با افزایش تنش در روابط واشنگتن و کابل، وزارت خارجه آمریکا اعلام کرد که از این پس با حمدالله محب، مشاور شورای امنیت ملی افغانستان همکاری و گفت‌وگو نخواهد کرد. محب با انتقاد از مذاکرات صلح آمریکا با طالبان، زلمی خلیل‌زاد، نماینده ویژه آمریکا را متهم کرده بود که در پی کسب قدرت است و در مذاکرات راه تضعیف حکومت افغانستان و مشروعیت دادن به طالبان را در پیش گرفته است.
به‌دنبال ابراز نگرانی حمدالله محب، مشاور شورای امنیت ملی افغانستان نسبت به ادامه گفت‌وگوهای صلح بدون حضور مقامات دولتی افغانستان و حمله او به زلمی خلیل‌زاد، فرستاده ویژه آمریکا در امور افغانستان، دولت ترامپ دیگر او را به عنوان مشاور شورای امنیت ملی افغانستان به رسمیت نمی‌شناسد.
به گزارش خبرگزاری رویترز دیوید هیل، معاون سیاسی وزارت خارجه آمریکا در تماسی تلفنی این تصمیم را به اشرف غنی رئیس جمهوری افغانستان اعلام کرده است. به گفته یکی از مقامات ارشد سابق که مایل به فاش شدن نامش نیست، هیل گفته که حمدلله محب دیگر در کابل یا واشنگتن پذیرفته نخواهد شد و مقامات نظامی و غیرنظامی آمریکا با او کار نخواهند کرد. به گفته رویترز این تصمیم به‌طور قطع باعث تنش میان متحدان آمریکا برسر عدم حضور دولت افغانستان در گفت‌وگوهای صلح خواهد شد.
آخرین دور این گفت‌وگوها در قطر هفته پیش و پس از ۱۶ روز بدون نتیجه پایان یافت. خلیل‌زاد درباره پنجمین دور مذاکرات با طالبان گفته بود که «گام‌های بلند عملی» برای خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان و تعهد طالبان به متوقف کردن فعالیت گروه‌های تروریستی در خاک افغانستان برداشته شده است. با این وجود هیچ نشانه روشنی از توافق برای آتش‌بس یا دخیل کردن مقامات دولتی و جامعه افغانستان در گفت‌وگوها دیده نمی‌شود. هیچ تاریخی نیز برای گفت‌وگوهای بعدی مشخص نشده است.
از سوی دیگر افغانستان در آستانه انتخابات ریاست جمهوری قرار دارد و سرنوشت این انتخابات و تأثیر آن بر گفت‌وگوهای صلح نامشخص است. اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان که امید داشت به عنوان یک قهرمان در پایان دادن به ۱۷ سال جنگ آمریکا با طالبان وارد مبازرات انتخاباتی شود از ابتدا با اصرار طالبان از گفت‌وگوهای صلح کنار گذاشته شد. با این وجود برخی از رقبای او توانسته‌اند با مقامات بلندپایه شورشیان طالبان گفت‌وگو کنند و در همان حال مقامات آمریکایی نیز مذاکرات را پشت درهای بسته و خارج از مرزهای افغانستان پیش بردند.
ناامیدی و سرخوردگی غنی او را برآن داشت تا از طریق حمدالله محب به سیاست‌های مقامات واشنگتن اعتراض کند. محب گفته بود که توافق میان آمریکا و طالبان «بی‌حرمتی» به نیروهای کشته‌شده آمریکایی خواهد بود و زلمی خلیل‌زاد، فرستاده ویژه آمریکا را «نایب» (استعمار) خوانده بود که قصد دارد رئیس یک دولت موقت در افغانستان شود. کمی پس از این سخنان و پیش از تصمیم برای قطع همکاری با حمدالله محب، وزارت خارجه آمریکا، او را به این وزارتخانه احضار کرد و به او متذکر شد که «حمله به خلیل‌زاد، به معنای حمله به دولت [آمریکا] است و تنها به ایجاد مانع بر سر روابط دو کشور و روند صلح کمک می‌کند».
مایکل کاگلمن کارشناس امور افغانستان به روزنامه واشنگتن‌پست گفته است:
«سخنان همراه با عصبانیت محب بازتاب روشن ناراحتی کابل از منع شدن از روند صلح است. کنار گذاشتن کابل از این گفت‌وگوها ممکن است برای سیاست‌های آمریکا اقدام مناسبی باشد اما هرچه این گفت‌وگوها جلوتر می‌رود خطر ایجاد یک بحران بزرگ در روابط میان آمریکا و افغانستان بیشتر می‌شود».
برخی دیگر از کارشناسان «بلندپروازی»های غنی را موجب کنار گذاشتن دولت از گفت‌وگوهای صلح با طالبان می‌دانند و به این روند به عنوان «واقعیت جدید» افغانستان نگاه می‌کنند.
یکی از دستیاران محب گفته که اظهارات او برخاسته از یک نگرانی جمعی در افغانستان است. این نگرانی ناشی از این است که گفت‌وگوها با طالبان در پشت درهای بسته انجام می‌شود و دولت به صورت کامل در جریان جزئیات قرار نمی‌گیرد. مقامات آمریکایی نیز پاسخگوی سؤالات مقامات افغانستان نیستند. او همچنین می‌گوید بسیاری از گروه‌ها در افغانستان با اظهارات محب موافق‌اند و معتقدند که یک صلح پایدار و درازمدت بدون حضور دولت افغانستان اتفاق نمی‌افتد.
دولت آمریکا در این گفت‌وگوها اولویت خود را بر کاهش درگیری با طالبان و خروج سربازان خود از افغانستان قرار داد. اما طالبان به دنبال تصاحب سهم بالایی از قدرت سیاسی است و استقرار یک «نظام اسلامی حقیقی» را می‌خواهد که شریعت را بر افغانستان حاکم کند. به‌علاوه طالبان که به گفته تحلیل‌گران حالا «روحیه بالایی دارد و احساس فاتح بودن می‌کند» حکومت اشرف غنی را مشروع نمی‌‌داند و اصرار دارد که با هیچ مقام یا گروه افغانستانی پیش از خروج کامل آمریکا از این کشور گفت‌وگو نخواهد کرد.
پس از گفت‌وگوهای اخیر در دوحه، عبدالغنی برادر، یکی از رهبران طالبان اعلام کرد: «این گروه در انتظار «برقراری یک نظام اسلامی»ست اما با همه افغانستانی‌ها مانند «برادر» رفتار خواهد کرد و «رهبری امارات اسلامی با صبوری و رحم» اعمال می‌شود.
شورشیان طالبان قانون اساسی افغانستان را نمی‌پذیرند و می‌گویند باید یک دولت موقت تشکیل شود و بر گفت‌وگو میان همه گروه‌های افغانستان و تشکیل یک نظام حکومتی جدید نظارت کند. بسیاری از مردم افغانستان بیم آن دارند که با خروج آمریکا و توافق با طالبان، شورشیان این گروه دستاوردهای سیاسی و اجتماعی ۱۷ سال گذشته را نابود کنند.
بیشتر بخوانید: