پانته‌آ بهرامی – به مناسبت پانزدهمین سالگرد «گروه خلاق زنان جنوب آسیا»، نمایشگاهی به نام «روایت او» در موزه کویین نیویورک در ماه اوت ۲۰۱۲ گشایش یافت و تا هفت اکتبر نیز ادامه خواهد داشت. هفت ملیت اصلی این نمایشگاه را زنان هنرمند فمنیست از کشورهای هند، بنگلادش، سریلانکا، ایران، نپال، افغانستان و پاکستان تشکیل می‌دهند. برخی از آنان سال‌هاست که مقیم کشورهای غربی هستند و بعضی نیز تازه از راه رسیده‌اند.
در این میان این زنان هنرمند چشم‌اندازهای فمنیستی و روحیه کنشگری‌شان همراه با مقاومت‌شان در برابر حل شدن در جامعه میزبان را به نمایش می‌گذارند.
«گروه خلاق زنان جنوب آسیا» نهادی‌ست که در لندن و در نیویورک دفتر دارد و با زنان هنرمند سراسر جهان به طور مجازی هم در ارتباط است. جیشیر آبیشدانی (Jaishri Abichandani ) طراح هنری نمایشگاه می‌گوید: «ما می‌خواستیم تاریخ این مجموعه پانزده ساله هنری را به نمایش بگذاریم و به این دلیل نمایشگاه امسال دربرگیرنده زنان نویسنده، فیلمساز، نقاش، خواننده و موزیسین است. سمبل‌های مختلف در فرهنگ‌های گوناگون معانی متفاوتی پیدا می‌کنند. اگر در ایران گفته شود حیوانات سمبل زنان است، در فرهنگ ایرانی نوعی توهین تلقی گردد. اما در آسیای جنوبی این مفهوم کاملاً دگرگون می‌شود.»
گاو مظهر زنانگی و بخشش
روبی چیشتی
از جیشیر آبیشدانی طراح نمایشگاه خواستم یکی از آثار مورد پسندش را به شنوندگان زمانه معرفی کند. او روی مجسمه یک گاو که در وسط نمایشگاه به نمایش درآمده، دست گذاشت و گفت: «من هندو هستم. گوشت گاو نمی‌خورم و گاو برای ما مقدس است. ولی روبی چیشتی (Ruby Chishti) سازنده این اثر مسلمان و اهل پاکستان است. آنان گاو می‌خورند.»
او ادامه داد: «به نظر من حیوانات زنان را نمایندگی می‌کنند و بیانگر وضعیت زنان در جامعه‌اند که باید برای حقوق برابر مبارزه کنند. این مجسمه نوعی بیان شاعرانه در پیوند با مبارزه برای حقوق برابر است.»
روبی چیشتی خالق این مجسمه خود پاکستانی و مقیم نیویورک است. مجسمه از مواد بسیار گوناگونی مثل قطعات روزنامه، انگم کاج، گچ، پارچه و تورهای سیمی تشکیل شده است. این مجسمه یک گاو یا شاید هم بوفالوست که به گونه‌ای اسطوره‌وار وسط نمایشگاه بر روی یک پارچه قرمز نشانده شده است. روبی چیشتی درباره ارتباط این مجسمه با موضوع زنان می‌گوید: «این اثر برای من سمبل “بخشش” است؛ مثل زمین که می‌بخشد. به این دلیل من از این سمبل برای کارم استفاده کردم. خیلی به عملکرد زنان به خاطر این بخشش و عرضه نزدیک است. گاو همیشه خود را می‌بخشد. گاو همه چیز خود را می‌بخشد؛ شیر، گوشت و حتی در پایان پوست خود را هم می‌دهد. خیلی به نظرم از این منظر به طور سمبلیک مثل زنان عمل می‌کند.»
زنان ایرانی در نمایشگاه روایت او
آناهیتا وثوقی
سهم زنان ایرانی نیز در نمایشگاه کم نبود. رؤیا فراست با طراحی‌هایش، سمیرا عباسی با نقاشی‌هایش، نگین شریف‌زاده با یک ویدئو هنری و آناهیتا وثوقی با مجسمه‌هایش در نمایشگاه «روایت او» شرکت کرده‌اند. محور آثار آناهیتا وثوقی مجسمه‌های کوچکی‌ست که از گل موقت درست شده و در کانون آن انسان و پیکر انسانی قرار دارد که دفرمه شده است؛ انسانی که در حال دگردیسی‌ست و از خویشتن و بدنش فاصله گرفته است.
او معتقد است که از دوران انقلاب صنعتی هنرمندان توسط تکنولوژی عنصر دگردیسی را وارد آثار خود کرده‌اند. نقطه عزیمت آنان استفاده از وسائل روزمره مثل اسباب‌بازی و آنچه به خوردن آن عادت داریم بوده است. از نظر فرم او با همه نوع گل از جمله گل موقت که نیاز به گداخته شدن برای فرم گرفتن ندارد و خودش پس از خشک شدن شکل می‌گیرد کار می‌کند. تفاوت این گل با گل‌های دیگر مثل رنگ روغن است با آکریلیک.
آناهیتا وثوقی استفاده از تکنولوژی در آثارش را این‌گونه بیان می‌کند: «من مستقیماً تکنولوژی را در کارم برای تولید آثار هنری دخالت نمی‌دهم. بیشتر برایم نقطه عزیمت و مفهوم آن در کارم مستتر است؛ اینکه چگونه تکنولوژی بدنمان را دستکاری و دفرمه می‌کند. حتی موقعی که شما یک وسیله ساده مثل آیپود را با خود حمل می‌کنید و یا یک حافظه سخت‌افزار را به‌عنوان مخزن اطلاعات با خود به این‌سو و آن‌سو می‌برید یا یک جراحی پلاستیکی پیچیده در بدن‌تان انجام می‌دهید، همه این تغییرات بدن ما را توسط تکنولوژی دگرگونه و دفرمه می‌کند.»
نقش دوگانه تکنولوژی
آناهیتا وثوقی مجسمه‌ساز جوان ایرانی دانش‌آموخته کار‌شناسی در سال ۱۹۹۸ در رشته هنرهای تجسمی و کار‌شناسی ارشد در سال ۲۰۱۰ از دانشگاه یل آمریکاست. او در نمایشگاه‌های بسیاری در لندن و نیویورک شرکت کرده و اکنون مشغول تدریس تکنولوژی دیجیتال در دانشگاه یل است.
او درباره نقش بازدارنده تکنولوژی در ارتباط انسان با طبیعت و جهان پیرامونش و همچنین درباره نقش تکنولوژی در تنهایی انسان معاصر می‌گوید: «به نظرم استفاده از تکنولوژی دوگانه است. درعین شیفتگی نسبت به آن، تنش‌زا و آزاردهنده است. من روزانه با تکنولوژی سر و کار دارم و با آن هر روز کار می‌کنم و آن را دوست دارم. هم‌زمان به‌عنوان یک هنرمند مجسمه‌ساز که با حس و دستش کار می‌کند، با تکنولوژی تنش و تضاد دارم. به نظرم تکنولوژی نقطه تنش و تضاد است. من آرامشی در آن نمی‌بینم. این احساس درونی من است، ولی در دنیای بیرون نیز چنین احساسی در جهان وجود دارد. از سویی ما به تکنولوژی برای زندگی روزمره نیاز داریم و این جنبه قدرتمند و مثبت تکنولوژی است، و از سوی دیگر از نیرویی مخرب و آزاردهنده هم برخوردار است.»
مشروح این گزارش را می‌توانید از طریق فایل صوتی بشنوید:
ایمیل گزارشگر:
[email protected]
در همین زمینه:
سایت گروه خلاق زنان جنوب آسیا
نمایشگاه «روایت او» در موزه کویین در نیویورک