رادیو زمانه، علیرضا صاحبدیوانی – در مجموعه برنامههای آشپزخانه «بسحاق» دستور پخت یک غذا یا یک رسم غذایی ایران با ارجاع به اشعار و ادبیات ایران باستان و ادبیات مدرن ایران (از شاهنامه تا ایرج میرزا)، معرفی میشود.
نویسنده و اجراکننده برنامه، علیرضا صاحبدیوانی با اشاره طنزآمیز به آداب و رسوم و فرهنگ غذایی ایران دستور پخت یک غذا و یا یک رسم غذایی را تغییر میدهد و به شکل دیگری آن را عرضه میکند، طوری که هم اشتهای ما تحریک شود و هم مطابق سنت پردهخوانان و نقالان یکی از داستانهای ادبیات پهلوانی ایران را بشنویم.
در این برنامه علاوه بر معرفی غذا به چگونگی مصرف غذا و مراحل لذت بردن از آن در دورانهای تاریخی و اجتماعی ایران هم اشاره میشود.
هفته گذشته اگر یادتان باشد علیرضا صاحبدیوانی قبل از آنکه پیشبندش را ببندد، به فکر فرو رفت و تأمل کرد در معنای این جمله که آیا واقعاً آشپزی هنر است؟ اگر آشپزی هنر است، پس آشپز هم قاعدتاً باید یک هنرمند باشد. آنوقت ممکن است مثل ونگوک گوشش را ببرد که آن را به دوست دخترش هدیه بدهد، غافل از آنکه به قول آشپزباشی زمانه: «نشمهها گوش نمیخوان، نشمهها پول میخوان.»
این هفته اما آشپزباشی زمانه پیشبندش را میبندد که طبخ خورش فسنجون، آنهم برای ۴۰۰ نفر را به ما نشان بدهد. فهرست بلندبالایی صادر میکند از وسایل و مواد غذایی که برای پختن فسنجون ۴۰۰ نفره به آن نیاز داریم. تا این وسایل آماده شود، با همان پیشبند معروفش دوباره به فکر فرومیرود و همانطور که مارسل پروست یک رمان عظیم نوشته در جستوجوی زمان از دسترفته، یاد او هم میرود به ۴۰ سال پیش که در زندان کمیته بازداشت بوده و بعدش هم از آنجا به زندان قصر منتقل شده.
درست حدس زدهاید: آشپزباشی زمانه فقط طعم فسنجون را نچشیده. طعم زندان را هم چشیده و حالا هم در حالیکه سن و سالی ازش گذشته، به جای آنکه از ایام بازنشستگیاش لذت ببرد، باید در تبعید برای رادیو زمانه برنامه “آشپزخانه بسحاق” بسازد.
حالا فکرش را کنید کی در همسایگی سلول او در زندان کمیته، در یک سلول دیگر بازداشت بوده؟ دکتر علی شریعتی که به آشپزباشی ما پنج نخ سیگار آسیا هدیه میدهد و سلولش هم برخلاف سلول دیگران پرنور بوده و گاهی هم حتی نیمرو برایش میآوردند.
خاطرات زندان آشپزباشی زمانه و دستور تهیه یک فسنجون خوشمزه با طعم زندان قصر، آن هم برای ۴۰۰ زندانی سیاسی را از طریق فایل صوتی بشنوید.
در همین زمینه:
::آشپزخانه بسحاق در رادیو زمانه::
::معنای بسحاق و مرجع برنامه::
طرح برنامه: “یادگار پهلوانان”، بهمن فرسی، فصلنامه ادبی “سنگ”