تنها یک روز بعد از توافق اردوغان و پوتین درباره ایجاد منطقه حائل در استان ادلب سوریه، مولود چاووشاوغلو، وزیر خارجه ترکیه اعلام کرد که این کشور نیروهای نظامی بیشتری به شمال سوریه اعزام خواهد کرد و گروههای مسلح مورد حمایت این کشور هم سلاحهای خود را تحویل نخواهند داد.
ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان، رؤسای جمهور روسیه و ترکیه روز گذشته، دوشنبه ۱۷ سپتامبر / ۲۶ شهریور در سوچی بر سر ایجاد یک منطقه حائل به وسعت ۱۵ تا ۲۰ کیلومتر در استان ادلب توافق کردند. پوتین اعلام کرد که این منطقه غیرنظامیِ حائل میان نیروهای ارتش سوریه و شبهنظامیان مسلح میبایست از ۱۵ اکتبر / ۲۳ مهر ایجاد شود و کنترل آن با نظامیان ترکیه و روسیه خواهد بود. همچنین تا ۱۰ اکتبر / ۱۸ مهر منطقه باید از سلاحهای سنگین، تانکها، موشکاندازها و تسلیحات سنگین دیگر متعلق به تمام گروههای مسلح خالی شود.
مولود چاووشاوغلو، وزیر خارجه ترکیه سهشنبه ۱۸ سپتامبر / ۲۷ شهریور اعلام کرد که «اپوزیسیون میانهرو» حکومت بشار اسد سلاحهای خود را حفظ خواهد کرد و «منطقه از نیروهای تندرو خالی خواهد شد.»
چاووشاوغلو همچنین گفت که ترکیه «نیروهای بیشتری [به ادلب] اعزام» و ۱۲ پست ناظر خود در این منطقه را حفظ خواهد کرد.
پستهای نظارت ترکیه پس از آن در ادلب ایجاد شد که این کشور و روسیه و ایران در آستانه توافق کردند که استان ادلب از جمله مناطق «کاهش تنش» باشد.
وزیر خارجه ترکیه همچنین با تأکید بر اینکه توافق روز گذشته مسکو و آنکارا «برای راه حل سیاسی در سوریه بسیار مهم است»، گفت: «اگر ادلب از دست میرفت دیگر اپوزیسیونی باقی نمیماند.»
مصطفی سیجری، یکی از مسئولان ارتش آزاد سوریه که مورد حمایت ترکیه است، از توافق اردوغان و پوتین استقبال کرد و به رویترز گفت این توافق «آرزوهای اسد برای کنترل کامل بر سوریه را به باد میدهد.»
یحیی عریدی، سخنگوی کمیسیون مذاکره اپوزیسیون سوریه ابراز امیدواری کرد که با این توافق گزینه حمله نظامی به ادلب منتفی شود. او گفت این توافق «پیروزی اراده زندگی بر مرگ بود.»
دولت سوریه نیز در بیانیهای که توسط رسانههای دولتی منتشر شد، اعلام کرد که از هر گونه توافقی که مانع از خونریزی شود، استقبال میکند. دولت سوریه همچنین گفت که توافق صورتگرفته دارای زمان مشخصی است که جزئیات آن معلوم نیست.
علی عبدالکریم، سفیر سوریه در لبنان گفت: «این آزمونی است از میزان توانایی ترکیه برای اجرای چنین تصمیماتی. (…) ما به ترکیه اعتماد نداریم … اما ترکیه اکنون تحت فشار است و به همین دلیل در مورد خلع سلاح گروههای مسلح تلاش خواهد کرد.»
دمشق همچنین گفته است که به تلاشهای خود برای بازپسگیری «هر وجب خاک سوریه» ادامه میدهد.
از سوی دیگر اتحادیه اروپا گفته است که توافق بهدست آمده باید از جان غیرنظامیان حفاظت کند و راهی برای ارسال کمکها به مردم غیرنظامی فراهم آورد.
آلمان ضمن استقبال از توافق مسکو و آنکارا بر این موضوع تأکید کرده که توافقهای قبلی درباره سوریه به انجام نرسیده است. هایکو ماس، وزیر امور خارجه آلمان که در رومانی بهسر میبرد گفت: «هر اقدامی برای جلوگیری از یک فاجعه انسانی در ادلب کار خوبی است.»
با این حال آنچه همچنان مورد تردید و نگرانی است این است که روسیه و ترکیه چگونه خواهند توانست گروههای تندرو در ادلب را از مخالفان دیگر تمیز دهند. همچنین روشن نیست که کدام بخش از ادلب در منطقه حائل قرار خواهد گرفت.
ادلب در دست نیروهای مخالف حکومت بشار اسد است و آخرین سنگر آنها محسوب میشود، اما قویترین این گروهها تحریر شام است که مجموعه گروههای اسلامگرای تندرو را گرد آورده. دیگر گروهها که در میان آنها نیز اسلامگرایان وجود دارند، زیر چتر ارتش آزاد سوریه که از حمایت ترکیه برخوردار است گرد آمدهاند. آنها اکنون تحت نام «جبهه ملی برای آزادی» فعالیت میکنند.
ادلب همچنین بزرگترین پناهگاه جهادیهای خارجی است که از کشورهای دیگر به سوریه آمدهاند تا علیه رژیم سوریه بجنگند.
بیشتر بخوانید: