معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرد که به‌جز ۱۰ کشور عضو اتحادیه اروپا که با اینستکس همکاری می‌کنند، کشورهای خارج از این اتحادیه نیز به آن خواهند پیوست.

هلگا اشمید، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا
هلگا اشمید، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا

هلگا اشمید، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا پنج‌شنبه ۲۰ تیر / ۱۱ ژوئیه گفت این اتحادیه پیشرفت‌هایی به‌منظور حفظ ایران در برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به‌دست آورده است.

اشمید گفت افزون بر ۱۰ کشور عضو اتحادیه اروپا که عضو سازوکار مالی تجاری ایران و اروپا (اینستکس) هستند، کشورهای خارج از این اتحادیه اروپا نیز به آن خواهند پیوست.

اتحادیه اروپا برای مقابله با تحریم‌های آمریکا علیه ایران اینستکس را راه‌اندازی کرد اما مشخص شد که این سازوکار مالی دست‌کم در مرحله نخست تنها به واردات غذا و دارو به ایران کمک خواهد کرد. ایران نسبت به روند کُند راه‌اندازی اینستکس معترض است و برای فشار به اروپا تاکنون در دو گام بخشی از تعهدات برجامی خود را کاهش داده است.

یکشنبه ۱۶ تیر / ۷ ژوئیه ایران اعلام کرد که گام دوم کاهش تعهدات برجامی را برداشته و از غنی‌سازی اورانیوم در سطح ۳,۶۷ درصد، میزان تعیین‌شده در برجام، عبور می‌کند. بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران فردای آن روز گفت افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم از صبح دوشنبه از مرز ۴,۵ درصد عبور کرد. دو روز بعد در روز چهارشنبه ۱۰ ژوئیه/ ۱۹ تیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارشی به شورای حکام این خبر را تایید کرد.

آخرین بار نشست کمیسیون مشترک برجام در سطح معاونان وزیران و مدیران کل سیاسی ایران، آلمان، فرانسه، روسیه، چین و بریتانیا ۷ تیر / ۲۸ ژوئن در وین برگزار شد. ایران پس از این نشست بود که بار دیگر ابراز نارضایتی کرد و گام دوم کاهش تعهدات خود را برداشت.

در اینستکس افزون بر فرانسه، آلمان و بریتانیا، سه کشور امضاکننده توافق هسته‌ای با ایران، هفت‌ کشور دیگر اتریش، بلژیک، فنلاند، هلند، اسلوانی، اسپانیا و سوئد عضو هستند. این کشورها با انتشار بیانیه مشترکی، ضمن اذعان به مشکلات اجرای بخش اقتصادی برجام، از تلاش‌ها برای عملی کردن اینستکس در جهت متقاعد کردن ایران برای ادامه اجرای کامل تعهداتش در برجام حمایت کرده‌اند.

بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی پنج‌شنبه ۲۰ تیر در مراسمی درباره امنیت هسته‌ای گفت: «جمهوری اسلامی ایران نه پادمان و نه پروتکل را نقض نکرده است. تعهد برجامی هم داوطلبانه است. رابطه ما با طرف های برجامی مکانیسم خاص خودش را دارد و در این مکانیسم رسیدگی می شود.»

عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران نیز روز پنج‌شنبه درباره اینستکس گفت این سازوکار «تاکنون راه‌اندازی نشده است». او گفت اگر اروپایی‌ها بخواهند اینستکس را هم قطع کنند یا راه نیندازند چندان برای ایران فرقی نمی‌کند: «هدف ما اجرای تعهدات آن‌ها شامل تسهیل فروش نفت و بازگشت پول آن و مراودات بانکی است.»

در روزهای اخیر امانوئل بون، مشاور دیپلماتیک رئیس‌جمهوری فرانسه به منظور کاهش تنش‌ها به ایران رفت اما این سفر نیز نتیجه‌ای در بر نداشت.

بیشتر بخوانید: