حمید مافی – سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی ایران گفته است که “تولید روزانه نفت پیش‌بینی شده در لایحه بودجه سال ۹۱ غیرواقعی است اما کمیسیون تلفیق مجلس آن را پذیرفته است و چنانچه مشکلی بروز کند با تصویب یک متمم آن را حل می‌کنیم.”

به گفته عماد حسینی، در لایحه بودجه دولت تولید روزانه چهار میلیون و ۴۰هزار بشکه نفت پیش‌بینی شده است. همچنین دولت میزان صادرات نفتی ایران در سال جاری را دو میلیون و ۷۴۰هزار بشکه در روز پیش‌بینی کرده که بیشتر از تولید و صادرات واقعی نفت ایران است.
 
این در حالی‌ست که گزارش‌ موسسه‌های بین‌المللی نشان‌دهنده کاهش تولید نفت بیش از ۵۰۰هزار بشکه در روز است. با این حال مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، گفته است که این آمار‌ها را قبول ندارد.
 
انکار کاهش تولید نفت
 
احمد قلعه بانی، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، در روز پایانی نمایشگاه نفت به خبرنگاران گفته است:” آمار بانک مرکزی در باره کاهش ۵۰۰هزار بشکه‌ای تولید نفت در سال گذشته درست نیست. به گفته او در یک سال گذشته تولید نفت ایران ۲۸ هزار بشکه افت داشته است که در سال جاری جبران خواهد شد”.
 
قلعه بانی: آمارهای اوپک را قبول نداریم. در سال ۹۱ سی میلیارد دلار اعتبار جذب صنعت نفت خواهد شد و وزارت نفت، دو برنامه خوش‌بینانه و بدبینانه برای تولید نفت در نظر گرفته است.
 
او درباره آمار سازمان اوپک هم که اعلام کرده است: “تولید نفت ایران به ۵.۳میلیون بشکه در روز کاهش یافته، گفته است: این آمار‌ها را هم قبول نداریم. قلعه بانی افزوده است: در سال ۹۱ سی میلیارد دلار اعتبار جذب صنعت نفت خواهد شد و وزارت نفت، دو برنامه خوش‌بینانه و بدبینانه برای تولید نفت در نظر گرفته است که با توجه به شرایط کشور، اجرایی خواهند شد.”
 
قلعه بانی در شرایطی آمار منابع رسمی داخلی و بین‌المللی را تکذیب کرده که گزارش موسسات بین‌المللی نشان‌دهنده کاهش تولید و صادرات نفت ایران در سال گذشته است. بر اساس اعلام مرکز لویدز ریاست صادرات نفت ایران در ماه میلادی گذشته، ۲۳میلیون بشکه کاهش یافته است.
 
بر اساس این گزارش، ایران در ماه مارس، روزانه ۶.۱میلیون بشکه نفت صادر کرده است که نشان‌دهنده کاهش ۸۰۰هزار بشکه‌ای در روز است. البته رویترز در گزارشی علت این کاهش را خارج شدن کشتی‌های ایرانی از سامانه رادار صنایع کشتیرانی جهان اعلام کرده است.
 
بر اساس گزارش رویترز، کشتی‌های ایرانی، رادارهای خود را خاموش کرده‌اند و نفت ایران هم‌اکنون به مناطق نامعلوم صادر می‌شود: ” بررسی‌های صورت گرفته از سوی رویترز در سیستم ردیابی کشتی‌های ناوگان دریایی ایران نشان می‌دهد که تنها هفت فروند نفت‌کش از مجموع ۲۵ فروند نفت‌کش عظیم‌الجثه ایران با سیستم راداری روشن حرکت می‌کنند و به رایانه‌ها اجاره می‌دهند تا عبور و مرور آن‌ها را ثبت کنند.
 
طبق این گزارش تنها ۲ فروند از مجموع ۹ فروند نفت‌کش سوئزماکس ایران سیستم‌های ردیابی خود را فعال نگاه داشته‌اند”.
 
بازی خطرناک ایران در آب‌ها
 
مهرداد عمادی کار‌شناس اقتصادی و مشاور اقتصادی اتحادیه اروپا در این‌باره به زمانه می‌گوید: “این اقدام ایران خلاف معاهده بین‌المللی کشتیرانی است و بر اساس این معاهده هر‌گاه ثابت شود که کشوری به صورت سیستماتیک این اقدام را انجام می‌دهد، مشمول تنبیه و جریمه‌ها سنگین خواهد شد”.
 
بر اساس معاهده بین‌المللی کشتیرانی، کشتی‌ها وظیفه دارند که بر اساس قوانین بین‌المللی سیستم‌های ردیابی ماهواره‌ای خود را در هنگام سفرهای دریایی روشن نگاه دارند اما مدیران کشتی‌ها این اجازه را دارند که در صورت دریافت مجوز از سوی کشوری که تحت پرچم‌شان فعالیت می‌کنند به دلائل امنیتی این سیستم‌های راداری را خاموش کنند.
 
ایران نیز با استفاده از پرچم کشور بولیوی اقدام به این کار کرده است. همین سبب شده است که این کشور اعلام کند که پرچم‌هایش را از روی کشتی‌های ایران برمی‌دارد.
 
عمادی در این باره می‌گوید: “در همین راستا، هم اکنون مقامات بولیوی و مارتا در حال مذاکره خصوصی هستند و مقام‌های رسمی بولیوی و مارتا معتقدند که ایران در این‌باره به آن‌ها اطلاعات غلط و دروغ داده است”.
 
به گفته او، “چنانچه ثابت شود که ایران به نهادهای بین‌المللی اطلاعات دروغ داده است و مشکلی برای کشتی‌های حامل نفت و یا دیگر سازمان‌های مسئول و درگیر در این پرونده پیش بیاید، نهادهای بین‌المللی و مقامات بولیوی می‌توانند از ایران شکایت کنند و ایران هم باید خسارت‌های واردشده و جرایم را بپردازد”.
 
او در باره ادعای معاون وزیر نفت ایران که آمارهای بین‌المللی را کذب خوانده است نیز می‌گوید: “برای به دست آوردن آمار دقیق نفت ایران شما می‌توانید آمار اوپک را با آمارهای اعلام شده از سوی مسئولان ایرانی مقایسه کنید”.
 
بر اساس گزارش‌های اوپک ایران در سال گذشته روزانه دو میلیون و ۶۰هزار تا دو میلیون و۱۵۰هزار بشکه نفت در روز صادر کرده در حالی که آقای قلعه بانی صادرات نفتی ایران را دو میلیون و۵۵۰هزار بشکه نفت اعلام کرده است.
 
مهرداد عمادی : موسسه بین‌المللی‌ای که فروش نفت خام در جهان را رصد می‌کند، علاوه بر گزارش‌های دولتی که به آن ارائه می‌شود، خود نیز به رصد کردن صادرات کشور‌ها می‌پردازد. بر اساس گزارش‌های این سازمان، آمارهای هیچ کشوری به اندازه ایران دچار تناقض نیست.
 
عمادی می‌گوید: ” گفته‌های مسوولان نفتی در ایران هم بخوبی نشان‌ دهنده تناقض در گفتار آن‌ها و آمارهای اعلام شده تولید نفت در ایران است.
 
یک هفته قبل آقای رستم قاسمی گفت که درآمد نفتی ایران در سال گذشته، نزدیک به ۶۰ میلیارد دلار بوده است که اگر با قیمت جهانی نفت تبدیل شود، نشان دهنده صادرات دو میلیون و ۵۰هزار بشکه نفت در روز است. این در حالی‌ست که آقای قلعه بانی مدعی شده است که درآمد نفتی ایران بالای ۸۰ میلیارد دلار بوده که بر این اساس فروش روزانه نفت ایران ۵. ۲ میلیون بشکه بوده است.”
 
او اضافه می‌کند: “علاوه بر این‌ها موسسه بین‌المللی وجود دارد که فروش نفت خام در جهان را رصد می‌کند. این سازمان برای ارائه اطلاعات دقیق علاوه بر گزارش‌های دولتی که به آن ارائه می‌شود، خود نیز به رصد کردن صادرات راستین کشور‌ها می‌پردازد. بر اساس گزارش‌های این سازمان، آمارهای هیچ کشوری به اندازه ایران دچار تناقض نیست.”
 
خودفریبی دولت
 
با این حال دولت در لایحه بودجه امسال، قیمت هر بشکه نفت را ۵. ۳ دلار افزایش داده و آن‌گونه که عماد حسینی روایت کرده است، دولت ارقام نفتی را غیرواقعی ذکر کرده است. همچنین مقام‌های رسمی ایران اعلام کرده‌اند که امسال تولید نفت را افزایش خواهند داد.
 
کمیسیون تلفیق مجلس نیز با علم به کاهش تولید و صادرات نفت، نظر دولت در لایحه را پذیرفته است.
پایگاه خبری “نفت نا‌” که به انتشار اخبار و گزارش‌های تخصصی حوزه نفت و انرژی در ایران می‌پردازد، در گزارش این اقدام دولت را “فریب بودجه‌ای دولت در درآمدهای نفتی خوانده” و به نقل از سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس، میزان تولید واقعی نفت ایران را کمتر از چهار میلیون عنوان کرده است.
 
میرمسعود کاظمی، وزیر پیشین نفت ایران در گفت‌و‌گو با نفت نا، گفته است: “متأسفانه معاونت برنامه‌ریزی رئیس جمهور در بودجه، درآمدهایی در نظر می‌گیرد که محقق نمی‌شود به عنوان مثال تولید نفت را بیش از چهار ملیون بشکه در روز در نظر می‌گیرد و معادل آن در جداول بودجه ریال در نظر می‌گیرد که به عنوان سهم دولت وارد خزانه شود و اعلام می‌کند تا زمانی که این ریال را برداشت نکرده است نمی‌تواند سهم صندوق توسعه ملی را طبق قانون پرداخت کند. این در حالی‌ست که واقعاً چنین تولیدی وجود ندارد.”
 
او گفته است: “این روش باعث می‌شود به دلیل اعلام غیرواقعی تولید نفت در بودجه ارز کمتری وارد صندوق توسعه ملی شود و متاسفانه مسئولان بانک مرکزی هم برای توجیه این مطلب اعلام می‌کنند که نفت به تعهد خود عمل نکرده است.
 
درصورتی‌ که در زمان تدوین بودجه در مجلس کار‌شناسان نفت مصرانه درخواست می‌کنند که تولید را واقعی ببینید اما متاسفانه معاونت برنامه‌ریزی رئیس جمهور و وزارت امور اقتصادی و دارایی برای تامین بخشی از کسری‌های خود به آن توجه نمی‌کنند و به عبارتی نفت را با چالش روبه‌رو می‌سازند.”
 
منابع رسمی ایران، تولید روزانه نفت ایران در سال گذشته را سه میلیون و ۹۰۰هزار بشکه عنوان کرده‌اند. در همین حال کار‌شناسان نفتی و نهادهای نظارتی و پژوهشی در ایران، تولید روزانه نفت را در بهترین حالت، سه میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه برآورد می‌کنند.
 
عمادی : دولت ایران قطعا امسال با کسری بودجه بیشتری روبه‌رو خواهد شد. چرا که تنها این رقم صادرات نفت ایران نیست که غیرواقعی اعلام می‌شود، بلکه به گفته دو مقام رسمی ایرانی، ایران هر بشکه نفت را پنج تا ۹ دلار کمتر از قیمت جهانی عرضه می‌کند.
 
حال دولت پیش‌بینی کرده است که روزانه چهار میلیون و ۶۰هزار بشکه نفت تولید کند که دست‌کم ۳۶۰هزار بشکه کمتر از میزان تولید واقعی و نزدیک به ۱۵۰هزار بشکه کمتر از تولید اعلام شده از سوی دولت است. در چنین شرایطی دولت ایران با تولید ۹. ۳ میلیون بشکه نفت در روز، با کسری درآمد نفتی ۶. ۴ میلیارد دلاری روبه‌رو خواهد شد.
 
چنانچه تولید روزانه نفت ایران ۷. ۳ باشد، کسری بودجه دولت از محل درآمدهای نفتی به ۴. ۱۲ میلیارد دلار خواهد رسید.
 
مهرداد عمادی در این باره می‌گوید: “دولت ایران قطعا امسال با کسری بودجه بیشتری روبه‌رو خواهد شد. چرا که تنها این رقم صادرات نفت ایران نیست که غیرواقعی اعلام می‌شود، بلکه به گفته دو مقام رسمی ایرانی، ایران هر بشکه نفت را پنج تا ۹ دلار کمتر از قیمت جهانی عرضه می‌کند.”
 
او می‌گوید: “دولت ایران برای اعلام درآمدهای نفتی، هر بشکه نفت را ۱۰۰ دلار محاسبه می‌کنند، در حالی که درآمد واقعی نفت ایران کمتر از این است. به همین خاطر بودجه سالانه ایران همواره با شکاف دست‌کم چهار درصدی درآمدهای پیش‌بینی شده و درآمدهای واقعی روبه‌رو است و به نظر می‌رسد امسال این شکاف به ۱۴ درصد برسد.”