شامگاه چهارشنبه ۲۹ آبان در بخش خبری  ۲۰:۳۰ سیمای جمهوری اسلامی ایران برای نخستین بار در ماجرای اعتراضات آبان سال جاری اعترافات یکی از بازداشت‌شدگان پخش شد. در این برنامه ادعا شد که رهبری اعتراضات را زنان به عهده داشتند و بیگانگان هم از آنان حمایت مالی می‌کردند.

نمایی از فیلم اعترافات در شبکه خبر با چهره‌ها و تصاویری که مات و مبهم شده‌اند

زنی که در این فیلم به عنوان «فاطمه داوند» معرفی می‌شود با لهجه کردی اعتراف می‌کند که  سال ۷۳ از منزل فرار کرده، به سلیمانیه عراق رفته و سپس به «تشکیلات ضد انقلاب» پیوسته و بعد هم برای هدایت اعتراضات به ایران منتقل شده است.

در این فیلم ادعا می‌شود که فاطمه داوند هنگام فرار از مرزهای غربی کشور دستگیر شده. فیلم اعترافات، بر این سناریو متمرکز است که زنان از نظر عاطفی نقش مهمی در هدایت اعتراضات مردم خشمگین از بی‌عدالتی اجتماعی به عهده داشتند و بیگانگان هم برای هدایت اعتراضات در جهت تخریب اموال عمومی با سرمایه‌گذاری‌هایی از این زنان استفاده کردند.

چند ساعت قبل از پخش نخستین اعترافات در اعتراضات آبان  ۹۸ سردار رمضان شریف، سخنگوی سپاه پاسداران در جمع خبرنگاران از بازداشت «سرشاخه‌ها»ی اعتراضات در استان‌های البرز، شیراز، تهران و خوزستان توسط دستگاه‌های امنیتی و اطلاعاتی جمهوری اسلامی خبر داده بود.

سخنگوی سپاه ادعا کرد که سلطنت‌طلبان هزینه‌های این سرشاخه‌ها را تأمین می‌کردند و سازمان مجاهدین خلق ایران هم در «آموزش، تجهیز، و سازماندهی افراد آشوبگر» نقش موثری ایفا کرده است. رمضان شریف همچنین در ادمه این ادعاها، عربستان سعودی، امارات و اسرائیل و آمریکا را متهم به حمایت از «اغتشاشگران» کرد.

حسین شریعتمداری، نماینده ولی فقیه در موسسه کیهان در یکی از سرمقاله‌های خود معترضان را غیر ایرانی و «بغی» نامیده و به نقل از مقامات قوه قضائیه آن‌ها را به «اعدام با طناب دار» تهدید کرده بود. شریعتمداری در مقاله دیگری به ولی فقیه اطمینان داد که «قلع و قمع» معترضان به آسانی میسر است. شامگاه سه‌شنبه ۲۸ آبان هم خامنه‌ای در سخنانی که در جمع گروهی از فعالان اقتصادی ایراد کرد، معترضان را با دشمنی اشغالگر یکسان دانست و اعلام پیروزی کرد:

«دوستان و هم دشمنان بدانند ما در عرصه‌ جنگ نظامی و سیاسی و امنیتی دشمن را عقب زدیم؛ همین کارهای این چند روز کارهای امنیتی بود، مردمی که نبود.»

اعتراضات جمعه ۲۴ آبان در واکنش به افزایش ۳۰۰ درصدی قیمت بنزین در اهواز آغاز شد و به زودی به بیش از ۱۰۰ شهر ایران سرایت کرد و خاستگاه آن هم از اعتراض به  به قیمت بنزین، به اعتراض به بی‌عدالتی اجتماعی متحول شد.

روزنامه جمهوری اسلامی در سرمقاله چهارشنبه ۲۹ آبان خود از غافلگیری نهادهای امنیتی خبر داده و نوشته بود:

«در هفته‌ها و ماه‌های اخیر بارها شاهد بودیم که مسئولان دستگاه‌های اطلاعاتی و امنیتی از تسلط زیرمجموعه‌های خود بر تحرکات دشمنان سخن گفتند و انصافاً ثابت کردند که در زمینه سخنرانی کردن هیچ کمبودی ندارند، ولی وظیفه آنها سخنرانی نیست.»

علی سعیدی، رئیس عقیدتی سیاسی دفتر فرماندهی کل قوا، در یک سخنرانی خبر داد که خامنه‌ای خود مسئولیت «تمام هزینه‌های» تصمیم به گران کردن بنزین را پذیرفته است. سعیدی از اعتراضات اخیر با عنوان «فتنه ۲۵ آبان» یاد کرده است.

در ماه‌های گذشته اظهارات مازیار ابراهیمی، یکی از متهمان پرونده ترور دانشمندان هسته‌ای پس از خروج از ایران و مهاجرت به آلمان انتقادات بسیاری برانگیخت. ابراهیمی در گفت‌وگو با تلویزیون بی بی سی اعلام کرده بود که اعترافات پخش شده از او در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، همگی با زور و تحت شکنجه بوده و واقعیت نداشته است. وزارت اطلاعات هم به او و سایر متهمان این پرونده غرامت مختصری پرداخته بود. در مجلس شورای اسلامی به ابتکار محمود صادقی، نماینده اصلاح‌طلب طرح «ممنوعیت ضبط و پخش اعترافات اشخاص از صدا و سیما و دیگر رسانه‌ها» به مجلس ارائه شد که به جایی نرسید.

دادگاه عدالت اروپا در سال ۱۳۹۴ محمد سرافراز، رئیس وقت شبکه تلویزیونی پرس تی‌وی و حمیدرضا عمادی، از سردبیران ارشد این رسانه را به دلیل پخش «اعتراف‌های اجباری» فعالان سیاسی و روزنامه‌نگاران بازداشت شده تحت تحریم قرار داد.

بیشتر بخوانید:

از روح زمانه تا شبح‌اش: اعتراض علیه نولیبرالیسم در سرتاسر ایران