وزارت خارجه آمریکا در گزارش سالانه حقوق بشری خود درباره کشورهای مختلف جهان، از ادامه نقض حقوق بشر در ایران در سال ۲۰۱۸ انتقاد کرد.
بخش ایران این گزارش که در ۵۶ صفحه منتشر شده است، هفت سرفصل دارد که در ذیل آنها به موارد نقض حقوق بشر در ایران از نگاه وزارت امور خارجه آمریکا پرداخته شده است.
این هفت سرفصل عبارتند از:
- احترام به تمامیت و حقوق انسانی افراد از جمله حق آزادی فردی
- احترام به آزادی‌های مدنی
- آزادی مشارکت در روندهای سیاسی
- فساد و فقدان شفافیت در دولت و حکومت
- نگاه حکومت به مساله تحقیقات بین‌المللی، مستقل و غیردولتی درباره ادعاهای مطرح شده در مورد نقض حقوق بشر
- نژادپرستی، سوء‌استفاده‌های اجتماعی و قاچاق انسان
- حقوق کارگران
در این گزارش به اعتراض‌های سراسری دی ماه سال ۹۶ اشاره و از مقام‌های جمهوری اسلامی به دلیل استفاده از خشن‌ترین روش‌ها برای سرکوب این اعتراض‌ها انتقاد شده است.
در جریان سرکوب این اعتراض‌ها دست‌کم ۳۰ نفر کشته و بیش از پنج هزار نفر دستگیر شدند. همچنین مواردی از مرگ مشکوک افراد در جریان بازداشت‌ها نیز گزارش شد.
از دیگر نکات مطرح شده در این گزارش می‌توان به اعدام‌ها، قتل با انگیزه سیاسی، ناپدید شدن‌ها، شکنجه و دیگر اقدامات تنبیهی بی‌رحمانه و غیرانسانی، دخالت حکومت در زندگی خصوصی افراد و … اشاره کرد.
در این گزارش با استناد به گزارش سازمان عفو بین‌الملل به قطع دست یک زندانی از مچ در زندان مشهد در ماه ژانویه سال ۲۰۱۸ اشاره شده است.
این گزارش همچنین بر وقوع موارد متعدد و گسترده «شکنجه و بدرفتاری در زندان‌ها» تاکید و به شیوه‌هایی همچون «تهدید به اعدام یا تجاوز»، «آزمایش اجباری بکارت»، «تعرض جنسی» یا «کتک زدن شدید و طولانی مدت» اشاره کرده است.
مایک پمپئو، وزیر امور خارجه ایالات متحده اما روز چهارشنبه ۱۳ مارس/ ۲۲ اسفند در بخشی از سخنان خود پیش از انتشار رسمی گزارش، از جمهوری اسلامی به دلیل نقض حقوق مردم ایران انتقاد کرد. او از کشورهای دیگر از جمله سودان جنوبی، نیکاراگوئه و چین نیز به دلیل نقض حقوق بشر نام برد.
پس از انتشار گزارش سالانه وزارت امور خارجه آمریکا درباره وضعیت حقوق بشر در کشورهای مختلف جهان در سال ۲۰۱۸ اما واشنگتن پست با انتشار مقاله‌ای انتقادی به این گزارش پرداخت و مساله جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار سعودی کشته شده در کنسول‌گری عربستان سعودی در استانبول را برجسته کرد:
«وزارت امور خارجه [آمریکا] روز چهارشنبه در گزارش خود قتل جمال خاشقجی به دست نیروهای دولتی را به عنوان نقض حقوق بشر از سوی حکومت عربستان شناسایی اما از اشاره به نام محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی که به گفته سی‌آی‌ای به احتمال قوی فرمان این قتل را او صادر کرده است، اجتناب کرد.»
به گزارش واشنگتن پست، وزارت امور خارجه ایالات متحده در گزارش سالانه خود به نقض حقوق بشر در بیش از ۲۰۰ کشور و منطقه پرداخته و به این نکته توجه داده است که گرچه تحقیقات درباره قتل جمال خاشقجی ادامه دارد، اما عربستان سعودی، دیگرِ ناقضان حقوق بشر در این کشور را تنبیه نمی‌کند و به آنها معافیت از مجازات می‌دهد.
عمده انتقادهای واشنگتن پست اما متوجه صحبت‌های مایک پمپئو در مراسم رونمایی از این گزارش است:
«برخی افراد و گروه‌های فعال در زمینه حقوق بشر از سخنان پمپئو شگفت‌زده شده‌اند.»
فیلیپ نسیف، از مدیران بخش خاورمیانه سازمان عفو بین‌الملل آمریکا گفته است:
«پیام این گزارش به رهبران جهان از جمله شاهزاده سعودی محمد بن سلمان و رئیس جمهوری مصر [عبدالفتاح السیسی] این است که ایالات متحده به حقوق بشر توجه نمی‌کند و حتی بدترین نقض حقوق بشر را نیز می‌بخشد یا فراموش می‌کند.»
تام مالینوفسکی، دستیار سابق وزیر امور خارجه پیشین ایالات متحده در امور دموکراسی، حقوق بشر و کار که در حال حاضر نماینده دموکرات کنگره از ایالت نیوجرسی است اما گفته این طور نیست که دولت یک کشور تنها به دلیل نقض حقوق بشر، با کشوری دیگر صحبت نکند منتها سوال این است که: «ما چگونه با موضوع درگیر می‌شویم نه اینکه آیا درگیر آن می‌شویم؟»
مالینوفسکی گفته است:
«مشکل من با دولت آن‌چیزی نیست که پمپئو [در معرفی گزارش وضعیت حقوق بشر جهان] گفته است بلکه پیامی است که رئیس جمهوری به تکرار و در نشست‌های عمومی و خصوصی به دیکتاتورهای سراسر دنیا داده و گفته است لازم نیست از ناحیه آمریکا احساس نگرانی کنند.»
مایکل کوزاک، دستیار فعلی وزیر امور خارجه ایالات متحده در امور دموکراسی، حقوق بشر و کار اما گفته است رابطه و پیوند به معنای تایید عملکرد نیست: اشاره‌ای به رابطه ایالات متحده آمریکا با عربستان سعودی.
مایکل کوزاک: «ما می‌گوییم با آنها [عربستان سعودی] علی‌رغم رفتار و عملکردشان در رابطه و پیوندیم و تلاش می‌کنیم تا از این تعامل و رابطه برای اثرگذاری و پیشرفت استفاده کنیم.»
بخش مربوط به عربستان گزارش وضعیت حقوق بشر جهان در سال ۲۰۱۸ وزارت امور خارجه آمریکا اما به نمونه‌هایی از سرکوب از سوی دولت سعودی اشاره کرده است. از جمله شکنجه فعالان حقوق زنان و بازجویی از یک زن خبر‌نگار که هنگام گزارش زنده باد چادر او را کنار زده است.
به نوشته واشنگتن پست اما دولت تلاش کرده است توضیح دهد که چرا با دولت سعودی با نظر مثبت رفتار می‌کند.
- در همین زمینه