چوب سوخت جنگ ۴۰ ساله در افغانستان، مردمان این کشور هستند. مردان و زنان، تا کودکان. داعش اما در پی سربازگیری از کودکان افغان هم برآمده است. چیزی که این هراسافگنان تجربه آن را در جنگهای سوریه و عراق هم دارند. این جنگجویان دست از تربیت کودکان خردسال برنداشتهاند.
در بخشهای شرقی افغانستان که لانههای اصلی داعشیان شمرده میشود، کودکان زیادی اسیر دام داعش شدهاند.
ننگرهار و کنر، دو بخش پر از فعالیتهای داعشیان است؛ در آن بخشهایی که بسیار نزدیک به لانههای امن هراسافگنان در خاک پاکستان هستند و بستر مناسبی برای نفوذ داعش شدهاند.
سربازگیریهای داعشیان در این بخشها نیز پررنگتر از هر جای دیگری در کشور بوده است. سربازگیریها از جوانان، نوجوانان و حتی کودکان خردسال برای پیشبرد جنگها و حملههای انتحاری این هراسافگنان.
در این شش سال که داعش در افغانستان فعالیت میکند، نه تنها نبردها بر ضد این گروه پیکرش را نخمیده است، بل رخنههای زیادی هم در دیگر بخشهای افغانستان بر جنگجویان این گروه کشیده است. در آن جاهایی که به سادگی حکمهای تکفیری میدهند و سربازگیریهایشان را نیز رونق بخشیدهاند ….
پس از ننگرهار، کنر در شرق افغانستان جای فعالیت گسترده داعشیان شده است. سربازگیریهای داعشیان از کودکان هدفمند دنبال شده است. کاری برای بقای بنیادگرایی و ادامه جنگهای این گروه. کودکانی که به این گروه کشانیده شدهاند، دختران و پسران هستند. پیشمرگان داعشیان در میدانهای خشونت و آدمکشیها. کودکانی که به ظاهر عمرشان از پنج تا ۱۲ سال است.
به تازگی نواری از یک بخش کنر به زمانه رسیده است که نشان میدهد داعشیان در حال آموزشهای نظامی به کودکان خردسال هستند. زمان ضبط این نوار ویدئویی مشخص نیست، اما آنچه در این نوار مشخص است این است که چند تن از افراد داعش در ولسوالی چپه دره کنر، در یک خانه ویرانه که پایگاه آموزشی داعشیان نامیده میشود، کودکان را آموزشهای نظامی میدهند.
به این کودکان خردسال دختر و پسر، آموزشهای بنیادگرایی و به کارگیری سلاحهای کلاشنیکوف و دیگر جنگافزارها داده میشود. شستوشوی مغزی کودکان برای ایستادگی در برابر نظام با نمایش فیلمهای خشونتگری داعش در سوریه و عراق و آغازگری آنچه که جهاد در افغانستان میدانند، هدف به کارگیری از این کودکان است.
در این نوار ویدئویی، یکی از جنگجویان داعش میگوید:
«ما به کودکان آموزشهای نظامی و اسلامی میدهیم. قوانین اسلامی و شریعت لازم میدانسته است که ما به کودکان مسایل مهم را آموزش بدهیم. آموزشهای نظامی به آنان قابلیتهای جسمی و روحی میبخشد. ما از این طریق میخواهیم که جهادمان از یک نسل به نسل دیگر انتقال یابد و این راه ادامه داشته باشد. آموزش سلاح به کودکان چیزی ناآشنا نیست.»
این کودکان در یک اتاق کوچک خرابه، آراسته اما با پرچم سیاه داعش و شعارهای نفرتپراکنانه جنگی، آموزش میبینند. به اینان نوارهای تصویری چگونگی یادگیری آموزشهای نظامی و رزمی کودکان جنگجوی سوری و عراقی نیز نمایش داده میشود تا روحیه ستیزهجویانه بگیرند. به این کودکان آموزش داده میشود که فجیعانه باید عمل بکنند. به همان شکل که داعشیان در ننگرهار در نخستین ماههای آغاز فعالیتهایشان، گروهی از مردان را با نشاندن بر سر بمبهای جاگذاری شده، منفجر ساختند.
پیش از این هم داعشیان مردمان ننگرهار را به سربازی این گروه واداشتهاند.
کودکانی که اکنون در اردوگاه نظامی داعش در کنر آموزش میبینند، معمولا از یک روستا یا از روستاهای نزدیک هستند. گاهی هم بستگانشان نظارهگر این آموزشهای خشونتگرایانه هستند.
احمد گُل (نام مستعار)، یکی ازبزرگان قوم در کنر است. گل به زمانه میگوید که مردم منطقه ستمهای زیادی را از دست داعشیان کشیدهاند:
«ظلم و ستم زیادی بر ما جریان دارد. داعش نوجوانان و کودکان را با خودشان میبرند و تروریست تربیت میکنند. اگر کسی ممانعت بکند که کودکانشان را نبرند، همهشان را میکشند. مردم ناگزیر استند. حکومت هم توان ندارد که داعش را سرکوب کند.»
همزمان با این، نظامیان آمریکایی گفتهاند که داعش به شدت در حال سربازگیری در بخشهای شرقی و بخشهای شمالی افغانستان است. این نظامیان هشدار دادهاند که داعشیان در حال برنامهریزی حمله بر آمریکا و دیگر کشورهای غربی نیز هستند. چیزی که نگرانیهای زیادی را به همراه داشته است.
آنچه نگرانیهای نهادهای دفاع از حقوق بشر و حقوق کودکان را برانگیخته است اما سربازگیریهای کودکان از سوی گروههای هراسافگن به ویژه داعشیان در افغانستان است.
کمیسیون حقوق بشر افغانستان نیز نگران و مخالف سربازگیریهای کودکان از سوی گروههای هراسافگن است.
موسی محمودی، رییس اجرایی این کمیسیون، به زمانه میگوید که این کارگروههای هراسافگن، ناقض جدی حقوق کودکان هستند و دست به جرایم جنگی میزنند.
محمودی میگوید:
«هراسافگنان به صورت سیستماتیک ازکودکان در جنگها، در حملههای انتحاری و در بسیاری از موارد دیگر استفاده میکنند که موجب نگرانی جدی ماست و این نقض جدی حقوق کودک و قوانین بینالمللی است. این کار جرایم جنگی و جرایم بشری نیز به شمارمی رود.»
پیش از این، آمریکاییان نیز یافتههای استخباراتی خود را همگانی ساختند که نشان میداد فعالیتهای گروه داعش در افغانستان به گونه فزایندهای خطرآفرین خواهند شد.
بر بنیاد این یافتهها، گسترش نفوذ گروه داعش در ولایت کنر نگران کننده است.
اسکات میلر، فرمانده کل نیروهای آمریکایی و ناتو در افغانستان هم گفته است که داعش یک سازمان خطرناک برای افغانستان، منطقه و جهان است.
بر بنیاد اطلاعات استخباراتی آمریکا، شاخه خراسان داعش در ولایتهای کابل، ننگرهار، کنر و در بخشهای شمال افغانستان فعال هستند اما گسترش نفوذ داعش در کنر و نیز بیرون کشیدن بخشهایی از کشور از اداره حکومت و طالبان از سوی پیکارجویان داعشی، نگران کننده خوانده شده است.
حکومت وحدت ملی نیز از سربازگیریهای کودکان از سوی داعشیان خشمگین است.
شاه حسین مرتضوی، معاون سخنگوی ریاست جمهوری افغانستان به زمانه میگوید که اقدامات جدی برای سرکوب داعشیان صورت خواهد گرفت. مرتضوی سربازگیری از کودکان را نیز مخالف قوانین بشری میداند.
شاه حسین مرتضوی، معاون سخنگوی ریاست جمهوری افغانستان، میگوید:
«داعش یک گروه تروریستی جنایتکار است. آنان در هر جایی که دستشان رسیده دست به جنایت زدهاند. ما علیه این گروه تروریستی اقدامات جدی و عملی داشتهایم. حال هم اراده جدی وجود دارد که این گروه جایگاهی در افغانستان نداشته باشد. سربازگیری از کودکان خلاف قوانین است.»
ننگرهار از لانههای اصلی شاخه خراسان داعش در افغانستان است. هم اکنون به گفته نظامیان آمریکایی نزدیک به پنج هزار جنگجوی داعش در افغانستان فعالیت میکنند.
پیش از این اما، آمارهایی که پخش شده بودند شمار پیکارجویان داعش را در این کشور بیشتر از این رقم نشان میداد. حال جنگجویان هراسافگن داعش، در بخشهای توره بوره در ننگرهار نیز پایگاه گرفتهاند. جایی که از آخرین پناهگاههای اسامه بن لادن، رهبر القاعده، پس از سقوط رژیم طالبان در افغانستان بود.
اردوگاه آموزشی داعش در ولسوالی چپه دره کنر کوچک اما با هدف بزرگ طولانی ساختن جنگها در افغانستان فعالیت میکند. در کشوری که جنگش امسال ۴۰ ساله شد و نشانی هم از پایان این جنگ به نظر نمیرسد. شاید داعش با این کار بافتهای ناگسستنی اجتماعی افغانستان را آسیبپذیر و از هم جدا میسازد؛ چیزی که در هیچ جنگی و در هیچ دورهای تا هنوز نشده است.
حال داعشیان روز به روز، روستا به روستا، کودک به کودک، زهر نفرتشان را تزریق میکنند.
- در همین زمینه