محمد جواد ظریف در گفتگو با خبرنگاران در آمریکا به انتقاد از سیاست‌های واشنگتن پرداخت و نسبت به حفظ توافق هسته‌ای و دورزدن تحریم‌های ایالات متحده به کمک اروپا ابراز امیدواری کرد. روزنامه آمریکایی «نیویورک‌تایمز» لحن وزیر خارجه ایران را در گفتگویش با خبرنگاران نسبت به ماه‌های پیش «امیدوارانه» توصیف کرده است.
ظریف یکشنبه ۳۰ سپتامبر / هشتم مهر در گفتگو با شبکه خبری «سی‌ان‌ان» درباره امکان دیدار حسن روحانی و دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوران ایران و آمریکا به نقض «برنامه جامع اقدام مشترک» (برجام) از سوی واشنگتن اشاره کرد و گفت:
«چرا وقتمان را تلف کنیم؟ ایران نشان داده که رو به گفتگو گشوده است اما این دولت ایالات متحده قابل اعتماد نیست».
او در ادامه مدعی شد که واکنش تهران به خروج واشنگتن از برجام و سیاست‌های ترامپ به طور کلی ایالات متحده را منزوی کرده است. ظریف مخالفت تمام اعضای شورای امنیت با خروج آمریکا از برجام را در جلسه‌ای که رئیس‌جمهوری آمریکا ریاست‌اش را برعهده داشت، گواهی بر این موضوع دانست.
وزیر خارجه ایران اتهام آمریکا و متحدانش در خاورمیانه درباره بی‌ثبات‌کردن جمهوری اسلامی در کشورهای منطقه را رد کرد اما حضور ایران در این کشورها را «طبیعی» دانست و گفت:
«ما شش هزار مایل دورتر از کشورمان حضور نداریم، ما داخل آن منطقه هستیم. ایران علیه داعش و القاعده جنگیده و آمریکا هم آن را تأیید کرده است».
او در واکنش به سخنان اخیر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل در مجمع عمومی سازمان ملل و ادعای وجود تأسیسات سری هسته‌ای در تهران گفت نتانیاهو از ۱۹۹۲ علیه جمهوری اسلامی اتهام وارد می‌کند. به گفته وزیر خارجه ایران، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اتهام‌های پیشین نخست‌وزیر اسرائیل را بررسی و آنها را رد کرده است.
آژانس تا کنون در ۱۲ گزارش خود راجع به برجام پیروی ایران از این توافق را تأیید کرده. هرچند بنیامین نتانیاهو این نهاد را به «بی‌تفاوتی» در قبال به گفته او تهدید ایران متهم کرد.
ظریف به سی‌بی‌اس: لحن پومپئو منطقی نیست
گفتگوی ظریف با شبکه خبری «سی‌بی‌اس» نیز یکشنبه پخش شد. او در این گفتگو بار دیگر تأکید کرد که رفتار «قلدرمآبانه» ترامپ او را در سطح بین‌المللی منزوی کرده است.
وزیر خارجه ایران این‌بار به دفاع از سخنان حسن روحانی در مجمع عمومی سازمان ملل و «نازی»خواندن تلویحی ترامپ برخاست:
«گرایش‌های دیگری‌هراسانه او ــ دیوار مکزیک، منع سفر مسلمانان به خاک آمریکا، منع سفر ایرانی‌ها به آنجا ــ بازمانده‌ای از آن ذهنیت [یعنی ذهنیت یک نازی] است.»
روحانی در سخنانش گفته بود «شاهد حاکمانی در جهان هستیم که از طریق تحریک ناسیونالیسم افراطی و نژادپرستی و از خلال گرایش‌های دیگری‌هراسانه شبیه به مسلک یک نازی … حمایت عمومی را کسب می‌کنند.»
او در هر دو گفت‌و‌گو از مایک پومپئو، همتای آمریکایی‌اش انتقاد کرد. ظریف به مجری سی‌بی‌اس گفت که لحن تند وزیر خارجه ایالات متحده «منطقی نیست».
ظریف در نشست خبری: توافق نفتی با اروپا نزدیک است
وزیر خارجه ایران شنبه ۲۹ سپتامبر / هفتم مهر نیز نشست خبری یک‌ساعته‌ای با خبرنگاران نسبت به بی‌اثرشدن دور جدید تحریم‌های ایالات متحده ابراز امیدواری کرد.
این تحریم‌ها از چهارم نوامبر / ۱۳ آبان اجرایی می‌شوند و صنعت نفت ایران را هدف قرار می‌دهند. واشنگتن پیش از این گفته بود که نیت‌اش به صفر نزدیک کردن صادرات نفت ایران است.
اما به گزارش روزنامه آمریکایی «نیویورک‌تایمز»، وزیر خارجه ایران شنبه لحنی امیدوارانه‌تر از ماه‌های پیشین پس از خروج ترامپ از برجام داشت و گفت دستیابی به توافق برای فروش نفت به کشورهای اروپایی علی‌رغم تهدیدهای واشنگتن نزدیک است.
به گزارش نیویورک‌تایمز، برخی مقام‌های فرانسوی و بریتانیایی نسبت به چنین نهایی‌شدن چنین توافقی ابراز تردید کرده‌اند. اما اگر این اتفاق رخ دهد، به عمیق‌ترین گسست بین دولت ترامپ و متحدان اروپایی‌اش خواهد انجامید.
مقام‌های ارشد دولت آمریکا پیش از این کشورهای اروپایی را نیز به تحریم‌های ثانویه در صورت ادامه روابط تجاری با تهران تهدید کرده‌بودند.
سران کشورهای اروپایی چهارشنبه در نشست شورای امنیت به ریاست ترامپ مخالفت‌شان با بازگشت تحریم‌های رفع‌شده در برجام را ابراز کردند. فدریکا موگرینی، مسئول روابط خارجی اتحادیه اروپا نیز هفته گذشته گفت که «هیچ کشور یا سازمان مستقلی نمی‌تواند بپذیرد که کس دیگری به جایش تصمیم بگیرد با چه کسی اجازه تجارت دارد و با چه کسی ندارد.»
تهران و بروکسل در حال تلاش برای دستیابی به توافقی هستند که سازوکار ویژه‌ای برای خرید نفت ایران تعریف می‌کند. این سازوکار شامل تمهیداتی همچون مبادله کالا در برابر نفت و پرداخت هزینه خرید با استفاده از ارز خارجی جایگزین دلار آمریکا خواهد بود.
به نوشته نیویورک‌تایمز، ایده اصلی در توافق ایران و اروپا دورزدن تحریم‌های آمریکا به نحوی است که این کشور نتواند جلوی مبادلات مالی با ایران را بگیرد و شاید حتی از شناسایی طرفین این مبادلات ناتوان باشد. وزیر خارجه ایران همچنین اعلام کرده است که تاکنون هفت بانک مرکزی کشورهای اروپایی برای ایجاد راهکار ویژه مالی برای ارتباط با ایران موافقت کرده‌اند.
مایک پومپئو اما هشدار داده است مکانیزم دورزدن تحریم‌ها کار نخواهد کرد.
وزیر خارجه ایران در ادامه وجود خطری جدی در برابر جمهوری اسلامی را رد کرد. ظریف در پاسخ به سوالی درباره اینکه «آیا ایالات متحده می‌تواند دولت کنونی ایران را با واردکردن فشارهای مالی براندازد؟» قهقهه زد.
او درباره احتمال حمله ایالات متحده به تأسیسات کلیدی ایران نیز با بی‌تفاوتی پاسخ داد: «اگر ایالات متحده باور داشت که در چنین حمله‌ای موفق خواهد شد، تا به حال این کار را کرده بود.»
در همین زمینه