انتخابات مجلس نهم اگرچه بی حضور رسمی طیف اصلاحطلب برگزار شد اما اعلام نتایج آن و تعبیر حماسی آن از سوی مسوولان نظام موضوعی بود که روزنامههای پایتخت در تمام هفته گذشته به آن پرداختند. ضمن این که حضور سیدمحمد خاتمی در انتخابات هم کموبیش بازتاب رسانهای در روزنامههای ایران داشت.
شنبه – حماسه و سیلی
همان طور که قابل پیشبینی بود، روز شنبه روزنامهها به استقبال از برگزاری انتخابات مجلس نهم رفتند و عموما با تیترهایی احساسی و حماسی در کنار عکسهای حضور مردم در صندوقهای رای صفحه یک خود را آرایش دادند.
روزنامه اعتماد ترجیح داده بود عکسی از آیتالله خامنهای را به همراه تیتر “انتخابات برای دوستان و دشمنان پیامهایی دارد” در صفحه یک بنشاند.
شرق، دیگر روزنامه منتقد دولت هم عکسی مشابه با تیتر “نامزدها در انتظار نتایج” منتشر کرده بود.
“ضیاء مصباح” در یادداشت صفحه اول روزنامه اعتماد، 14 اسفند سالگرد فوت دكتر مصدق را یادآوری میکرد و با اشاره به پیشینه تحزب، خواستار آن شده بود که “سازماندهی احزاب قوی و پایدار در جامعه از هماكنون تا انتخابات ریاستجمهوری آنچنان فراهم شود كه مملكت به صورت دائم با بیبرنامگی، تغییر مكرر مدیران اجرایی بر اساس ارتباطات نه ضوابط … و نهایتا افت ارزشهای اخلاقی و اجتماعی ناشی از عدم وقوف به مسائل اقتصادی و فرهنگی و… مواجه نباشد.”
ضیاء مصباح- اعتماد: سازماندهی احزاب از هماكنون تا انتخابات ریاستجمهوری آنچنان فراهم شود كه مملكت به صورت دائم با بیبرنامگی، تغییر مكرر مدیران اجرایی و افت ارزشهای اخلاقی و اجتماعی مواجه نباشد
شرق هم ستون سرمقاله خود را در اختیار حسن بیادی، نایب رییس شورای شهر تهران قرار داده بود.
او که از همراهان و نزدیکان محسن رضایی است دلیل حضور جبهه ایستادگی، یکی از طیفهای اصولگرای منتقد دولت در انتخابات را این چنین عنوان کرده است: “محك سیاسی برای برخی افراد مدعی، از دیگر نتایج این انتخابات است.
باید برای مردم برنامه داشت و حرف آنها را شنید. اگر این اتفاق رخ ندهد، صرف اعلام فهرستهای انتخاباتی و دعوت از آنها برای حضور در انتخابات، موثر نخواهد بود.”
در بین روزنامههای طرفدار حاکمیت هم وطن امروز بار دیگر علاقه خود را به انتخاب تیترهای متفاوت نشان داد و در کنار عکسهایی از روز انتخابات تیتر زد: “حماسه 12/12”
از سوی دیگر کیهان نگاه ویژهای به حضور خاتمی در انتخابات داشت. به روایت کیهان در مطلبی با تیتر ” شیلنگ آقای فریب به هیكل همه تحریمچیها” اعلام خبر حضور خاتمی ابتدا با “شوك و انكار و تكذیب در رسانههای مختلف ضد انقلاب” و سپس حمله به او مواجه شد.
دلیل خاتمی را برای رای دادن هم از نگاه کیهان، ” شوك بیاعتنایی مردم به خط تحریم” و تلاش برای مصون ماندن از “ملامتهای بعدی مردم و انگشتنما شدن” عنوان شده است.
یکشنبه – ناکامهای بزرگ
در روز یکشنبه و با نهایی شدن نتایج، بررسی چهرههای شاخص ناکام و ترکیب حزبی راهیافتگان جای پررنگی در روزنامهها داشت.
تیتر یک اعتماد “سه ناکام بزرگ انتخابات” بود که به پروین احمدینژاد، احمد ناطقنوری و مصطفی كواكبیان اشاره داشت. در این گزارش آمده بود: ” عدم رایآوری خواهر رییسجمهوری آن هم در زادگاهش میتواند پایگاه رای احمدینژادیها را دستکم در استان محل تولد آنها نشان دهد.”
ابتکار و آفتاب یزد هم تیترهای مشابهی داشتند و روزنامه دولتی ایران هم از تعبیر “خانهتکانی در بهارستان” استفاده کرده بود.
حمیدرضا شکوهی- مردمسالاری : اگر خاتمی از چند هفته قبل به محوری برای دلگرمی اصلاحطلبان و حامیانشان برای حضور در انتخابات تبدیل می شد، قطعا اصلاحطلبان با همین کاندیداهای اندک خود، موفقیت بیشتری کسب می کردند
روزنامه مردمسالاری به مدیریت کواکبیان، یکی از ناکامهای انتخابات سرمقالهای با عنوان ” تصمیم شجاعانه” داشت که به موضوع رای دادن خاتمی میپرداخت. حمیدرضا شکوهی نوشته بود: “
برخلاف حامیان تحریم، اگر من انتقادی به خاتمی دارم این است که چرا او دیر تصمیم به مشارکت در انتخابات گرفت. ا
گر خاتمی از چند هفته قبل به محوری، نه لزوما برای فهرست انتخاباتی اصلاحطلبان، بلکه حتی برای دلگرمی اصلاحطلبان و حامیانشان برای حضور در انتخابات تبدیل می شد، قطعا اصلاحطلبان با همین کاندیداهای اندک خود، موفقیت بیشتری کسب می کردند و حتی حضور یک نماینده اصلاحطلب بیشتر در مجلس، به سود جناح اصلاحات و جریان منتقد وضع موجود است.”
حسین شریعتمداری، سردبیر پرنفوذ کیهان هم در سرمقاله خود به موضوع انتخابات پرداخته بود و با بررسی موضع رسانههای خارجی در قبال انتخابات، دولتهای غربی را به میمونهایی تشبیه کرده بود که از سوی انسانها فریب خورده و در مقابل سنگپرانی آدمها نارگیلهایشان را پرتاب میکنند!
مرور هجوآلود مطالب فیسبوکی و وبلاگی موافقان و مخالفان رای دادن خاتمی هم همچنان چندین ستون از کیهان را به خود اختصاص داده است.
دوشنبه – برندهها و بازندهها
همچنان بازار گمانهزنیها داغ است و اعتماد با پیشبینی “پایان کار راست سنتی” تیتر زده است: “بازنشستگی اجباری ریشسفیدان اصولگرا” در گزارش این روزنامه میخوانیم:
” با وجود حضور سنتیان و چهرههای شاخص احزاب قدیمی و پرسابقه در جبهه متحد، محافظهكاران سنتی در دل جبهه متحد را بتوان بازنده این دور از انتخابات نامید. در بین اعضای شاخص سنتیان و ریشهداران اصولگرا، دیدن نام افرادی همچون غفوریفرد، محمدنبی حبیبی و اسدالله بادامچیان در قعر جدول راهیافتگان به مرحله دوم، شاید آغازی باشد بر پایان كار ریشسفیدان و مدعیان و نمادهای اصولگرایی سنتی در كشور.
در این دور از انتخابات مجلس سنتیانی كه پایهگذار جناح راست در ایران هستند، توسط افرادی كنار گذاشته شدند كه از دل همین جریان برآمدند و به نظر میرسد اینك پس از سالها فعالیت سیاسی در زمانهای انتخابات، نوبت به بازنشستگی اجباری ریشسفیدان سنتی در برابر نیروهای تازهنفس و گاه رادیكال اصولگرا كه به سختی میتوان آنان را محافظهكار نامید، رسیده باشد.”
حسین شریعتمداری دولتهای غربی را به میمونهایی تشبیه کرده بود که از سوی انسانها فریب خورده و در مقابل سنگپرانی آدمها نارگیلهایشان را پرتاب میکنند
علیاكبر جوانفكر در سرمقاله روزنامه ایران که عنوان “انتخاب معنادار” دارد، تغییر ترکیب مجلس نهم را ناشی از دشمنی و مخالفت مجلسیان با دولت احمدینژاد دانسته و نوشته است: ” آنگاه كه مردم دیدند برخی افراد با سوء استفاده از سكوت الهامبخش وحدت رئیس جمهوری، به هوچیگری و جنجالهای رسانهای و سیاسی روی آورده و از خود گستاخی نشان میدهند و به طرح سؤالات بیپایه و اساس از خادم ملت میپردازند، تصمیم به حذف كسانی گرفتند كه منافع زودگذر را مبنای عمل خویش قرار داده بودند.
آری، مردم ایران در انتخابات مجلس نهم درسهای عبرتآموز فراوانی به دیگران دادند كه باید در جای خود با دقت مورد بررسی قرار گیرد اما تردیدی نیست كه مردم ایران به حقشناسی شهرهاند و تجربه نشان داده است كه هرگاه كسانی منشأ آثار مثبت و سازندهای برای كشور بودهاند، ملت حقشناس ایران، به نحو شایستهای از آنها تجلیل كرده است.
مگر مردم ایران در انتخابات ریاست جمهوری سال 1388 با رأی بالایی كه به دكتر احمدینژاد دادند، مراتب حقشناسی خود را به خاطر خدمات و تلاشهای ارزشمند او در پیش چشم دیگران قرار ندادند؟”
در مقابل روزنامه رسالت، نزدیک به موئتلفه اسلامی، حزبی که آن را شکستخورده انتخابات مجلس نام دادهاند در مقابل به موضوع رای نیاوردن خواهر محمود احمدینژاد پرداخته است. در سرمقاله این روزنامه با عنوان ” زنگها برای کدام جریان به صدا در آمد؟” آمده است:
” انتخابات نهم نشان داد که گفتمان انقلاب فراتر از محمود احمدی نژاد است و قطار انقلاب و عرصه های خدمت گذاری میراث کسی نیست. محمود احمدی نژاد در یکی دو سال پایانی عمر دولت خود با فاصله گرفتن از گفتمان انقلاب به دلیل برخی حاشیهسازیهای اطرافیان روند کاهش محبوبیت را حتی در شهرستانهای کوچک سپری می کند و این درست بر خلاف محاسبات گروه انحرافی است که محبوبیت نظام را صرفا گره به محبوبیت رئیس جمهوری زده بودند.”
علیاكبر جوانفكر- روزنامه ایران تردیدی نیست كه مردم ایران به حقشناسی شهرهاند. مگر مردم ایران در انتخابات ریاست جمهوری سال 1388 با رأی بالایی كه به دكتر احمدینژاد دادند، مراتب حقشناسی خود را به خاطر خدمات و تلاشهای ارزشمند او در پیش چشم دیگران قرار ندادند؟
روزنامه جوان، منتسب به سپاه پاسداران هم از “حذف دموکراتیک اصلاحطلبان از صحنه سیاسی کشور” خبر داده و تیتر زده است: “مردم بار دیگر اصولگرایان را بر کرسی نشاندند”
سهشنبه – چرا ترکیب مجلس عوض شد؟
روزنامه ایران همچنان مایل است به “دلایل ریزش مجلس هشتمیها” بپردازد و جوانفکر بار دیگر در سرمقاله تلاش کرده است تا این ناکامان را مخالف احمدینژاد بداند:
” مردم با چشمانی باز اما حیرتزده مشاهده میكنند كه یك فرد عالم، انقلابی، خاضع، صمیمی، دلسوز، مردمی و پرتلاش در بالاترین جایگاه رسمی كشور پس از رهبر معظم انقلاب، آستین همت خویش را برای به انجام رساندن كارهای بزرگ و در عین حال دشوار و پرمخاطره بالا زده و از موضع نوكری و خدمتگزاری به مردم، مجاهدتی بزرگ را آغاز كرده است اما به ناحق یك جبهه از عوامل قدرتگرا در برابرش صف آراستهاند تا او را به هر بهانهای هرچند كودكانه، آماج حملات خویش كنند.
آیا مردمی كه نظارهگر این صحنه هستند، میتوانند از خود بیتفاوتی و باری به هرجهت بودن را نشان دهند؟ روشن است كه آنها به یاری مظلوم برمیخیزند و آنان را كه ظلم و بیعدالتی روا داشتهاند، سرجای خود مینشانند.”
کیهان بار دیگر با مرور واکنشهای مختلف به حضور خاتمی در انتخابات و انتشار توضیح دلایل رییس جمهور سابق، این بار موضعی ملایمتر در برابر او گرفته و به نوعی از تغییر موضع او استقبال کرده است:
” خاتمی اگرچه بدهیهای فراوانی به مردم و نظام دارد ولی ظاهراً تلاش می كند اولین گام را برای بازگشت بردارد. {…} خاتمی باید برای خروج از كانون فتنه و بنبست خودساخته با شجاعت آماده برداشتن گامهای بعدی باشد”
چهارشنبه و پنجشنبه – “خاتمی حالاحالاها باید منت بکشد”
در این روز صحبتهای آیتالله مهدوی کنی، رییس مجلس خبرگان مورد توجه قرار گرفته و جهان صنعت و ابتکار و مردمسالاری به این بخش از سخنانش پرداختهاند:”حضور مردم نشانه رضایت از همه چیز نیست”
روزنامههای اصولگرا در روز پنجشنبه با پرداختن به اظهارات جدید اوباما درباره احتمال جنگ با ایران، این موضع را عقبنشینی پس از “حماسه حضور” مردم در انتخابات تعبیر کردهاند.
حسین قدیانی هم در یادداشت روز وطن امروز به رای نیاوردن کواکبیان و حضور خاتمی پرداخته است: ” مردم سمنان همیشه عزیزند؛ چه به کواکبیان رای بدهند، چه رایشان را از صاحب نظریه لوییجرگه پس بگیرند.
کواکبیان عمده وظایف نمایندگی خود را متمرکز بر حمله به دولت- نه حتی نقد دولت!- تمسخر سیاستهای اصولگرایانه حکومت، «یکی به نعل و یکی به میخ زدن» و نطقهای تند کرده بود.
در فتنه 88 هم، اغلب طرف اصحاب فتنه چرخید، هرچند گاهی به مذاق این سوی میدان، چیزهایی میگفت که از تحلیلش میگذرم. کواکبیان اما انتخابات جمعه را تحریم نکرد و خرج خود را جدا از فتنهگران کرد.
البته تحریم هم میکرد، اتفاقی نمیافتاد! چه اینکه بزرگتر ایشان یعنی محمد خاتمی هم راه تحریم را امتحان کرد و هم راه مشارکت را اما این هر 2 کار، برای نظامی که استوار روی خون 300 هزار شهید است، محلی از اعراب ندارد. شأن جمهوری اسلامی، بالاتر از این است که خاتمی بر آن باشد یا با آن. جمهوری اسلامی بدهکار کسی نیست! ممنون کسی نیست! قرار نیست ممنون کسی باشد؛ چون که در انتخابات شکست خورد یا چون که در انتخابات شرکت کرد!
حسین قدیانی- وطن امروز: خاتمی، آن خسرویی است که دارد صلاح مملکت خویش میسنجد، لیکن رای ندهد و رای بدهد، فرقی برای ما ندارد. ما با خاتمی، بیحساب نشدهایم که فرش قرمز برایش پهن کنیم. او حالاحالاها باید منت نظام را بکشد خاتمی و حالاحالاها باید رای بدهد
نمیدانم آقای خاتمی با شرکت در انتخابات، خودش را کوچک کرد یا بزرگ اما کوچک و بزرگ این جماعت، اصلا محل اعتنای جمهوری اسلامی نیستند!
خاتمی، آن خسرویی است که دارد صلاح مملکت خویش میسنجد، لیکن رای ندهد و رای بدهد، فرقی برای ما ندارد! او هنوز هم دلش برای خودش دارد میسوزد، دلسوز نظام نیست، دلسوز خون شهدا نیست.
حالا که دشمن دارد به خاتمی فحش میدهد، ما شاید منباب اخلاق، چیزهایی را نگوییم و نبینیم اما من باب خون شهدا، رای دادن و رای ندادن او برایمان علیالسویه است. ما با خاتمی، بیحساب نشدهایم که فرش قرمز برایش پهن کنیم!
حالاحالاها باید منت نظام را بکشد خاتمی و حالاحالاها باید رای بدهد. خاتمی رای میتواند بدهد اما رای نمیتواند بگیرد، چرا که لیاقت این نوع مشارکت در نظام را ندارد.
قرار نیست ما جورکش فحاشی دشمن به خاتمی باشیم. حتی میخواهم بگویم که تقصیر دشمن هم نیست، آنجا که به خاتمی فحش میدهد. این فحاشیها، نه تقصیر دوست است و نه تقصیر دشمن، بلکه تقصیر خود آقای خاتمی است و به ما ربطی ندارد.
ما به آقای خاتمی، هیچ تشکری بدهکار نیستیم، همچنان که از طرف مردم سمنان، دلیل ندارد عذری بخواهیم از آقای کواکبیان. دموکراسی، شاید جای اخلاق باشد اما جای این حرفها نیست!”