زلمای خلیل‌زاد، فرستاده ویژه ایالات متحده برای صلح در افغانستان، دور هفتم از مذاکرات با طالبان را در دوحه آغاز کرد. ایالات متحده در تلاش است که پیش از سپتامبر به یک توافق صلح با طالبان دست یابد. دولت افغانستان نیز امیدوار است که دور هفتم مذاکرات راه را برای مذاکرات مستقیم صلح میان نمایندگان دولت افغانستان و طالبان باز کند. برخی کارشناسان صلح افغانستان هشدار داده‌اند هر توافقی که بدون حضور نمایندگان دولت حاصل شود، نخواهد توانست برای افغانستان صلح به ارمغان بیاورد.
واشنگتن در تلاش است فرایند دستیابی به توافق صلح با طالبان را سرعت ببخشد و به جنگ ۱۸ ساله در این کشور جنگ‌زده پایان دهد. خلیل‌زاد تا کنون شش دور مذاکره با طالبان را در دوحه، پایتخت قطر، به انجام رسانده است.
سهیل شاهین، سخنگوی دفتر سیاسی طالبان در دوحه به خبرگزاری «اسوشیتدپرس» گفته است گفت‌وگوهای صلح بین نماینده ایالات متحده و رهبران طالبان از صبح روز شنبه ۲۹ ژوئن/ هشتم تیر آغاز شده است.
زلمای خلیل‌زاد روز ۲۹ خرداد ماه در توئیتر خود نوشت:
«ما برای دور جدید گفتوگوها با طالبان آماده می‌شویم. مهم است که به یاد آوریم ما به دنبال توافق صلح جامع هستیم نه به دنبال توافق خروج. توافق جامع صلح حاوی چهار بخش است: تضمین‌های ضد تروریسم، خروج نیروهای نظامی، مذاکرات در داخل افغانستان که منجر به حل و فصل مسائل سیاسی می‌شود و یک آتش بس جامع و دائمی. این چارچوبی است که طالبان آن را می‌پذیرند.»
البته این چهارچوبی است که به عقیده کارشناسان صلح افغانستان، با توجه به عدم حضور نمایندگان دولت در مذاکرات صلح با چالش‌های متعددی مواجه است.
طرح توافق طالبان و نماینده ایالات متحده
دور ششم مذاکرات صلح در قطر با «کمی پیشرفت» در تهیه پیش‌نویس توافق میان ایالات متحده و طالبان همراه بود. در این پیش‌نویس خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان، یک آتش‌بس ملی و گفتوگوها میان گروه‌های افغان پیش‌بینی شده است.
در مذاکرات صلح قرار است بر برنامه زمانی برای خروج نیروهای خارجی از افغانستان توافق شود.
در حال حاضر حدود ۲۰ هزار نیروی نظامی خارجی در افغانستان حضور دارند که بیشتر آنها در استخدام ارتش آمریکا هستند. این نیروها به نیروهای نظامی افغانستان مشاوره و آموزش می‌دهند. بخشی از نیروهای آمریکایی نیز انجام عملیات ضد تروریستی را بر عهده دارند.
از طرف دیگر طالبان قرار است تضمین بدهد که شبه‌نظامیان اسلام‌گرا از خاک افغانستان حمله‌ای ترتیب ندهند.
وعده‌ای که با توجه به حضور گروه‌های مختلف اسلام‌گرا در افغانستان از جمله جنبش اسلام‌گرای ازبکستان و حزب اسلام‌گرای ترکستان که هر دو به القاعده نزدیک هستند، چالش‌برانگیز به نظر می‌رسد و مشخص نیست که آیا طالبان قدرت لازم برای کنترل این گروه‌ها را دارد یا خیر.
مقامات و مردم افغانستان نگرانند که خروج نیروهای خارجی این کشور را به آشوب بکشد. این البته نگرانی کشورهای منطقه نظیر چین و هند نیز هست.
درخواست طالبان: تشکیل دولت انتقالی
اشرف غنی، رئیس‌جمهوری افغانستان که دولتش به درخواست طالبان از مذاکرات کنار گذاشته شده امیدوار است هفتمین دور مذاکرات ایالات متحده و طالبان درها را برای مذاکره میان طرف‌های افغان باز کند.
دور هفتم مذاکرات دوحه دو روز بعد از آن رخ می‌دهد که غنی به پاکستان رفت تا با مقامات این کشور بر سر کشاندن طالبان به پای میز مذاکرات صلح با کابل صحبت کند.
پاکستان واسطه‌ای برای محقق شدن گفت‌وگوهای صلح میان واشنگتن و طالبان بوده است، اما طالبان تا امروز مذاکره مستقیم با نمایندگان دولت افغانستان را نپذیرفته و این مقامات را «عروسک‌های خیمه‌شب‌بازی ایالات متحده» نامیده است.
«نیویورک تایمز» از مقامات افغان و غربی نقل قول آورده که می‌گویند اگر طالبان مایل باشد مستقیماً با دولت افغانستان دیدار کند، مذاکره‌کنندگان ایالات متحده ممکن است کارت اصلی خود برای تسهیل مذاکرات را ارائه کنند: دادن یک برنامه موقتی برای خروج نیروهای ایالات متحده از افغانستان.
به گزارش خبرگزاری «رویترز»، آلمان نیز در تلاش است که دیداری میان طالبان و نمایندگان دولت افغانستان را ترتیب دهد.
طالبان علاوه بر رد گفت‌وگو با دولت افغانستان، خواستار تشکیل یک دولت انتقالی در افغانستان است، اما رئیس‌جمهوری افغانستان و رهبران احزاب مخالف سیاسی این درخواست را رد کرده‌اند.
روزنامه نیویورک تایمز ادعا کرده که به یک کپی از قانون اساسی طالبان دست یافته است. این سند با هدف ایجاد آمادگی برای پیوستن احتمالی به فرایند سیاسی تشکیل دولت در افغانستان تنظیم شده است.
نیویورک تایمز نوشته است که سند ۱۴ صفحه‌ای که از سوی برخی افراد نزدیک به طالبان تایید شده، «پیچیدگی» و همین‌طور «تضادهای عمیق» داخل این جنبش را بر سر مسائلی همچون تحصیل زنان، عدالت، و تحمل اقلیت‌ها نشان می‌دهد.
دولت طالبان پس از حمله سال ۲۰۰۱ ایالات متحده به افغانستان سقوط کرد، اما اکنون این گروه مناطق وسیعی از افغانستان را در کنترل خود دارد که تا نیمی از وسعت این کشور را در برمی‌گیرد.
شتاب آمریکا برای دستیابی به توافق
سفر غنی به اسلام‌آباد یک روز بعد از دیدار مایک پمپئو، وزیر امور خارجه ایالات متحده از کابل انجام شد. پمپئو گفته بود که واشنگتن امیدوار است پیش از اول سپتامبر به یک توافق صلح دست پیدا کند.
با این حال بسیاری از کارشناسان امور افغانستان و همچنین مقامات رسمی این کشور از عدم حضور دولت در گفت‌وگوهای صلح نگران و ناراحتند. آنها می‌گویند بدون حضور دولت افغانستان هیچ گونه توافق صلحی ممکن نیست.
یکی از این کارشناسان به شبکه جهانی «بی‌بی‌سی» گفته است توافق بدون دولت افغانستان در واقع واسطه‌ای برای خروج آمریکا از افغانستان و تامین منافع این کشور در رابطه با طالبان می‌شود، اما این به معنای دستیابی به صلح در افغانستان نیست.