در حالیکه در ماه آینده میلادی انتخابات ریاست جمهوری افغانستان برگزار میشود و مذاکرات آمریکا و طالبان بهنظر میرسد به توافق نزدیکتر میشود، در افغانستان این نگرانی بهوجود آمده است که با قدرتگیری بیشتر طالبان امنیت برگزاری انتخابات بهخطر بیفتد. برخی میگویند انتخابات در زمان مقرر برگزار نخواهد شد.
آسوشیتدپرس در گزارشی که جمعه ۱۸ مرداد / ۹ اوت منتشر کرده نوشته است که در پی حمله طالبان به دفتر امرالله صالح، معاون تیم انتخاباتی محمداشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان در کابل که منجر به کشته شدن دستکم ۲۰ نفر شد، تنها ۱۸ کاندیدا در انتخابات ریاست جمهوری افغانستان ثبتنام کردند.
این هفته در روز سهشنبه ۱۵ مرداد / ۶ اوت گروه طالبان در اطلاعیهای اعلام کرد که در راه جلوگیری از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری افغانستان تلاش خواهد کرد و کارزارهای انتخاباتی را بخشی از اهداف نظامی خود قرار خواهد داد. یک روز بعد نیروهای طالبان با انفجار یک خودرو در کابل ۱۴ نفر را کشته و ۱۴۵ نفر را زخمی کردند که در میان آنها زنان، کودکان و غیرنظامیان دیده میشدند.
از سوی دیگر پیشرفتهایی در مذاکرات صلح طالبان و زلمی خلیلزاد، نماینده ویژه آمریکا در امور صلح افغانستان حاصل شد. دو طرف گفتند که توافق بر سر خروج ۲۰ هزار نیروی خارجی آمریکا و ناتو و همچنین تضمین طالبان به تبدیل نشدن خاک افغانستان به پایگاه گروههای تندرو، نزدیک است.
سهیل شاهین، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در قطر روز جمعه به آسوشیتدپرس گفت انتظار دارد که «در پایان این دور از گفتوگوها» به توافق دست یابند. او افزود این توافقنامه شامل آتشبس و مذاکرات طالبان با دیگر مقامات افغانستان نیز هست.
با این حال مشخص نیست که آیا طالبان موافقند که با نمایندگان رسمی دولت افغانستان صحبت کنند یا مانند گذشته فقط با شهروندان و سیاستمداران عادی وارد گفتوگو خواهند شد.
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا و شیخ تميم بن حمد آل ثانی، امیر قطر روز پنجشنبه تلفنی درباره «حمایت از ثبات منطقه» گفتوگو کردند. زلمی خلیلزاد و طالبان در روزهای اخیر سفرهایی کردند تا دیگر کشورهای را در جریان پیشرفت روند مذاکرات خود قرار دهند.
خلیلزاد زلمی چهار روز پیش، پس از گفتوگو با طالبان در قطر به هند رفت و از آنجا به نروژ سفر کرد. او در دیدارش با وزیرخارجه نروژ گفته است که این کشور نقش تسهیلکننده در گفتوگوهای صلح را ایفا میکند. قرار است گفتوگوهای بین طرفهای افغان در نروژ برگزار شود.
طالبان تاکنون درباره مذاکره مستقیم با دولت افغانستان سکوت کرده و کابل را بازیچه دست آمریکا می داند. هیچ کس نیز نمیداند که آیا هزاران جنگجوی طالبان در سراسر افغانستان به توافقهای انجام شده احترام خواهند گذاشت یا خیر.
اسکات وردن ، مدیر برنامه افغانستان در مؤسسه صلح آمریکا هفته گذشته در مطلبی در مورد روند صلح نوشت توافق با طالبان میتواند یا به نظام جدیدی منتهی شود که طالبان میخواهند در آن شرکت کنند یا سعی کنند از طریق انتخابات مشروعیت دولت فعلی را زیر سئوال ببرند و از یک موضع قوی با آن وارد مذاکره شوند.
حدس و گمانهای بزرگی وجود دارد که توافق صلح بین ایالات متحده و طالبان انتخابات را که قرار است ۶ مهر / ۲۸ سپتامبر سال جاری برگزار شود به تعویق اندازد، بهویژه از آن رو که خلیلزاد گفته بود رأیگیری میتواند مانع تلاشهای صلح شود. نماینده آمریکا اظهار امیدواری کرده بود که تا روز یکم سپتامبر به توافق با طلبان دست یابد.
تحلیلگران میگویند این تاریخ برای توافق صلح میتواند با اصرار اشرف غنی مبنی بر برگزاری انتخابات در ماه آینده مرتبط باشد.
دفتر ریاست جمهوری در بیانیهای تهدید طالبان را مغایر با ارزشهای مردمسالاری دانست و ضمن دعوت مردم به شرکت در انتخابات، از تمامی نهادهایی که در برگزاری آن نقش دارند خواست تا انتخابات را در تاریخ مقرر برگزار کنند.
به نظر میرسد در کابل، که فقط چند تابلوی تبلیغات انتخاباتی بر دیوارهای آن دیده میشود، برخی از ساکنان با تاخیر در انتخابات کنار آمدهاند. برای بسیاری خاطرات انتخابات ۲۰۱۴ و حملات طالبان همچنان تازه است.
یک دانشجوی رشته حقوق به نام جمیل چنین حدس میزند که انتخابات به تعویق خواهد افتاد و تا زمانی که با طالبان مذاکره صورت میگیرد، یک دولت انتقالی کنترل را به دست خواهد گرفت. سپس طالبان کاندیدای خود را برای انتخابات ریاست جمهوری معرفی خواهند کرد.
محمد شهاب حکیمی، کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری روز جمعه به خبرنگاران گفت احتمالاً «دولت انتقالی» ایجاد خواهد شد که قادر به برگزاری انتخابات شفاف یا تأمین صلح پایدار نخواهد بود.
یک مغازهدار ۶۸ ساله به نام داوود گفت: «همه منتظر توافق صلح هستند.» او مانند بسیاری دیگر آرزو دارد پایان سالهای خونریزی و فساد دولت را ببیند.
نااطمینانی از شور و هیجان انتخابات کاسته است، این عدم اطمینان بهویژه با سوء مدیریتها و فساد چه پس از انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۱۴ و چه پس از انتخابات پارلمانی سال گذشته شکل گرفت.
این انتخابات ریاست جمهوری به دلیل نگرانیهای امنیتی و سازماندهی پیش از این چندین ماه به تعویق افتاده است. اشرف غنی در ماه فوریه کل کمیسیون مستقل انتخابات را به دلیل رایج هرج و مرج در انتخابات پارلمانی ۲۰۱۸، که پس از سه سال تأخیر انجام گرفت، برکنار کرد.
در حالی که این بار کمیسیون انتخاباتی جدید اعلام کرده که برای انتخابات ماه آینده آماده است، هم نامزدها و هم رأیدهندگان در اینباره تردید دارند.
حنیف اتمر، مشاور سابق امنیت ملی و یکی از بزرگترین مخالفان رئیسجمهوری، روز پنجشنبه کارزار انتخاباتی خود را به حالت تعلیق درآورد. او دلیل آن را عدم اطمینان در ارتباط با مذاکرات صلح و عدم شفافیت در مقدمات انتخابات اعلام کرد.
روز پنجشنبه همچنین یک مسئول بنیاد انتخابات شفاف افغانستان گفت در یک نظرسنجی، ۵۷ درصد از پنجهزار شرکتکننده در ۳۴ ولایت کشور گفتهاند که آماده نیستند در انتخابات شرکت کنند و این مشروعیت انتخابات را تهدید میکند. پاسخدهندگان در اینباره به مذاکرات صلح، نگرانی از شفافیت و ناامنی در مواجهه با تهدیدات طالبان اشاره کردهاند.
با این حال یوسف رشید از یک گروه ناظر دیگر به نام مجمع انتخابات آزاد و منصفانه در افغانستان ، همچنان خوشبین است و میگوید برگزاری انتخابات تنها راه حل این مشکلات است.
محمد اشرف غنی نیز روز گذشته (پنجشنبه) بهعنوان نامزد انتخابات ریاستجمهوری در نخستین گردهمایی انتخاباتی خود در ولایت پکتیا گفت برگزاری انتخابات ریاست جمهوری باعث رسیدن به یک صلح پایدار خواهد شد. او بار دیگر بر برگزاری به موقع انتخابات ریاست جمهوری تأکید کرد و گفت: «ما افغانستان میخواهیم نه طالبستان!»
بیشتر بخوانید: