مسئولان حمل و نقل ایران از مشکلات کنونی سامانه هوایی کشور سخن گفتند. به‌گفته معاون وزیر راه و شهرسازی، اکثر کشورهای اروپایی و همچنین ترکیه و لبنان از ارائه سوخت به هواپیماهای ایران خودداری می‌کنند. مدیرعامل «فرودگاه امام» تهران اعلام کرد که هفت شرکت هواپیمایی خارجی پروازهای خود به تهران را قطع می‌کنند. مدیرعامل ایران ایر هم از اتحادیه اروپا خواست تا در کسب مجوز وزارت خزانه‌داری آمریکا برای فروش هواپیماهای ایرباس به ایران، به جمهوری اسلامی کمک کند.
علی عابدزاده، معاون وزیر راه و شهرسازی و رئیس سازمان هواپیمایی کشوری دوشنبه ۲۶ آذر در نشست خبری سومین نمایشگاه حمل و نقل و صنایع وابسته ضمن بیان این‌که «مسیرهای عبوری از آسمان ایران برای همه کشورها به جز اسرائیل باز است»، ایجاد محدودیت عبوری از آسمان ایران برای کشورها را به صلاح ندانست.
عابدزاده درباره عدم سوخت‌رسانی به هواپیماهای ایرانی در فروگاه‌های ترکیه، لبنان و کشورهای اروپایی گفت: «متأسفانه اکثر کشورهای اروپایی از ارائه سوخت به هواپیماهای ایرانی امتناع می‌کنند و این مشکلاتی را برای ما ایجاد می‌کند که برنامه‌هایی برای عبور از این شرایط داریم.»
او این اقدام را در پیوند با تحریم‌های آمریکا دانست و گفت: «هدف آمریکا این است که پروازهای خارجی شرکت‌های هواپیمایی ایرانی قطع شود.»
در آبان سال جاری شرکت‌های ترکیه‌ای و لبنانی به فاصله چند روز اعلام کردند که سوخت‌رسانی به هواپیماهای ایران در فرودگاه‌های این کشورها را متوقف می‌کنند. پروازهای ایران به لبنان کم است اما هفتگی ۲۰۰ پرواز برنامه‌ای میان ایران و ترکیه وجود دارد و سالانه ۲،۵ میلیون مسافر ایرانی برای سفر وارد شهرهای مختلف ترکیه می‌شوند.
در دوران تحریم‌های جهانی علیه ایران قبل از توافق هسته‌ای نیز مشکلات مشابهی برای هواپیماهای ایرانی وجود داشت و بسیاری از فرودگاه‌های اروپایی از ارائه سوخت به هواپیماهای ایرانی خودداری می‌کردند. تنها یک فرودگاه در یونان و یک فرودگاه کوچک در صربستان به هواپیماهای ایرانی بنزین تحویل می‌دادند و هواپیماهای ایران می‌بایست در بازگشت از شهرهای اروپایی، در یکی از این دو فرودگاه فرود داشته داسته باشند تا دوباره به سمت تهران حرکت کنند.
علی رستمی، مدیرعامل شرکت «شهر فرودگاهی امام» نیز در نشست خبری درباره خروج برخی از شرکت‌های خارجی از «فرودگاه امام« گفت: «تاکنون هفت شرکت هواپیمایی اعلام کردند که پروازهای خود در فروگاه امام را قطع می‌کنند.» به‌گفته او از ابتدای سال جاری تاکنون به‌دلیل نوسانات نرخ ارز ۱۹ درصد نشست و برخاست پروازها در این فرودگاه کاهش پیدا کرده است.
در همین حال فرزانه شرفبافی، مدیرعامل شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی (ایران‌ایر)، از اتحادیه اروپا خواست تا در کسب مجوز وزارت خزانه‌داری آمریکا برای فروش هواپیماهای ایرباس به ایران، به جمهوری اسلامی کمک کند.
شرفبافی گفت پیش از این خرید ۵ هواپیمای «ای‌تی‌آر» با مجوز آمریکا امکان‌پذیر شده بود. او گفت: «از اتحادیه اروپا انتظار داریم مانند “ای‌تی‌آر”ها تمدید مجوز اوفک هواپیماهای ایرباس را از آمریکا بگیرد.»
به‌گفته مدیرعامل ایران‌ایر از ۱۰۰ قرارداد هواپیما با ایرباس، تنها ۳ فروند تحویل ایران شده است.
براساس قانون تحریم‌های آمریکا، هواپیماهای تجاری که بیش از ۱۰درصد قطعات آن‌ها را شرکت‌های آمریکایی تولید کنند برای فروش به ایران نیاز به مجوز وزارت خزانه‌داری دارند.
پس از اجرایی شدن توافق هسته‌ای، ایران پس از مدت‌ها به بازار هواپیماهای دست اول راه پیدا کرد و قراردادهایی با شرکت‌های بزرگ هواپیماسازی مانند بوینگ و ایرباس بست. قرار بود ایران‌ایر ۲۰۰ هواپیما و شرکت هواپیمایی آسمان ۶۰ هواپیمای جدید بخرند و دیگر شرکت‌ها هم قراردادهایی برای خرید هواپیمای جدید امضا کردند.
با وجود امید به نهایی شدن این توافق‌ها، خروج آمریکا از برجام و آغاز تحریم‌های جدید، امکان اجرایی شدن این طرح‌ها را از بین برد. بانک‌هایی که امکان فاینانس کردن بخشی از قراردادهای فروش هواپیما به ایران‌ایر را داشتند، با طولانی کردن مسیر اجرا راه فروش را بستند و در نهایت ایران با پرداخت نقدی تنها توانست سه فروند ایرباس و بخشی از قرارداد هواپیمای «ای‌تی‌آر» خود را اجرا کند.
شرفبافی در این‌باره گفت: «متأسفانه آمریکا تمام هواپیماهای ایران‌ایر را در لیست تحریم قرار داده است حتی هواپیماهایی که زمین‌گیر هستند، حتی هواپیماهایی که متلاشی شده‌اند و حتی هواپیماهایی را که در سال‌های گذشته آن‌ها را به فروش رسانده‌ایم.»
او افزود: «معتقدم این اقدام آمریکا در راستای عدم توسعه شرکت هواپیمایی ایران‌ایر است و می‌خواهد همکاری تمام بخش‌های داخلی و خارجی با هما قطع شود.»
چند هفته قبل بار دیگر صحبت از خرید هواپیمای سوخو ۱۰۰ روسیه در ایران مطرح شد. این شرکت به ایران وعده داده که اگر تعداد سفارش‌های خود را بالا ببرد، سوخو با تغییر در خط تولید خود میزان قطعات آمریکایی استفاده شده در هواپیماهایش را به زیر ۱۰ درصد می‌رساند و به این ترتیب با دور زدن تحریم‌ها، امکان فروش هواپیما به ایران را پیدا می‌کند.
بیشتر بخوانید: