رد صلاحیت‌ها در انتخابات مجلس یازدهم چنان گسترده است که اصلاح‌طلبان را در اتخاذ موضع واحد در مورد شرکت در انتخابات گیج کرده است. این وضعیت حتی صدای اصول‌گرایان را هم در آورده است. احمد توکلی در نقش میانجی از شورای نگهبان خواسته است تا نسبت به اصلاح‌طلبان سخت‌گیر نباشد. در چنین شرایطی ابراهیم اصغرزاده، از مسئولان شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان، خواهان «مشارکت فعال و هوشمندانه» اصلاح‌طلبان شده است.

ثبت‌نام داوطلبان انتخابات مجلس یازدهم و مجلس خبرگان در قم ـ عکس از محمدعلی مریزاد ـ خبرگزاری فارس
ثبت‌نام داوطلبان انتخابات مجلس یازدهم و مجلس خبرگان در قم ـ عکس از محمدعلی مریزاد ـ خبرگزاری فارس

در روزهای گذشته انتقادهای دولت و اصلاح‌طلبان از رد صلاحیت‌های گسترده کاندیداها توسط شورای نگهبان بالا گرفته است. رد صلاحیت‌ها باعث انتقاد حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران و هشدار او نسبت به امکان کاهش مشارکت مردم در انتخابات یازدهمین دوره مجلس شد. شورای عالی اصلاح‌طلبان نیز با انتقاد از رد صلاحیت‌ها نتیجه انتخابات را «قابل ‌پیش‌بینی» خوانده است. اصلاح‌طلبان می‌گویند بیش از ۹۰ درصد کاندیداهای مطرح‌شان رد صلاحیت شده‌اند. صلاحیت‌ ۹۰ نفر از نمایندگان فعلی مجلس نیز پذیرفته نشده است.

اکنون نوبت برخی از چهره‌های اصول‌گرا در حکومت ایران است که نسبت به رد صلاحیت‌ها ابراز نگرانی کنند. احمد توکلی، عضو مجمع تشخیص مصلجت نظام پنج‌شنبه ۱۰ بهمن طی نامه‌ای به اعضای شورای نگهبان در مورد رد صلاحیت شماری از کاندیداهای اصلاح‌طلب واکنش نشان داد و خواهان مدارای شورای نگهبان شد.

توکلی در نامه خود به پنج اصل «اعتقاد به اسلام، التزام عملی به اسلام، التزام عملی به نظام جمهوری اسلامی و ابراز وفاداری به قانون اساسی و اصل ولایت مطلقه فقیه» اشاره کرده و گفته است نباید در این زمینه‌ها زیاد سخت‌گیری کرد.

او گفته است: «اگر کسی به چراغ قرمز گاهی بی‌اعتنایی می‌کند از التزام عملی به نظام ساقط نمی‌شود. بلی اگر بی‌اعتنائی به دستورات حکومت عادت وی باشد فاقد این شرط خواهد بود.»

او همچنین «تبعیت از ولی‌فقیه» را در «عمل» مهم دانسته و نه در «نظر».

احمد توکلی در نامه خود به شورای نگهبان درباره اصلاح‌طلبان نوشته است «تفکر آن‌ها در میان مردم طرفداران زیادی دارد و نمی‌توان و نباید آن‌ها را نادیده گرفت. شرط عقل و حکومت‌داری علوی به حساب آوردن آن‌هاست. از بی‌اعتنائی و سخت‌گیری فقط دلخوری و حتی نفرت زاییده می‌شود. آن وقت اهداف سیاسی حکومت که وحدت ملی از اهم آن‌هاست از دسترس دور می‌شود.»

توکلی حذف نامزدهای اصلاح‌طلبان را در شرایط کنونی «خطرناک» و موجب «انشقاق» دانسته است.

«امکان سیاست‌ورزی با گشایش حداقلی»

اصلاح‌طلبان در حال حاضر وارد دور التماس از شورای نگهبان شده‌اند. «شورای عالی سیاستگذاری جبهه اصلاح‌طلبان» به‌تازگی بیانیه ملتمسانه‌ای منتشر کرد که در آن از شورای نگهبان خواسته بود در رویه خود تجدید نظر کند: «علی‌رغم همه مشکلات و برای دفع هرگونه بهانه، ما درعین حال منتظر اعلام نظر شورای محترم نگهبان می‌مانیم و امیدواریم شورای محترم نگهبان با تجدید نظر اساسی در این وضعیت مخاطره‌آمیز که انتخابات را از هویت واقعی آن خارج خواهد کرد، شرایط یک انتخابات پرشور و واقعی و رقابتی را فراهم کند.»

شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاح‌طلبان در بیست و نهمین جلسه خود که دوم بهمن با حضور دبیران کل احزاب برگزار شد، از رد صلاحیت‌های گسترده شورای نگهبان انتقاد کرده و رفتار این شورا را «نقض بی‌طرفی این نهاد» و «عاملی برای بی‌اعتمادی به نهاد انتخابات و جایگاه مجلس» خواند. شورای عالی اصلاح‌طلبان در آن جلسه اعلام کرد که با رد صلاحیت‌های گسترده امکانی برای ارائه لیست از سوی آن‌ها وجود ندارد.

این در حالی است که ابراهیم اصغرزاده، مسئول کمیته برنامه راهبردی و برنامه‌ریزی شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان روز گذشته، چهارشنبه ۹ بهمن در نشست هم‌اندیشی شورای اصلاح‌طلبان استان تهران، از شرکت در انتخابات دفاع کرد و با بیان این‌که «اصلاح‌طلبان باید بپذیرند امکان سیاست‌ورزی با گشایش حداقلی در ایام انتخابات وجود دارد»، گفت: «[اصلاح‌طلبان] حتی اگر بخواهند لیست ناقص هم بدهند با این لیست می‌توانند شعارها و برنامه‌ها و نقدهای خود را مطرح کنند و به‌عنوان یک راه‌حل میانه با رویکرد نه ائتلاف و نه قهر، مشارکتی فعال و هوشمندانه را رقم بزنند.»

اصغرزاده ناتوانی تصمیم‌گیری اصلاح‌طلبان در شرایط کنونی را ناشی از آن دانست که «تاکنون تکلیف رهبری این جریان مشخص نشده» و «گفتمان اصلاح‌طلبی مرزهای خیلی نزدیکی با اصول‌گرایی پیدا کرده است».

او گفت: «تکلیف جریان با سازمان رأی خود نیز روشن نیست و در نهایت نمی‌داند چگونه می‌خواهند کنش جمعی خود را شکل بدهند؛ بنابراین جریان اصلاح‌طلبی که انتخابات‌محور است و سرنوشت خود را در پای صندوق رأی جست‌وجو می‌کند در همه این موارد با سئوال و تردید جدی مواجه بوده و دچار یک نوع عدم اطمینان و بی‌آیندگی شده است.»

در شرایط کنونی، گمانه‌زنی درباره ترکیب مجلس آینده دیگر بر سر این نیست که چند درصد نمایندگان «اصول‌گرا» خواهند بود و چند درصد «اصلاح‌طلب». اکنون صحبت بر سر گرایش‌های مختلف در میان اصول‌گرایان است.

انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی دوم اسفندماه سال جاری برگزار خواهد شد.

بیشتر بخوانید: