نشریه بریتانیایی پترولیوم اکونومیست گفته بود ایران و چین توافق‌نامه استراتژیک ۲۵ ساله‌ای به ارزش ۴۰۰ میلیارد دلار بسته‌اند که در بندهای غیرعلنی آن ایران امتیازها و تخفیف‌های کلانی در زمینه سرمایه‌گذاری نفت و گاز به چین داده است. محمدجواد ظریف این گزارش را تکذیب کرد و گفت این موضوع در حد یک پیشنهاد از سوی ایران بود و توافقی در میان نیست.
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران دوشنبه ۸ مهر حدود یک ماه پس از انتشار گزارش نشریه بریتانیایی پترولیوم اکونومیست درباره توافق استراتژیک ۲۵ ساله با چین گفت: «این مسئله از اساس، نادرست است. صرفاً پیشنهادی از سوی ایران برای روابط ۲۵ ساله مطرح شده است. در اصل، توافقی در کار نیست که بندهایی داشته باشد. یک پیشنهاد برای برنامه‌ای ۲۵ ساله است که تازه باید بنشینیم و شروع به نوشتن توافق کنیم.»
پترولیوم اکونومیست اوایل ماه سپتامبر در یک گزارش تفصیلی به‌نقل از یک منبع نزدیک به شرکت نفت ایران که نام او ذکر نشده بود، نوشته بود که در سفر ماه اوت ظریف به چین و دیدارش با وانگ یی همتای چینی خود، او براساس توافقی که در سال ۲۰۱۶ به نام «مشارکت جامع استراتژیک چین و ایران» امضا شده بود، متنی گسترش‌یافته به وزیر خارجه چین ارائه داده که بندهای غیرعلنی شامل تخفیف و امتیازهای بسیار به چین در زمینه سرمایه‌گذاری نفت و گاز ایران به آن افزوده شده بود.
این نشریه توافق فوق را «حیرت‌انگیز» خوانده و نوشته بود اجرای آن می‌تواند در توازن بخش جهانی نفت و گاز تغییرات اساسی صورت دهد.
ستون اصلی توافق‌نامه جدید این است که چین برای توسعه بخش‌های نفت، گاز و پتروشیمی ایران ۲۸۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خواهد کرد. این مبلغ می‌تواند در طول دوره پنج ساله نخست واریز شود، اما گفته می‌شود که مبالغ بیشتر در دوره‌های پنج ساله بعدی، بسته به توافق دو طرف، در دسترس خواهد بود.
یک سرمایه‌گذاری ۱۲۰ میلیارد دلاری دیگر نیز برای ارتقاء زیرساخت‌های حمل و نقل و زیرساخت‌های تولیدی ایران وجود دارد که می‌تواند همچون توافق قبلی در دوره پنج ساله و یا در صورت موافقت دو طرف در دوره بعدی واریز شود.
در این گزارش آمده بود که این توافق به چین تخفیف‌های بزرگی برای خرید نفت داده است و پکن می‌تواند پول محصول خریداری شده از ایران را حداکثر تا دو سال به این کشور پرداخت کند.
از جمله مزایای دیگر این است که «شرکت‌های چینی اولین حق انتخاب یا رد طرح‌های جدید، ناتمام یا متوقف شده توسعه میدان‌های نفت و گاز ایران را خواهند داشت. شرکت‌های چینی همچنین اولین حق رد یا قبول انجام پروژه‌های پتروشیمی در ایران را در اختیار خواهند گرفت».
از سوی دیگر، دست‌کم پنج هزار پرسنل امنیتی چین در ایران مستقر خواهند شد تا از پروژه‌های چینی «محافظت» کنند. چین همچنین این «حق» را دارد که «هر محصول نفت، گاز و پتروشیمی را تا حداقل تخفیف تضمین‌شده ۱۲ درصد تا شش ماه خریداری کند.
این قرارداد این «حق» را نیز به چین می‌دهد تا پرداخت‌هایش را به «یوآن» واحد پول ملی خود یا ارزهای ضعیف‌تری که از تجارت با آفریقا و کشورهای اتحاد جماهیری شوروی پیشین به‌دست آورده است، بپردازد. بدین ترتیب از دلار برای پرداخت معاملات این کالاها از چین به ایران به هیچ وجه استفاده نمی‌شود.
مقام نزدیک به وزارت نفت ایران به پترولیوم اکونومیست گفته بود که این توافق ۲۵ ساله چند مزیت نیز برای ایران دارد.
نخست آن‌که با این قرارداد ایران می‌تواند در شورای امنیت سازمان ملل چین را در کنار دوست دیرین خود روسیه داشته باشد تا با وتوهای خود مانع از گسترش تحریم‌های آمریکا علیه ایران از طریق شورای امنیت شوند.
دومین مزیت این است که چین با افزایش سرعت پروژه‌ها در فاز ۱۱ میدان گازی پارس جنوبی موافقت کرده است. این کشور همچنین قرار است تولید میدان‌های نفتی آزادگان شمالی و یادآوران را افزایش دهد و تا پایان ۲۰۲۰ به ۵۰۰ هزار بشکه در روز برساند. این میدان‌ها با عراق مشترک هستند.
سومین مزیت برای ایران افزایش صادرات است. چین پذیرفته که واردات نفت از ایران را با وجود تحریم‌های نفتی آمریکا افزایش دهد.
بنا به آمار ماه اوت اداره گمرک چین، این کشور در ماه اوت امسال بیش از ۹۲۵ هزار بشکه نفت از ایران وارد کرد که نسبت به ماه ژوئیه ۴,۷ درصد افزایش داشته است.
منبع ایرانی گفته است که آمار واقعی هنوز بیشتر است و بشکه‌های اضافی نفت در انبارهای شناور در داخل و اطراف چین نگهداری می‌شوند واز گمرک نیز عبور نمی‌کنند. این بشکه‌های نفت در واقع بخشی از ذخیره استراتژیک نفتی چین هستند.
رسانه‌های ایران گزارش پترولیوم اکونومیست را «شایعه» و «خبرسازی» درباره روابط ایران و چین خوانده و انگیزه آن را نگرانی غرب از روابط تجاری و اقتصادی دو کشور دانسته‌اند.
بیشتر بخوانید: