار زن سرپرست خانوار در ایران زندگی می‌کنند و  ۲۰۰ هزار تن از آنان تحت پوشش بهزیستی قرار دارند.

ناهید تاج‌الدین، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی اعلام کرده بود که آمارهای به‌دست آمده نشان می‌دهد طی ۱۰ سال گذشته شمار خانواده‌های دارای سرپرست زن نسبت به مردان ۵۸ درصد افزایش داشته است.

این افزایش آمار زنان سرپرست خانوار با رشد آمار بیکاری، اعتیاد و… در جامعه مردان ارتباط مستقیم دارد از این رو گروهی از این زنان سرپرست خانوار به جمع زنان کارگر می‌پیوندند و گروه‌های دیگر با هزاران مشکل روزگار نمی‌گذرانند.

زنان سرپرست خانوار در ایران شامل زنان مطلقه‌، بیوه، دارای شوهر معتاد‌، همسران کشته‌شدگان در جنگ ایران و عراق‌، زنان مهاجر بی‌سرپرست‌، زنان دارای شوهران زندانی‌، زنان دارای شوهران بیکار، زنان دارای شوهران بیمار، زنان مجرد، زنان خودسرپرست (زنان سالمند تنها)، همسران مردان از کار‌افتاده و زنان دارای شوهرانی مجهول‌المکان هستند. زنانی که از ازدواج موقت یا متعه، صاحب فرزند شده‌اند و همچنین زنان همجنسگرایی که می‌توانند از زنان سرپرست خانوار باشند را می‌توان به این فهرست افزود.

تعداد زنان سرپرست خانوار در ایران هرسال افزایش یافته و میانگین سن آنان نیز از ۵۰ سال در دو دهه اخیر اکنون به ۱۴ سال رسیده است.

بیشتر بخوانید: