نشریه آلمانی‌زبان اشپیگل بامداد جمعه ۱۵ شهریور/ ۶ سپتامبر اعلام کرد دولت آلمان موفق شد در گفت‌وگو با شریکان اروپایی این کشور میشائیل ارهارد بوک، دیپلمات پیشین آلمان را به عنوان رئیس جدید «اینستکس»، کانال مالی اروپا برای مبادلات بانکی و تجارت نفتی با ایران معرفی کند.
پیش از این برند اربل که او هم از دیپلمات‌های کارکشته آلمانی بود ریاست اینستکس را به عهده داشت. روزنامه دست‌راستی و جنجالی بیلد آلمان اما گفت‌وگویی قدیمی با او را منتشر کرد. در فرازهایی از آن گفت‌وگو اربل گفته بود اسرائیل یک کشور زائد در خاورمیانه است. اربل همچنین گفته بود جمهوری اسلامی یک نظام کاملاً استبدادی نیست. با انتشار این مصاحبه، دولت آلمان ناگزیر شد اربل را از ریاست اینستکس برکنار کند. وزارت خارجه آلمان در آن زمان با انتشار بیانیه‌ای گفته بود به اندزه کافی درباره اربل تحقیق نکرده است.
میشائیل ارهارد بوک نیز از دیپلمات‌های کارکشته آلمان است و او را به عنوان کارشناس مسائل خاورمیانه می‌شناسند. مهم‌ترین وظیفه اینستکس این است که در ارتباط تنگاتنگ با وزارت خزانه‌داری آمریکا تأمین منافع اقتصادی ایران از توافق هسته‌ای را میسر کند.
امانوئل مکرون، وزیر خارجه فرانسه پیشنهاد داده بود که اروپا ۱۵ میلیارد دلار اعتبار به اینستکس اختصاص دهد، دولت ترامپ برخی تحریم‌ها را لغو کند و ایران نیز از اجرای گام سوم کاهش تعهداتش در برجام صرف‌نظر کند. برایان هوک، نماینده ویژه آمریکا در امور ایران اما اعلام کرد دولت ترامپ پیشنهاد فرانسه برای لغو برخی تحریم‌ها را نپذیرفته است. یک دیپلمات اروپایی به خبرگزاری رویترز اطلاع داد که فرانسه نیز تخصیص ۱۵ میلیارد دلار به اینستکس برای مبادلات بانکی و نفتی با ایران را مشروط به پذیرش FAFT کرده است. مجمع تشخیص مصلحت نظام اما تأیید لوایح مبارزه با پولشویی را تا لغو تحریم‌ها به تعویق انداخته. به این ترتیب گره فروبسته اینستکس گشوده نشد و حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی گام سوم کاهش تعهدات ایران در برجام را اعلام کرد.
نامه ظریف به موگرینی و واکنش فرانسه و بریتانیا
به گفته سخنگوی وزارت خارجه ایران، شامگاه پنجشنبه ۱۴ شهریور محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران با ارسال نامه‌ای خطاب به فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرد به دلیل تبعات ناشی از خروج آمریکا از برجام و تحمیل مجدد تحریم‌های آن کشور و ناتوانی سه کشور اروپایی به اجرای تعهدات خود در برجام و در بیانیه‌های کمیسیون مشترک، جمهوری اسلامی ایران تمامی تعهدات خود در برجام در حوزه تحقیق و توسعه هسته‌ای را متوقف می‌کند.
ظریف در این نامه یادآوری کرده است که جمهوری اسلامی ایران آمادگی دارد به گفت‌وگو با طرف‌های باقی‌مانده در برجام در تمامی سطوح ادامه دهد و در صورت عمل طرف‌های مقابل به کلیه تعهدات خود در برجام، مجدداً به اجرای کامل برجام برگشت کند.
عمل به این تعهدات فقط در چارچوب اینستکس میسر است.
اگنس وندر مول، سخنگوی وزات خارجه فرانسه در واکنش به کاهش تعهدات ایران در بیانیه‌ای گفت:
«ایران باید از اقداماتی که با تعهدات آن سازگاری نداشته و خطری برای تلاش‌ها در راستای کاهش تنش محسوب می‌شوند خودداری کند.»
وندر مول افزود فرانسه درباره اظهارات جدید ایران با شرکا و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت‌وگو خواهد کرد.
وزارت خارجه بریتانیا نیز با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد اقدام ایران مبنی بر تعلیق محدودیت‌هایش بر سر توسعه و تحقیقات هسته‌ای بسیار نگران‌کننده است. در ادامه این بیانیه آمده است:
«برداشتن گام سوم کاهش تعهدات برجامی بویژه در زمانی که ما و چهار شریک اروپایی و بین‌المللی ما در صدد کاهش تنش‌ها با ایران هستند، بسیار ناامیدکننده است.»
بیشتر بخوانید: