قرار بود در لایحه بودجه سال ۱۳۹۹ معافیت مالیاتی فعالیت‌های فرهنگی، مطبوعاتی، هنری و انتشاراتی حذف شود اما با مخالفت محمد باقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه و بنا به درخواست سید عباس صالحی، وزیر ارشاد اسلامی بر اساس لایحه‌ بودجه که دولت به مجلس تسلیم کرد، همچنان معافیت مالیاتی کلیه فعالیت‌های فرهنگی و هنری در حوزه‌های انتشارات، تئاتر، سینما و موسیقی باقی می‌ماند. احمد زمانی رئیس مرکز پژوهش و برنامه‌ریزی سازمان امور مالیاتی در یک برنامه تلویزیونی گفت این موضوع عین بی‌عدالتی است. برخی هنرمندان استقبال و برخی اعتراض کردند.

معافیت مالیاتی هنرمندان: باج انتخاباتی یا سردرگمی دولت؟ (عکس توییتر معترضان به معافیت مالیاتی سلبریتی‌ها)

در این تردیدی نیست که برخی از ناشران کم توش و توان و بسیاری از نویسندگان و هنرمندان مستقل ایرانی درآمد آن‌چنانی ندارند که مشمول مالیات شود. اما بسیاری از سلبریتی‌ها و ناشرانی که از رانت‌ استفاده می‌کنند می‌بایست مالیات بپردازند. شهروندان در شبکه‌های اجتماعی با هشتگ‌هایی مانند #سلبریتی‌_اجاره_ای و #بازیگران_آشوب به معافیت مالیاتی این گروه از هنرمندان اعتراض کرده‌اند و در همان حال برخی شهروندان هم به این واقعیت اشاره کرده‌اند که در محیط خموده هنری برخی از بازیگران تئاتر برای گذران زندگی مسافرکشی می‌کنند. دولت به جای آنکه کف و سقفی برای درآمدهای هنرمندان و نویسندگان و ناشران در نظر بگیرد، سلبیرتی‌ها و رانت‌خواران را از پرداخت مالیات معاف کرد. احمد زمانی، رئیس مرکز پژوهش و برنامه‌ریزی سازمان امور مالیاتی در یک برنامه تلویزیونی درباره معافیت‌های مالیاتی هنرمندان گفت:

«دولت برای کارآمد بودن به مالیات نیازمند بوده و برای تأمین منابع کالاها و سایر خدمات نیز از مالیات استفاده می‌کند. اینکه هنرمندان مالیات نمی‌دهند عین بی‌عدالتی است.»

نظرات هنرمندان هم متفاوت است. منیژه حکمت، فیلمساز سرشناس سینمای اجتماعی ایران می‌گوید معافیت مالیاتی اگر نمایانگر «باج انتخاباتی» دولت به یکی از گروه‌های مرجع نباشد، دست‌کم از سردرگمی دولت در اخذ سیاست‌های مالیاتی نشان دارد. در همان حال لویس چکناوریان، رهبر ارکستر اما از گشاده‌دستی دولت نسبت به سلبریتی‌های پردرآمد استقبال کرده است. موافقت‌ها و مخالفت‌ها در فاصله بین این دو نظر شکل می‌گیرد:

[tabby title=” منیژه حکمت”]

بخشودن ماليات هنرمندان اگر باج انتخاباتى به يكى از گروه‌هاى مرجع جامعه نباشد مسلما نشانه سردرگمى و عدم شناخت از هدف و كاركرد ماليات است و اعلام آن در اين زمان و در اين شرايط وخيم اقتصادى نهايت بد سليقگى است. ظاهراً جناب نوبخت مثل بقيه همفكرانشان در دولت وقت و حوصله فكر كردن به عواقب راه‌حل‌هاى خلق‌الساعه و نبوغ‌آميزشان را ندارند و ساده‌ترين راه را برگزيده‌اند، يعنى يك كاسه كردن درآمدهاى بشدت ناهمگون و حكم واحد بر آنان راندن، در حاليكه ناگفته پيداست كه اين چنين بذل و بخشش در شرايط امروز ما نتيجه‌اى جز افزايش شكاف طبقاتى و فقيرتر شدن اقشار كم درآمد عرصه هنر ندارد و سود هنگفتش مستقيماً به جيب همان صاحبان “دستمزدهاى ميلياردى و سرمايه‌هاى ناسالم” موجود در اين حوزه خواهد رفت. بعيد می‌دانم درك اين موضوع نياز به هوش زيادى داشته باشد مگر آنكه نيت ديگرى پشت ماجرا باشد كه قرار است هنرمندان وجه‌المصالحه آن قرار گيرند. آقاى نوبخت همه ما شرايط سختى را می‌گذرانيم آن را با اين تصميم‌هاى ناپخته دشوارتر نکنید. مثل همه ممالك دنيا مالياتتان را درست بگيريد و با تدبير به كار زنيد البته اگرهنوز تدبيرى باقى مانده باشد.»

[tabby title=” لویس چکناوریان”]

خیلی خوشحالم که قانون معافیت مالیاتی هنرمندان تصویب شده و اجرا می‌شود چون واقعاً همان‌طور که گفتم هنر جز لاینفک زندگی آدم‌هاست و فرهنگ نیز با آن گره خورده است و هر چیزی که به سهل‌تر شدن آن کمک کند خوب است. هنرمندان دنیا با هنر خود حرف می‌زنند و همه زندگی‌شان با هنر گره خورده و شکل گرفته است.

درآمد خیلی از هنرمندان تنها از راه هنر است. آن‌ها عموماً درآمد دیگری ندارند و شاید در موقعیت‌هایی قرار بگیرند که مدت‌های طولانی درگیر یک پروژه یا یک اثری هنری باشند و درآمدی نداشته باشند. کسی که چنین شرایطی را تجربه می‌کند، قطعاً نباید مالیات پرداخت کند و تداوم معافیت مالیاتی هنرمندان جزو بهترین اتفاقاتی است که می‌تواند برای اهالی هنر در ایران رخ بدهد.

به نظر من اگر به هر دلیلی این قانون استمرار نداشته باشد ما هنرمندان از این که قدر هنر و هنرمند را نمی‌دانند، متأسف و ناامید می‌شویم. هنرمند سرباز فرهنگ مملکت خودش است که در راه زندگی و مردمش حتی جانش را می‌دهد. به نظر شما سرباز فرهنگ و سرباز کشور مالیات می‌دهد؟ حتی باید به هنرمندان کمک شود تا این که از آن‌ها چیزی دریافت شود. چیزی که به اسم مالیات یا همان پولی که قرار است از یک هنرمند کسب شود، گناه است.

[tabbyending]

۵ اسفند ۱۳۹۴ گروهی از هنرمندان که آن‌ها را به عنوان سلبریتی می‌شناسند با انتشار بیانیه‌ای اعلام کردند از لیست امید در انتخابات مجلس شورای اسلامی حمایت می‌کنند و خواهان مشارکت گسترده مردم در انتخابات شدند. در سال ۱۳۹۶ هم تعداد زیادی از هنرمندان و حتی شاعران و نویسندگان ایرانی که برخی از آن‌ها از شناخته‌شده‌ترین چهره‌های فرهنگی ایران‌اند از حسن روحانی حمایت کردند. یک سال بعد عده‌ای از این اشخاص بعد از ارائه بودجه دولت به مجلس، و همزمان با افزایش سه برابری تعرفه خروج از کشور از روحانی رویگردان شدند و کمپین «ما پشیمانیم» را به راه انداختند. در آن زمان روحانی در سخنانی گفت که پای قولش می‌ایستد، مردم هم پای قولشان به او به وفاداری بایستند. در واکنش به این سخنان بود که باز گروهی از سلبیرتی‌ها کمپین ما «پشیمان نیستیم» را به راه انداختند.

علیرضا روشن، شاعر و برنده جایزه شعر مقاومت فرانسه با انتشار پیامی در توییتر به زاویه دیگری از معافیت مالیاتی سلبریتی‌ها اشاره کرده است.

بیشتر بخوانید:

سکوت هنرمندان ایرانی درباره «آمران و مباشران» کشتار آبان ۹۸